KT Sanatçı ve Yazarlar Birliği'nin yayımladığı "Aşk Şiirleri Antolojisi"( Eylül 2018) ve "Ölüm Şiirleri Antolojisi" (Aralık 2018) Kıbrıs Türk Şiir geleneğimiz adına önemli çalışmalar. Birliğin Başkanı (Tamer Öncül) ve yönetim kurulu üyesi (Zeki Ali) şairlerimizin hazırladıkları her iki antolojik kitap da arşiv niteliği yanında, özellikle bu konuda araştırma yapmak isteyenler için de önemli bir kaynak.
KT Sanatçı ve Yazarlar Birliği başkanı ve "Aşk Şiirleri Antolojisi"ni hazırlayan şair dostumuz Tamer Öncül'le, 11 Şubat'ta gerçekleştirdiğimiz Tv programımızda dile getirdiklerinden bazı alıntıları sizlerle paylaşmadan önce, Kıbrıs Türk Şiiri'nin geçmişini şöyle bir gözden geçirmek gerekiyor elbette. Tamer Öncül'ün bu konudaki görüşlerinden yola çıkarak, 1940 öncesi Kıbrıslı Türk Şiiri olmadığını belirtiliyor. Evet Kıbrıs'ta ve Kıbrıslılar tarafından yazılan şiirler vardı bahsedilen dönemler içerisinde ama merkezinde "Kıbrıs" olan şiir maalesef bulunmamaktaydı. '40'lı yıllarda Hececi denilen şiir akımı içerisinde yer almaya başlayan kadın şairlerimizi görüyoruz. Ama onların da söz konusu dönemin Türkiyesindeki Garip akımı egemenliği altında, kendi deyimiyle "Garip Şiiri'ne benzer ama onun kötü taklitleri olmaktan öteye gidemeyen ve sürekliliği de olmayan" bir üretimden ya da üretimsizlikten bahsediyor Öncül. Aslında bu "hareketliliğin" nerden kaynaklandığını da şöyle anlatıyor söyleşi içerisinde...
"...3 yıl 5 yıl o dönemde Türkiye'de bir dergi var o derginin sahibi Kıbrıs'ta öğretmendi. Onun desteğiyle yazan ve o dergide yayınlanan ürünler var. Ama o öğretmen geri döndükten sonra aman işte biz şiirimizi geliştirelim diye bir kaygı taşımıyorlar ve orada bırakıyorlar..."
Söz konusu şairlerimiz '40'lı yıllarda Çığır isimli bir şiir dergisi çıkarmayı başarsalar da bu tarihlerin sonuna doğru bu birliktelik dağılıyor ve yazmayı sürdürmüyorlar. Tek bir kişi dışında. O da farklı bir duruş sergileyen Pembe Marmara idi...
"...Pembe Marmara'nın da şiirinde Garip akımı etkili olmasına rağmen serbest şiire yönelmesi Kıbrıs duyarlılığını algılaması, Kıbrıs insanını anlatmaya başlaması onu farklı kılmıştır. Pembe Marmara'nın o döneminde bunlar yapılırken örneğin bir Taner Baybars var, Taner Baybars kitabını yayımlıyor, çok da dönemine göre güzel bir kitap, serbest şiirin ilk örneklerini veriyor. Ama siyasi nedenlerle bir sürü insanımız gibi barındırılmıyor. Osman Türkay gibi örneğin. Osman Türkay da bir kitabını yayımladıktan sonra ada'yı terk etmekte buluyor çareyi çünkü o düşünceyi taşıyan insanlara yaşam hakkı tanıyan bir dönem değil 50'li yıllar. Yani nedir sizin söylediğiniz, hani bizim bayrağımız, milli sloganlarımız, siz nerede yaşıyorsunuz, uzayda mı yaşıyorsunuz gibisinden eleştiriler. Belki de Osman Türkay bunun üzerine uzay şaiiri oluyor. Böyle kesintilerle giden ayağı yere tam basmayan veya işte bir kitap yayımlayıp memleketi terk eden bir süreç yaşanıyor..."
Ama bugüne baktığımızda antolojiler oluşturulabilecek bir birikime ve geleneğe sahip Kıbrıs Türk Şiiri. Böyle olunca da Kıbrıs Türk Edebiyatı'nın bu dalında fikir sahibi olmak isteyenlere müthiş bir olanak sağlamaya başlıyor Şiir Antolojileri. Evet çoğul olarak kullanıyorum şiirdeki antolojik çalışmaları çünkü Tamer Öncül'le söyleşimiz içerisinde bu konuya değinildiğinde, en azından hatırlanabildiğince toplu olarak şiirimizdeki antolojik çalışmaları da öğrenmiş ve hatırlamış oluyoruz...
" Biz daha önce Sanatçı ve Yazarlar Birliği olarak yabancı dilde, İngilizce ve Almanca olarak antolojiler hazırladık, Türkçe olarak hazırlanan antolojiler de oldu. Bizim dışımızda da Kıbrıs Türk Şiiri ile ilgili antolojiler hazırlanmıştır. Örneğin Mehmet Yaşın'ın var, Doğu Akdeniz Üniversitesi'nin yaptığı var ki sadece şiir değil, bütün edebiyat dallarında 6 cilt sanırım hazırladıkları bir antoloji. Geçmişte de var ayrıca... Yine Fikret Demirağ'ın 'Kıbrıs Türk Şiiri'nde Yirmi Şair' diye hazırladığı ve Türkiye'de Yasakmeyve Yayınları arasında yayımlanan bir antoloji var. Benim hazırladığım ve 2010'da Suriye-Şam'da basılan ama savaşta yayıncısıyla birlikte ortadan kaybolan Arapça bir Kıbrıs Türk Şiiri antolojisi var..."
Elbette bu konudaki antolojik çalışmalar listesini daha da genişletebiliriz. "Aşk Şiirleri Antolojisi"nde ise 41 şarimizden seçilen şiirlere yer verilmiş. Kimileri bedenen aramızda yok ama şiirleriyle yaşamaya devam eden şairlerimizden, kimileri ise yeni kuşak şiir yolcularından seçilen şiirler. Elbette böylesi bir seçki oluşturabilmek sancılı ve zahmetli bir iş. Ayrıca adalı olmanın getirilerinden birinin; "gücengenlik" hallerine rastlamak da mümkün olabilmektedir. "Aşk Şiirler Antolojisi" oluşturulurken nasıl bir çerçeve çizilip nasıl bir süreçten geçildiğini özetle Tamer Öncül'den dinleyelim...
"...Burada çerçeve olarak biz yaşamayan, uçup giden şairlerimizden bu antolojiye girebilecek en iyi şiirleri seçmeye çalıştık. Yöntem olarak diğer şairler, üyelerimizden oluşmaktadır. 3-4 şiirini kendilerinin seçmesi istendi ve biz bunu 2 veya 3'e indirgeyerek bir seçim yapmayı yöntem olarak seçtik. 41 şair var burada ki Kıbrıs Türk Şiiri'nin önemli bir temsili sayılır. Bu antolojide olması gereken üç beş isim daha vardı ama dediğim gibi yaşayan şairlerden istek yaptığımızda şiirlerini göndermeyenler yer alamadı..."
KT Sanatçı ve Yazarlar Birliği yayını olarak okurla buluşturulan bir diğer "Ölüm Şiirleri Antolojisi"yle ilgili şairimiz Zeki Ali'yle de söyleşimiz oldu. İleriki günlerde bu söyleşiden alıntılar da yaparak sizlerle paylaşmayı ümit ediyorum. Tamer Öncül'ün yayına hazırladığı "Aşk Şiirleri Antolojisi" kitabında yer alan yazarlarımızı sizlerle paylaşarak yazımızı sonlandıralım...
"Pembe Marmara, Osman Türkay, Özker Yaşın, Taner Baybars, Neriman Cahit, İbrahim Aziz, Mehmet Kansu, Fikret Demirağ, Süleyman Uluçamgil, Kaya Çanca, Feriha Altıok, Ziya Ormancıoğlu, Zeki Ali, Hakkı Yücel, Filiz Naldöven, Raşit Pertev, Neşe Yaşın, Tamer Öncül, Ümit İntaçı, Mine Ömer, Alev Adil, Faize Özdemirciler, Fatma Akilhoca, Gürgenç Korkmazel, Bedia Balses, Ceyhan Özyıldız, Jenan Selçuk, Rıdvan Arifoğlu, Nafia Akdeniz, Fatoş Avcısoy Ruso, Emel Kaya, Burçak Özdilli Güldoğuş, Aliye Ummanel, Dervişe Güneyyeli Kutlu, Maria Sakalli, Senem Gökel, Ruhsan İskifoğlu, Halil Karapaşaoğlu, Salamis Ayşegül Şentuğ, Hüseyin Bahca, Tuğçe Tekhanlı."