KIB-TEK’te borç 2.5 kat arttı… KIB-TEK Yönetim Kurulu Başkanı Okandan vurguladı:
“Tarife ayarlanmazsa, karanlıkta kalırız”
KIB-TEK’in durumu
• 2009’da 140 milyon TL borcu vardı.
• 2009’un sonunda borç 171 milyon TL’ye çıktı.
• 2010’un sonunda borç 256 milyon TL oldu.
• 2011’in sonunda 307 milyona yükseldi.
• 2012 sonunda netleşmemiş bilançoya göre borç 356 milyon TL.
• “2013’ün sonuna geldik, 2012 bilançosu çıkmadı, bu sorgulanmalı.”
• Kurumun tahsil edemediği ALACAKLAR, bu borç rakamların üstünde.
• KIB-TEK’in ağırlıklı alacağı yerel yönetimler ve BRT.
1 Kws enerjide 8 kuruş zarar
• KIB-TEK’in 1 KWS enerji üretim maliyeti 55 Krş.
• Bu enerji ortalama 47 KRŞ’a satılıyor, ‘maktu ücret’ dahil.
• KIB-TEK her 1 Kws enerjide 8 kuruş zarar ediyor
Elektriğe zam gelecek mi?
• “Eğer tarife ayarlaması yapılmazsa, hep birlikte karanlıkta oturacağız.”
• “Tarife ayarlaması kaçınılmazdır, en son 23 ay önce yapıldı.”
• “UBP, iktidara geldikten 30 ay sonra tarife ayarladı, yakıttaki artış zararı katladı”
• “Geçmiş hükümet KIB-TEK’i özelleştirme kararı verdi, batışını izledi…”
• “Elektriğe % 50 artış olacağı iddiaları, tümüyle gerçek dışıdır…”
• “Tarife düzenlemesi, üretim maliyetleri dikkate alınarak yapılmak zorundadır”
• “4 Kasım 2011’de maktu ücretlere % 60.21, tarifeye ise % 15 – 40 arası artış yapılmıştı.”
• “Konut tarifelerine ortalamada % 29.80 artışlar getirilmişti.”
• “İlk düzenlemede 30 ay, ikincide 20 ay beklendi, bu kış uykusu kurumu zora soktu ”
• “Akaryakıt fiyatlarında 2009’a göre yüzde 323 artış oldu, dolar kuru % 32 yükseldi.”
Cenk MUTLUYAKALI
Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (KIB-TEK) Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Okandan, kurumun borcunun son üç yılda, 2.5 kat arttığını belirterek, “Toplum, tarife düzenlemesinden önce bu borcun niye bu noktalara geldiğini, kimlerin getirdiğini sorgulaması gerekir” dedi.
Okandan, elektrikte tarife düzenlemesinin kaçınılmaz olduğunu belirterek, bu düzenlemenin geçmişte “maksatlı” olarak “geciktirildiğini” söyledi, “Ekonomik akıl ve mantık çerçevesinde, bu kadar uzun süre maliyetlerin altında hiçbir ürün satışı yapılamaz, yapılsa da görev zararı olarak kuruma ödenmesi gerekirdi” dedi.
“Tarife düzenlemesi olmazsa, karanlıkta kalırız, kurumun batışına izin veririz. Bu mümkün değil” diyen Erkan Okandan, “Biz batırmadık, biz çıkaracağız, bunu toplumsal bir anlayışla yapmak dışında şansımız yoktur” diye konuştu.
KIB-TEK’in şu anda “zararına” üretim yaptığına da dikkat çeken Erkan Okandan, “KIB-TEK’in 1 KWS enerji üretim maliyeti 55 kuruştur. Dönüyor, bu enerjiyi 47 kuruşa fatura ediyor. Yani KIB-TEK her 1 Kws enerjide 8 kuruş zarar ediyor. Üstelik fatura ettiği tüm alacağını tahsil edemediği için de zararı daha da büyüyor” dedi.
Okandan, özellikle vurguladı:
“Bizim için en önemli nokta, ülkedeki her kesiminin ihtiyacı olan, 21’inci yüzyılda olmazsa olmaz enerji arz güvenliğini sağlamak, kalıcı bir hale getirmektir. Bunu da yapacağız.”
Geçmişte finans yönetimi anlamlında ciddiyetten uzak davranıldığını da anlatan Okandan, “2013’ün sonuna geldik ancak görüyoruz ki, kurumun 2012 bilançosu resmi olarak netleşmedi” dedi.
(KIB-TEK) Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Okandan, YENİDÜZEN’e “elektrik”te yaşananları ve “KIB-TEK gerçeğini” anlattı.
% 80 zararına fuel-oil alımı
KIB-TEK’in KKTC bütçesinin yüzde 23’ü kadar, yerel gelirler bakımından ise % 36 bir büyüklüğe sahip olduğuna dikkat çeken Okandan, bugün geldikleri aşamada, tarife düzenlemesi yapmakla, karanlığa gömülmek arasında bir seçenekle baş başa kaldıklarını söyledi.
Okandan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Geçmiş hükümetin tavrı açıktı, KIB-TEK özelleştirilecek. Hâlâ aynı noktalar… Bu nedenle gerekli tarife düzenlemeleri yapılmadı, kurum ciddi bir borç batağına sürüklendi. Kurumun parası olmadığı için fuel-oil alımlarında, 240 günlük vadelere kadar alım yapmak zorunda kaldı. Bundan dolayı piyasa değerinin çok üzerinde fiyatlarla alım yaptı. Örneğin, eğer peşin alsak navluna 31 dolar verecekken, 55 dolara yani yüzde 80 artı maliyetle bu alımlar yapıldı.”
“Kasım ayına kadar ‘yaşamsal’ alanlarda kesinti yok”
KIB-TEK Yönetim Kurulu’nun, kasım ayı sonuna kadar ‘yaşamsal alanlarda yurttaşların kendiden kaynaklanmayan sıkıntılarla karşılaşmaması’ için elektrik kesimlerini durdurma kararını ise Okandan şöyle yorumladı:
“Burada bizim amacımız, KIB-TEK’in sorunlarını çözerken, toplumsal barışı da yitirmemek. Eğer biz hastane, su arıtma tesisi, trafik ışıkları gibi yerlerde elektrik kesintisi yaparsak, bu süreci toplumsal bir barışla sonuçlandıramayız. Kasım ayı sonuna kadar yurttaşın yaşam kalitesini etkileyecek yerlerde kesinti yapmayacağız. Tabii Kasım ayından sonra istisnasız borcunu ödemeyen ya da yasal mevzuat çerçevesinde yapılandırmayan her yerin elektriğini keseceğiz. Bunu da toplumun kesintisiz arz güvenliği olacak şekilde elektrik enerjisine sahip olmak için yapacağız. Bu noktada, buradan çağrımdır, gerçek ve tüzel kişiler, yerel yönetimler, üzerlerine düşeni yaparak, borçlarını yasal mevzuata uygun şekilde kuruma müracaatta bulunsunlar. Doğrusu, bu kararımıza itiraz edenler oldu, ancak, unutulmasın ki bu kurum borç batağına sürüklenirken, sorumluluğumuz yoktu… Kasım ayından sonra yine toplumsal menfaat için artık borcu olan tüm noktalarda, gerekli kesinti yapılacak… Bu bizim inisiyatifimizdir. Doğrusu, tüm kesimlere, borcunu yapılandırması için kasım sonuna kadar süre vermek istedik.”
“Bir kurtarma planınız var mı”
KIB-TEK Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Okandan’a “Hükümetin ya da kurum olarak sizin KIB-TEK’i bir kurtarma planınız var mı?” diye sorduk.
Okandan, bu soruya detaylı yanıt verdi:
“Bu kurumun yaşamını devam ettirebilmesi için maliyetlerinin altında satış yapmaması gerekiyor. Maliyetlerin bu noktaya gelmesinin suçlusu ne KIB-TEK, ne de hükümettir. Ne yazık ki bu sorunu kucağımızda bulduk. Bizim için en önemli nokta, ülkedeki her kesiminin ihtiyacı olan, 21’inci yüzyılda olmazsa olmaz enerji arz güvenliğini sağlamak, bunu kalıcı bir hale getirmektir. Evet, bir kurtarma planı üzerinde çok yoğun çalışılıyoruz, tüm detayları paylaşılacak.”
Okandan, “Eğer durum buysa, tarife artışı olacağına özelleştirilsin, kurtulalım diyen bir kesim de var” sorumuza ise şu değerlendirmeyi yaptı:
“Özelleştirme kurtuluş olmadığı gibi açıkçası özelleştirmenin tarife fiyatlarını süreç içerisinde daha artırabileceğini ön görmek gerekiyor. Ayrıca böylesi bir durumda en önemli değerimizi de kaybedeceğiz. Bu kurum özerkleşmeli, kendi ciğerini kendi yağıyla da kavurabilmeli. Özelleştirme gündemimizde yoktur, bunun sonuçlarını Kıbrıs Türk Hava Yolları örneğinde gördük. Bilet fiyatlarının nereden nereye geldiğini gördük. Bu acı tecrübeyi, bu toplum, yeniden yaşamamalı… Yaşamaması için de çalışanı, sendikası, hükümeti, muhalefeti ve tüm toplumsal kesimleriyle bu kuruma sahip çıkmamız lazım.”
‘Fedakarlık ne?’
“Tarife düzenlemesi ile toplumdan fedakarlık beklenecek, peki, hükümet nasıl bir fedakarlık yapacak, çalışanlar bu sürece nasıl dahil olacak” sorumuza Okandan’ın yanıtı netti:
“Bu hükümet, KIB-TEK özelleştirilmeyecek, diyerek, en önemli fedakarlığını yapmış, ciddi bir sorumluluk üstlenmiştir. Bunun dışında da çok yoğun çalışıyoruz. Kuruma olan borçların ödenmesi için planlar hazırlanıyor. Elbette, KIB-TEK’te örgütlü sendikamız da, her türlü çalışmayı yapıyor, inanıyoruz ki, KIB-TEK personeli de kurumuna sahip çıkacaktır. En başta söyledim, hepimiz, el birliğiyle bu kurumumuza sahip çıkacağız. Çıkmalıyız, başka da bir seçeneğimiz yoktur.”
***
“% 50 zam iddiaları gerçek dışı”
KIB-TEK Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Okandan, bir tarife düzenlemesinin kaçınılmaz olduğunu, bu düzenlemenin ‘üretim maliyetine’ göre yapılacağını belirtti ve bunun, artık bundan sonra “akaryakıt”ta olduğu gibi gerçek maliyetlerle dikkate alınarak güncellenmesi gerektiğini belirtti.
Okandan, “Bu düzenleme siyasi kararların ötesinde, maliyetlere uygun olarak, kendi gerçeği içinde yürütülmelidir” diye konuştu.
“% 50 zam olacak” gibi iddiaların gerçekle bağdaşmadığını anlatan Okandan, “Eğer tarife ayarlaması yapılmazsa, hep birlikte karanlıkta oturacağız. Tarife ayarlaması kaçınılmazdır, en son 23 ay önce yapıldı. Bu düzenlemenin yapılması geçmiş hükümetçe 30 ay geciktirildi. Çünkü geçmiş hükümet KIB-TEK’i özelleştirme kararı verdi, batışını izledi… Ama unutulmasın 4 Kasım 2011’de maktu ücretlere % 60.21, tarifeye ise % 15 – 40 arası artış yapılmıştı. Konut tarifelerine % 29.80 artışlar getirilmişti. Bu artışları yapanlar, bunu geç yaparak, sonrasında da tekrar bir düzenlemeyi 20 ay yine geciktirdi. Tüm bu süreçler finansal yönden kurumun ciddi sıkıntılara girmesini sağladı. Akaryakıt fiyatlarında 2009’a göre yüzde 323 artış oldu, dolar kuru % 32 yükseldi. Tüm maliyetler iyice hesaplanacak, toplumsal gerçekler dikkate alınacak ve düzenleme öyle yapacaktır” şeklinde konuştu.