▶ Türk Lirası’nın önlenemeyen düşüşü ve artan pahalılık, yurtdışından gelen işçilerin farklı ülkelere; Kıbrıslı Türk işçilerinse ise güneye yönelmesine neden oldu; pandemiden bu yana devam eden kalifiye eleman açığı giderek büyüdü.
▶ YENİDÜZEN’e konuşan inşaat, esnaf ve turizm sektöründen isimler, özellikle Türk Lirası’ndaki değer kaybına dikkat çekti, “Bu ekonomik şartlarda kalifiye eleman bulmanın mümkün olmadığını” söyledi.
Ertuğrul SENOVA
Türk Lirası’nın döviz karşısındaki değer kaybı ve artan pahalılık, yurtdışından gelen işçilerin farklı ülkelere; Kıbrıslı Türk işçilerinse ise güneye yönelmesine neden oldu; pandemiden bu yana devam eden kalifiye eleman açığı giderek büyüdü.
Sektör temsilcileri, mevcut ekonomik şartlarda kalifiye eleman bulmanın neredeyse imkansız hale geldiğini vurgulayarak, Türkiye ile KKTC’deki iş ücretlerinin neredeyse eşitlendiğini, diğer ülkelerden gelen kişilerinse Dolar kazanabilecekleri farklı ülkelere yöneldiklerini, Kıbrıs’ın kuzeyinin iş – ücret anlamında cazibesini yitirdiğini söyledi.
YENİDÜZEN’e konuşan inşaat, esnaf ve turizm sektöründen isimler, özellikle Türk Lirası’ndaki değer kaybına dikkat çekti, yerel iş gücü anlamında ailelerin, çocuklarını turizm, inşaat ya da esnaflığa yönlendirmediğini, bu nedenle kalifiye eleman yetişmediğini belirtti.
“Ekonomiyi büyütmek dışında başka bir çare yok”
Müteahhitler Birliği Başkanı Cafer Gürcafer, Türkiye ile Kıbrıs’ın kuzeyindeki ücretlerin neredeyse eşitlenmiş durumda olduğunu, diğer ülkelerden gelenlerinse, Kıbrıs’ın kuzeyi yerine Katar veya Dubai’yi tercih ettiklerini belirterek, mevcut asgari ücretle bu sorunun çözülemeyeceğini söyledi, “Ekonomiyi büyütmek dışında başka bir çare yok” dedi.
“Çalışma yaşı 12’ye çekilmeli”
Taşeronlar Birliği Başkanı Osman Amca ise ciddi bir kalifiye eleman sorunu yaşandığına dikkat çekerek, “Hizmet sektörünü dışarıya bağladık. İnşaattan otele, tüm sektörler işçilerini dışarıdan alıyor” dedi.
“Alttan eleman yetiştirmemiz gerek” diyen Amca, “Çalışma yaşını; Çalışma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Eğitim Bakanlığı oturup değerlendirmeli ve aşağıya çekmeli. 12 yaşındaki ‘gençlerin’ iş güvenliğinden dolayı çalışamayacağını söylüyorlar. Bu yaklaşımla olmaz” ifadelerini kullandı.
“Ya TL’den kurtulacağız ya da maaşlar dâhil her şeyi dövize endeksleyeceğiz”
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Başkanı Mehmet Ali Ardıç da kalifiye eleman bulmanın oldukça büyük bir sorun halini aldığını belirterek, “Artık Türkiye’den de üçüncü ülkelerden de işçi gelmiyor; gelenler ise geri dönüyor” dedi.
Ardıç, “Geri dönüşlerin nedeni; Türk Lirası. Türk Lirası ve buna bağlı pahalılık. TL’den tamamen kurtulmaktan başka bir şansımız yok gibi görünüyor. Ya TL’den kurtulacağız ya da maaşlar dâhil her şeyi dövize endeksleyeceğiz” şeklinde konuştu.
“Kalifiye personel bulmak, tutmak, mevcut ekonomik şartlarda mümkün değil”
Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner ise yıllardır kalifiye eleman sıkıntısı çektiklerini belirterek, “Kalifiye personel bulmak, tutmak, mevcut ekonomik şartlarda mümkün değil. Sıkıntı hizmet kalitesine de yansıyor” dedi.
Kalifiye eleman sorununun çözüme ulaşması bakımından umutlu olmayan Çağıner, “Bugüne kadar nasıl gelmişsek, bundan sonra da herkes başının çaresine bakacak gibi görünüyor. Yetkililerin bu konuda bir çözüm arayışında olduğuna dair herhangi bir görüntü yok” ifadelerini kullandı.
KTİMB Başkanı Gürcafer:
“Türkiye’deki ücretlerle buradaki ücretler neredeyse eşitlenmiş durumda”
Müteahhitler Birliği Başkanı Cafer Gürcafer, kalifiye eleman bulabilme noktasında yaşadıkları sorunlardan birinin, Türkiye’deki ücretlerle Kıbrıs’ın kuzeyindeki ücretlerin neredeyse eşitlenmiş durumda olmasından kaynaklandığını ifade etti, “Türkiye’den buraya gelişler çok azaldı” dedi.
“İşçiler buraya geleceklerine, Katar’a, Dubai’ye gidip ayda 1200 Dolar kazanıyor”
Diğer ülkelerden gelişlerin de azaldığına dikkat çeken Gürcafer, “Üçüncü ülkelerden gelenlerin başka ülkelerde aldığı ücretler çok daha yüksek. Katar’a, Dubai’ye gidip, 1200 Dolar aylık ücret alabiliyorlar. Mevcut asgari ücretle bunu yapabilmek mümkün değil” şeklinde konuştu.
“Ekonomiyi büyütmek dışında başka bir çare yok”
“Bir kararla düzelebilecek bir sorundan söz etmiyoruz” diyen Gürcafer, “Ekonomiyi büyütmemiz, planlı bir ekonomik yaşama geçmemiz gerek. Bu bir devlet politikası olmalı” dedi.
Gürcafer, “Bugünün koşullarında bir çalışana ayda 30 bin TL verebilmen gerekiyor” ifadelerini kullanarak, “ Ama böyle bir karlılık ve bu kadar büyük bir ekonomi yok ülkede. Ekonomiyi büyütmek dışında spesifik bir konuda alınacak kararlarla çözülebilecek bir sorundan bahsetmiyoruz” şeklinde konuştu.
Taşeronlar Birliği Başkanı Amca:
“Hizmet sektörünü dışarıya bağladık”
Taşeronlar Birliği Başkanı Osman Amca ise ciddi bir kalifiye eleman sorunu yaşandığına dikkat çekerek, “Hizmet sektörünü dışarıya bağladık. İnşaattan otele, tüm sektörler işçilerini dışarıdan alıyor” dedi.
Kalifiye eleman noktasında bir tıkanıklığa girildiğini söyleyen Amca, “Anne babalar, ‘aman benim çocuğum doktor – mühendis olsun’ dedi, büyük bir işsizlik ordusu yaratıldı” ifadelerini kullandı.
“Günün sonunda ülkesiz kalacağız”
Amca, “Eskiden gençler 12 yaşına geldiğinde, babalarının, dayılarının veya amcalarının yanında çalışmaya başlardı. Mesleği tanımaya, sevmeye başlardı. Şimdi öyle bir şey yok. Üçüncü ülkelerden getiriyoruz. Günün sonunda dışarıdan getirdiğimiz iş gücü bizi değneklerle memleketten kovacak, ülkesiz kalacağız” şeklinde konuştu.
“Çalışma yaşı aşağıya çekilmeli, 12 yaşındaki ‘gençlerin’ iş güvenliğinden dolayı çalışamayacağını söylüyorlar”
“Alttan eleman yetiştirmemiz gerek” diyen Amca, “Askerliğini bitirmesini, 25 yaşına gelmesini beklemekle olmaz. Çalışma yaşını; Çalışma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Eğitim Bakanlığı oturup değerlendirmeli ve aşağıya çekmeli. 12 yaşındaki ‘gençlerin’ iş güvenliğinden dolayı çalışamayacağını söylüyorlar. Bu yaklaşımla olmaz.” ifadelerini kullandı.
“Çalışma yaşı en azından 15’e kadar düşürülmeli”
Amca, “Yani çocuk işçi mi çalıştırılsın?” sorusuna, “Hayır, ama yaşı düşürmemiz gerek. Biz öyle yetiştik. Bu işler çocuk yaşta öğrenilir. Ben 12 diyorum ama en azından 15’e kadar düşürülmeli” şeklinde yanıt verdi.
KTEZO Başkanı Ardıç:
“Aileler herkesin üniversite mezunu olmasını istiyor”
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Başkanı Mehmet Ali Ardıç da kalifiye eleman bulmanın oldukça büyük bir sorun halini aldığını belirterek, KTEZO olarak Taner Akçan Eğitim Merkezi’ni kurduklarını anımsattı, “Ama orada bile maalesef insanlar bu tip mesleklere önem vermiyor. Aileler, herkesin üniversite mezunu olmasını istiyor” dedi.
Esnaf odası olarak çeşitli etkinlikler yapıp, ailelere ulaşmaya çalıştıklarını söyleyen Ardıç, “Eğitim Bakanlığı ile bir çalışma yürütüyoruz. Önümüzdeki yıl, aileleri teşvik edebilmek adına meslek dallarıyla ilgili bir fuar kuruyoruz” ifadelerini kullandı.
“TL’den tamamen kurtulmaktan başka bir şansımız yok gibi görünüyor”
“Artık Türkiye’den de üçüncü ülkelerden de işçi gelmiyor; gelenler ise geri dönüyor” diyen Ardıç, “Geri dönüşlerin nedeni; Türk Lirası. Türk Lirası ve buna bağlı pahalılık. TL’den tamamen kurtulmaktan başka bir şansımız yok gibi görünüyor. Ya TL’den kurtulacağız ya da maaşlar dahil her şeyi dövize endeksleyeceğiz” şeklinde konuştu.
KITOB Başkanı Çağıner:
“Kalifiye personel bulmak, tutmak, mevcut ekonomik şartlarda mümkün değil”
Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner ise yıllardır kalifiye eleman sıkıntısı çektiklerini ve bu sıkıntının devam ettiğini belirtti.
“Pandeminin ardından sıfırdan kadro oluşturmak kolay olmadı, olmuyor da” diyen Çağıner, “Kalifiye personel bulmak, tutmak, mevcut ekonomik şartlarda mümkün değil. Sıkıntı hizmet kalitesine de yansıyor” dedi.
“Bugüne kadar nasıl gelmişsek, böyle devam edecek gibi görünüyor”
“Bu sorunun çözümü hemen bulunabilecek bir noktada değil” diyen Çağıner, “Planlama, programlama yapmak gerekiyor. Eğitim sisteminden itibaren politikalarımızı buna uygun şekilde tasarlamamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Kalifiye eleman sorununun çözüme ulaşması bakımından umutlu olmayan Çağıner, “Bugüne kadar nasıl gelmişsek, bundan sonra da herkes başının çaresine bakacak gibi görünüyor. Yetkililerin bu konuda bir çözüm arayışında olduğuna dair herhangi bir görüntü yok” dedi.