Kıbrıs’ın kuzeyinde karma evliliklerden dolayı adada doğmuş olsa dahi kendilerine ya da çocuklarına“Kıbrıs Cumhuriyeti” yurttaşlığı alamayan aileler hukuk mücadelesini ileriye taşıyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti kimliği taşımayan ve çoğunluğu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kişilerle yapılan evliliklerde yaşanan sıkıntı “ayrımcılık” tartışmalarını da beraberinde getiriyor.
Karma evliliklerle birlikte Türkiye’den gelen ailelerin Kıbrıs’ta da doğan çocukları ve onların çocuklarına dahi “Kıbrıs Cumhuriyeti” kimliği verilmiyor. Kıbrıslı Rumlar makamlar ise bu durumu “yasal olmayan limanlardan adaya giriş” gibi iddialarla “Kıbrıs sorunu”na bağlıyor.
ORTAK GİRİŞİM: Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olamayan kişilerle ilgili Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası’nın girişimi ile ilk etapta Kıbrıs’ın güneyindeki İçişleri Bakanlığı’na toplu başvuru yapılacak, sonrasında da toplu dava süreci başlayacak.
Ayşe GÜLER
Kıbrıs’ın kuzeyinde karma evliliklerden doğan ve uzun yıllardır Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı alamayan binlerce kişi, hukuki süreç hazırlığında…
Adada doğmuş olsa dahi kendilerine ya da çocuklarına“Kıbrıs Cumhuriyeti” yurttaşlığı alamayan aileler hukuk mücadelesini ileriye taşıyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti kimliği taşımayan ve çoğunluğu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kişilerle yapılan evliliklerde yaşanan sıkıntı “ayrımcılık” tartışmalarını da beraberinde getiriyor.
Karma evliliklerle birlikte Türkiye’den gelen ailelerin Kıbrıs’ta da doğan çocukları ve onların çocuklarına dahi “Kıbrıs Cumhuriyeti” kimliği verilmiyor. Kıbrıslı Rumlar makamlar ise bu durumu “yasal olmayan limanlardan adaya giriş” gibi iddialarla “Kıbrıs sorunu”na bağlıyor.
Yasal mevzuatta olmasına rağmen, Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olamayan kişilerle ilgili Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası’nın (KTÖS) girişimi ile ilk etapta Kıbrıs’ın güneyindeki İçişleri Bakanlığı ve yetkili mercilere toplu başvuru yapılacak, sonrasında da toplu dava süreci başlayacak.
Yargı sürecini yürütecek ekipte Kıbrıslı Türk hukukçular dışında, Kıbrıs’ın güneyinden de avukatlar bulunuyor.
1974’ten sonra Kıbrıs’ın kuzeyinde yapılan karma evlilik sayısının ise 17 bin dolaylarında olduğu da ifade ediliyor.
“EŞİMLE BİRLİKTE SEYAHAT EDEMİYORUZ”
36 yaşındaki Sıdıka Özateş: “Ne teröristim, ne de kaçakçı… Nikah kıyamadım, 4.5 aylık hamileyim, çocuğumun geleceği için endişeliyim…”
Mehmet Gürçimen de “ 30 yıldır mağduriyet yaşıyorum, çocuklarım Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olamadı, eşimle birlikte seyahat edemiyoruz…”
Hikayeler yürek burkuyor…
YENİDÜZEN, yeniden başlayan süreçle birlikte mağduriyet yaşayan isimlerle görüştü.
36 yaşındaki Sıdıka Özateş, “Ne teröristim, ne de kaçakçı… Nikah kıyamadım, 4.5 aylık hamileyim, çocuğumun geleceği için endişeliyim…” diye konuşurken, aynı sorunla mücadele eden Mehmet Gürçimen de “ 30 yıldır mağduriyet yaşıyorum, çocuklarım Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olamadı, eşimle birlikte seyahat edemiyoruz…” şeklinde konuştu.
10 yıldır evli olmasına rağmen eşinin Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olamadığını kaydeden Tamer Seral ise yaşadığı mağduriyet nedeniyle endişeli olduğunu dile getirdi.
BİNE YAKIN BAŞVURU VAR
KTÖS Genel Sekreteri Şener Elcil: Bine yakın başvuru, insan haklarına aykırı durumHukuki süreci yürütecek olan Avukat Murat Hakkı: Gerekirse AİHM’e gideceğiz
Bin başvuru…
Bir yanda başvuru ve yargı sürecine yönelik hazırlıklar sürerken, diğer yandan da söz konusu durum nedeniyle mağdur olan vatandaşların yaşadıkları da yürek burkuyor.
Bu konuda mağduriyet yaşayan yaklaşık bin kişi, KTÖS’ün çağrısı üzerine sendikaya başvurdu.
AİHM süreci de başlayabilir…
Hukuki süreci yürütecek olan Avukat Murat Hakkı, mağdur olan kişilerin Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olması için önce İçişleri Bakanlığı ve ilgili mercilere toplu başvuru yapılacağını, ardından da toplu dava sürecinin yaşanacağını açıkladı, “Yaşanan mağduriyet uluslararası teamüllülere aykırı, gerekirse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gideceğiz” dedi.
KTÖS Genel Sekreteri Şener Elcil ise sendikaya yaklaşık bin kişinin başvurduğunu söyledi, bu konuda mücadelenin toplu müracaatlar ve dava süreci gerektirdiğine işaret etti.
KTÖS Genel Sekreteri Şener Elcil:
Bine yakın başvuru, insan haklarına aykırı durum…
KTÖS Genel Sekreteri Şener Elcil, sendikaya yaklaşık bin kişinin başvurduğunu söyledi, Kıbrıs’ın güneyinden aldıkları bilgiye göre 17 bin karma evlilik olduğunu ifade etti.
Bu konuda mücadelenin toplu müracaatlar ve dava süreci gerektirdiğine işaret eden Elcil, konuyu uluslar arası boyuta taşıdıklarını Avrupa Birliği (AB) nezdinde de girişim yaptıklarını kaydetti.
Elcil, uzun yıllardır devam eden sorunun çok boyutlu ve insan haklarına aykırı olduğunu da vurguladı.
5-6 yıl önce söz konusu durum nedeniyle mağduriyet yaşayan üyelerine yönelik adım attıklarını, dava süreci başlattıklarını hatırlatan Elcil, bu çalışmanın sonuçsuz kaldığını, bir kişinin de dava kaybettiğini aktardı.
Elcil, “1975’te Kıbrıs’ın kuzeyine gelen bir kişi şu an 43 yaşında… Belki de çocuğu olmuştur. Giderek artıyor sayı… İçinden çıkılmaz bir hal alıyor” diyerek, “Yaşanan mağduriyeti fırsata dönüştüren ‘mafyalar’ türedi, sorunu çözeceğini söyleyerek bazı kesimlerden para alıyorlar” şeklinde konuştu.
Hukuki süreci yürütecek olan Avukat Murat Hakkı:
Gerekirse AİHM’e gideceğiz
Hukuki süreci yürütecek olan Avukat Murat Hakkı ise farklı kategoride olup, benzer sorunu yaşayan binlerce kişi olduğunu söyledi, mağdur olan kişilerin Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olması için önce İçişleri Bakanlığı ve ilgili mercilere toplu başvuru yapılacağını, ardından da toplu dava sürecinin yaşanacağını açıkladı.
Hakkı, özellikle babası TC uyruklu olan çocukların Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olması için yaptığı başvuruların engelle karşılaştığı veya geciktirildiğine yönelik bilgiler olduğunu belirtti.
Yasal mevzuata göre annesi veya babası Kıbrıslı olan çocukların Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olma hakkı olduğuna vurgu yapan Avukat Hakkı, bu yönde hiçbir engel olmadığını dile getirdi.
Hakkı, 1960 Yasası’nda ‘dilekçe hakkını’ düzenleyen 29. maddesine göre; yapılan başvurulara 30 gün içinde yazılı bir şekilde gerekçeli cevap verilmesi gerektiği, aksi halde gecikmeden dolayı idari ihmal davası açabileceklerine işaret etti.
“Gerekirse AİHM’e gideceğiz”
Söz konusu başvuruya olumsuz cevap gelmesi halinde ise ‘kanunsuzluk’ prensibi üzerinden ayrı bir dava açılacağını açıklayan Hakkı, “Mevzuat açıktır. Bir Kıbrıslı Rum ile Ukraynalı evlendiğinde sıkıntı yaşanmıyor. Aynı durum burada da geçerli olmalıdır” dedi.
Avukat Hakkı, yaşanan mağduriyetin uluslararası teamüllülere aykırı olduğuna da dikkat çekerek, konunun gerekirse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne de taşınacağını açıkladı.
MAĞDURİYET YAŞAYANLAR NE DEDİ?
Sıdıka Özateş: “Nikah kıyamadım, 4.5 aylık hamileyim, çocuğumun geleceği için endişeliyim…”
“36 yaşındayım. Türkiye dışında farklı bir ülke görmedim. Babam TC uyruklu, eşim Kıbrıslı bir Rum… TC vatandaşı da olmama rağmen bu vatandaşlıkla bile seyahat edemedim. Yıllardır yaşamadığım mağduriyet kalmadı. TC ve KKTC kimliğim var. 1974’ten sonra, ‘işgal’ altında bir ülkede doğduğum için TC vatandaşlığım da işe yaramadı. Vize almaya gittim. Bana, tanınmış bir ülkede 6 aylık sigorta yatırımı, başvurudan 6 ay öncesini gösteren banka hesabı istediler. Girneliyim, maaşım bir bankaya yatıyor. Ama kabul etmiyorlar. Evlenmek için İstanbul’a gittik, bürokratik engelle karşılaştık. Nikah memurunun karşısına oturduk ama evlenemedik, nikahımız kıyılamadı.
Bu kez TC kimliğim olduğu için Güney’de evlenmeyi denedik, olmadı. 2014 yılında sadece düğün yaptım. Şu anda 4,5 aylık hamileyim, çocuğumun geleceği belirsizlik içerisinde. Çocuğumu Kıbrıs’ın güneyinde dünyaya getirmek istedim. Bu konuda da sıkıntı yaşadım, izin verilmedi. Vermediğim mücadele kalmadı. Ben sade bir vatandaşım, ne teröristim ne de kaçakçıyım… Gerekirse AİHM’e gideceğim, hem Türkiye’yi hem de Kıbrıs Cumhuriyetini dava edeceğim.
Tamer Seral:
“10 yıldır evliyiz, eşim Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olamadı…”
“10 yıldır evliyim. Eşim TC uyruklu, Türkiye’de evlendik. Çocuğumuz yok. Ancak eşim Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olmadı. Yasal mevzuata göre 5 yıl evli kalması halinde bu hakkı elde edebiliyor. Bugüne kadar başvuru yapmadık. Endişelendik, reddedilmekten korktuk. Bizlere; 2006 yılında bir düzenleme yapıldığı, başvuru yapılmak için Kıbrıs’ın güneyine geçilmesi halinde bunun ‘yasa dışı’ geçiş noktasından geçildiği sayılacağı, Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı alınamayacağı söylendi. Bu nedenle de hareket edemedik, çekindik. Toplantı sonrası ne yapacağımıza karar vereceğiz. Etrafımda da bu soruna benzer sıkıntı yaşayanlar vardı. Örneğin eski komşum… Onlarda da erkek Kıbrıslı, kadın TC uyrukluydu. Çocuklarına Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı alabilmek için uzun yıllar uğraştılar. Çocuklar vatandaş oldu ama komşumun karısı Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olamadı.”
Mehmet Gürçimen:
“Eşimle birlikte seyahat edemiyoruz…”
“ 30 yıldır bu konuyla ilgili sorun yaşıyorum. Çocuklarımın biri 30, diğeri 22 yaşında. Onlara sadece doğum belgesi alabildik, Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı ne yazık ki verilmedi… Bizim gibi aynı sorunu yaşayan kişi sayısının 15-20 bin arasında olduğu söyleniyor. Yaşanan sıkıntı, ebeveynlerden birinin TC uyruklu olması, evliliğin Kıbrıs’ın kuzeyinde gerçekleşmesi…
Bizlere, ‘işgal bölgesinde evlendiniz, evliliğini saymıyoruz’ diyorlar. Eşimin de sadece güneye geçmesine izin veriyorlar. 10 yıl önce bana ‘boşan da gel, vatandaşlığı verelim’ diyenler bile oldu. Güney’e geçişlerde eskiden eşlerimizin KKTC kimliklerini kabul ediyorlardı. 2 yıldır TC kimliklerini istiyorlar. KKTC kimliğini kabul etmiyorlar. Birlikte seyahat edemiyoruz… Konu İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeli, tarafsız bir karar üretilmelidir.”