Dublin’de şehir merkezinde bulunan tarihi Trinity College, sadece bir eğitim merkezi değil, arşivi ve barındırdığı eserlerle Dublin kültürünün gelecek nesillere taşınmasına da öncülük eden bir merkezdir.
***
İrlanda Lord Şansölyesi Adam Loftus'un tavsiyesi üzerine bir kraliyet beratı yayınlayan Kraliçe I. Elizabeth tarafından 1592'de kurulan bu kolej, İrlanda'nın en eski üniversitesidir ve hem Oxford hem de Cambridge'in kolej üniversitelerinden örnek alınarak oluşturulmuştur.
***
St John's College, Cambridge, Oriel College ve Oxford'un kardeş kolej olan üniversitenin özellikle hukuk, edebiyat ve beşeri bilimler alanındaki bölümleri oldukça seçkindir.
***
Şehrin göbeğinde, en canlı caddelerden birinin üzerine kurulmuş olmasına rağmen, ana kapısından girip de iç bahçesine geçtiğinizde sizi, dingin, huzurlu ve tarihi bir kampüs karşılıyor. Üniversite sakin bir üniversite atmosferini koruyor.
Forbes, 2010 yılında burayı dünyanın en güzel 15 kolej arazisinden biri olarak sıraladı.
***
Mezunları arasında “Dorian Gray’in Portresi” ve “”Mutlu Prens”in yazarı ünlü oyun yazarı, romancı ve şair Oscar Wilde, benim büyük hayranlık duyduğum 20. yüzyılın deneysel edebiyatının önde gelen isimlerinden, Nobel’li yazar “Godot’yu Beklerken” in yazarı Samuel Beckett, “Guliver’in Gezileri” nin yazarı Jonathan Swift, 19. yüzyılın önde gelen hikâye yazarlarından, “Carmilla”nın yazarı Sheridan Le Fanu, “Drakula” romanının yazarı Bram Stoker, “Wakefield Papazı”nın yazarı Oliver Goldsmith, 1670 yılında doğan oyun yazarı ve şair William Congreve ve şair ve besteci Thomas Moore gibi dev isimler var.
***
İrlanda’nın en büyük kütüphanesine sahip olan Trinity College’in bu kütüphanesi İrlanda ve Birleşik Krallık için bir kültür hazinesi olarak kabul edilmekte olup, koruma altındadır. Bu nedenle kütüphane, Britanya ve İrlanda’da yayınlanan her kitabın bir kopyası buraya da verilir. Böylelikle her yıl 100 binden fazla yeni eser, kütüphane bünyesinde yer alır.
Kütüphane, 30 bin güncel dizi ve önemli el yazmaları, harita ve basılı müzik koleksiyonları dahil olmak üzere yaklaşık 5 milyon kitap içerir.
Kütüphane 1661'den beri “Kells Kitabı”na ve 1782'den beri Brian Boru aarpına ev sahipliği yapmaktadır.
***
Brian Boru Arp…
Uzun odada sergilenen bir Ortaçağ müzik aleti olan bu harp, bölgede kalan üç Ortaçağ arpının en eskisidir.
Bilindiği gibi arp, İrlanda’nın bir simgesi ve Guinness’in de amblemidir.
***
Kütüphane, birkaç binadan oluşuyor.
Old Library (Orijinal Eski Kütüphane), 1670-1730 yılları arasında yaşamış olan İrlandalı ünlü mimar Thomas de Burgh’un eseridir.
***
“Kells Kitabı”, Trinity Kütüphanesi’nin açık ara en ünlü kitabıdır ve Durrow Kitabı, Howth Kitabı ve diğer antik metinlerle birlikte Eski Kütüphanededir.
Kells Kitabı (The Book of Kells), Orta Çağ’ın ilk dönemlerinden kalma en sıra dışı el yazmalarından biri ve adını, yüzyıllar boyu korunmuş olduğu için Kells Manastırı’ndan almış.
Üç farklı yazar ve dört farklı sanatçı tarafından yaratıldığı ve 800’lü yıllarda tamamlandığı düşünülen bu eser, dana derisinden yapılmış 340 sayfadan oluşuyor.
Kells Kitabı- Hristiyanların kutsal kabul ettiği 27 kitaptan oluşan Yeni Ahit’in dört İncil’ini tasvir eden süslemeli yazılar ve resimler içeren bir el yazmasıdır. Kitap, resimlerin karmaşıklığı, çizimlerin detayı ve görkemli parlak süslemeleri nedeniyle Orta Çağ çizimli el yazmaları arasında en ünlüsü sayılıyor.
Kitap, 19. yüzyıldan beri Trinity College’in Eski Kütüphanesinde yer alıyor ve her yıl ortalama 500 bin kişi tarafından ziyaret ediliyor.
***
Kolejin bir de BLU (Berkeley Lecky Ussher) Sanat Kütüphanesi Kompleksi de var.
1956’da inşa edilen Fellow’s Meydanı’ndaki Berkeley Kütüphanesi, sanat binasına bitişik olan Lecky Kütüphanesi ve 2003’te açılan College Park’a bakan Glucksman Harita Kütüphanesi’ni de barındıran Ussher Kütüphanesi bu kompleksi oluşturuyor.
***
Kompleks içerisindeki Glucksman Kütüphanesi, İrlanda’nın en büyük kartografik materyal koleksiyonu olan 500 binden fazla haritayı barındırıyor.
***
Bir parantez de Berkeley Kütüphanesi’ne açmamız gerekiyor. İrlanda’da ismi üzerinde büyük tartışmalar yaşanan bu kütüphanenin adı köle tüccarı olan George Berkeley’den geliyor.
George Berkeley’in geçmişi, tartışmalara neden olurken Öğrenci Birliği kütüphanenin adının değiştirilmesi için, yetkililere bir dilekçe sunar. Kütüphanenin isminin değiştirilinceye kadar da, kütüphaneden “X Kütüphanesi” olarak bahsedileceğini duyurur.
Dilekçeyi kabul eden Trinity College yetkilileri 2023’ün Nisan ayında kütüphanenin adının değiştirileceğini açıkladı.
***
Okul bünyesinde bulunan kütüphaneler sadece bunlarla da sınırlı değil…
Okul bünyesinde bulunan St. James Hastanesi’ndeki William Hamilton Bilim ve Mühendislik Kütüphanesi ve John Stearne Tıp Kütüphanesi de diğer kütüphaneleri.
***
Eski Kütüphanede sergilenen 40 mermer büstün her biri ayrı bir sanat eseri…
Bu büstlerin tamamı erkek bilim insanlarından oluşuyordu. Üniversite yönetimi yakın zamanda bu adaletsizliği ortadan kaldırmak için bir adım attı ve dört önemli kadın heykelini salonun ortasına yerleştirdi.
Heykeli dikilen bu dört kadın; Rosalind Franklin (DNA, RNA, virüs, kömür ve grafitin yapılarının anlaşılmasında büyük katkılarda bulunan İngiliz kimyager ve X ışını kristalografçısıdır), Agusta Gregory (Oyun yazarı, folklorcü, tiyatro yöneticisi), Mary Wollstonecraft (İngiliz yazar, filozof ve kadın hakları savunucusu) ve Ada Lovelace (Matematikçi)…
***
İngiliz sanatçı Luke Jerram’ın gezici sanat eseri GAIA’da Trinity College’de sergileniyor. NASA görüntüsünden oluşturulan eser, Dünya’yı üç boyutta görme fırsatı sunarken aynı zamanda toplumdaki önemli olaylara da ayna görevi görmeyi amaçlıyor.
***
Ve Dublin’deki Trinity College’de uzun bir gezi yaptıktan sonra gördüklerim karşısında hayranlık duyarken, bir de “Eğitim Adası Kıbrıs” sloganıyla övündüğümüz ülkemizdeki üniversitelerin mevcut durumu gözümün önüne geldi. Derin bir ah çekip kederlendim…
Tamamen öğrenci dostu bir şehirde, yeşilin ve tarihin arasında öğrenci odaklı bir kampüs ve mutlu öğrenciler arasında, insanın öğrenci olası geliyor.