Turist sayısındaki ciddi düşüş, otellerle birlikte sırtını turizme bağlayan sektörleri de derinden etkiledi. Turizmin kalbinin attığı Girne’de esnaf, kiralık araç şirketleri, taksiciler, rehberler, yat turu düzenleyen şirketler adeta kan ağlıyor.
REHBERLER: SEKTÖR DEĞİŞTİK
Rehberler Birliği Başkanı Dener Öymen: “Rehberlik dalında açılım olmadı… Rehberler işsizlik yüzünden başka dallara yöneldi. Keşke söylenecek söz olsa ama hiç bir şey kalmadı.”
KİRALIK ARAÇ ŞİRKETLERİ: KİMSE YOK
Kiralık Araç İşletmeciler Birliği Başkanı Yakup Serdaroğlu: "Sürekli alınan değişen kararlar nedeniyle, kimse ne yaptığını bilemez duruma geldi. Adımız 'açık sektör' ancak kapımızdan içeri giren yok"
Devrim DEMİR
Ülkede yaşanan salgın sonrası 1 Temmuz’da havaalanı ve limanların açılması turizme yaramadı, sırtını turizme dayayan sektörler de çıkmaza girdi.
Turizmin kalbinin attığı Girne’de esnaf, kiralık araç şirketleri, taksiciler, rehberler, yat turu düzenleyen şirketler kan ağlıyor.
Yaz aylarının canlı geçtiği Girne Turizm Liman’ı en sessiz günlerinden birini daha geride bırakırken, kasasına 1 TL girmeden dükkânını kapatan esnaf iflasın eşiğine geldi.
Ülkeye hava ve deniz yolu ile gelenlerin casinolara gittiğini otel araçları ile hizmet verildiği için taksilerin tercih edilmediğinden yakınan taksiciler, “turizmin öldüğünü” söyledi.
Aylardır iş yapmamaktan yakınan kiralık araç şirketleri ise umutlarının kalmadığından dert yandı.
Yaz aylarının en hareketli mevsimlerinin yaşandığı adada her yıl yat turu düzenleyen şirketler bu yıl yatlarını limandan hala çıkaramadı.
Kıbrıs Türk Rehberler Birliği Başkanı Dener Öymen ve Kiralık Araç İşletmeciler Birliği Başkanı Yakup Serdaroğlu da YENİDÜZEN’e konuşarak duruma dair gözlem ve tespitlerini paylaştı.
Öymen, rehberler açısından en kötü yılın yaşandığını 2020 yılını bitirdiklerini, 2021 yılı için umutsuz olduklarını söyledi.
Serdaroğlu, “yılın çok kötü olduğunu” ifade ederek, hükümetin sürekli karar değiştirerek sektörlere zarar verdiklerini kaydetti.
Kıbrıs Türk Rehberler Birliği Başkanı Dener Öymen: “Rehberlik dalında açılım olmadı”
Kıbrıs Türk Rehberler Birliği Başkanı Dener Öymen, rehberler açısından çok kötü bir yıl olduğunu 2021 yılı içinde ümitleri olmadığını dile getirdi. Öymen, adaya turist gelecek olgusu yaratılmadığını 2020 yılının “ölü olarak biteceğini” savundu.
“2020 yılı biz rehberler açısından bitti. Acenteler taşeron konumunda, var olanı da bozdu. Bizim bu yıla ilişkin her hangi bir umudumuz kalmadı. Ortada umut verecek bir görüntü de yok zaten. Rehberler olarak herhangi bir açılıma gitmedik. Rehberler işsizlik yüzünden başka dallara yöneldi. Keşke söylenecek söz olsa ama hiç bir şey kalmadı.”
Kiralık Araç İşletmeciler Birliği Başkanı Yakup Serdaroğlu: “Bir batıp bir çıkıyoruz”
Salgın sürecine ilişkin söylenecek çok şey olduğunu ifade eden Kiralık Araç İşletmeciler Birliği Başkanı Yakup Serdaroğlu, sektörlerinde pandemi öncesi de bir takım sıkıntılar olduğunu, salgının baş göstermesi ile sıkıntıların katlanarak arttığını belirtti.
Serdaroğlu, Kıbrıs’ın güneyi baz alındığında açılım sonrası bir takım tedbirler alınarak işlerini yürütmeye çalıştıklarını izlediklerini ancak adada böyle bir adım atılmadığına dert yandı.
“Bir yandan batıp bir yandan çıkıyoruz. Pandemi sonrası turizm ve ülke ekonomisinin aldığı yara giderek büyüyor. Sürekli alınan değişen kararlar nedeniyle, kimse ne yaptığını bilemez duruma geldi. İstikrarsız bir şekilde turizmi çevirmeye çalışıyoruz. Adımız sektör olarak açık, kasamıza 1 TL dahi girmiyor. Taşıma suyu ile de değirmen dönmeyecek. Adımız açık ancak kapımızdan içeri giren yok. 2020 yılından artık ümitli değiliz, 2021 yılı Nisan ayı için hazırlık yapmaya başladık. Hükümetten yardım bekliyoruz, gemimizi ayakta tutmak adına. 2021 yılı için ciddi çalışmalar hazırlıklar yapılmalı. Biz yaz sezonunu kapattık. Biraz da olsa ümidimiz belki Eylül, Ekim ayları.”
SEKTÖRLER NE DEDİ? SEKTÖRLER NE DEDİ?
TAKSİCİ
Ahmet Yaprak: “Salgından bu devlet öldü”
“2012 yılından bu yana taksicilik yapıyorum. İşlerimiz bu yıl salgın sonrası yüzde yüz öldü. İnsan yok kimseye hizmet vermiyoruz, buradaki yurttaşın kendi aracı olduğu için taksiye zaten ihtiyacı yok. Devletin yanlış politikaları sürmeye devam ederse, adada herkes işsiz kalacak. Zor bir dönem zam çok icraat yok, bu süreçte devlet kime elini uzattı? Devlet uyuyor mu? Hiçbir Milletvekili, bakan çıkıp bir açıklama yapmıyor. Devlet salgından öldü mü? Bu insanların hali ne olacak, dükkânlar kapılarına tek tek kilitleri vurdu. Marttan sonra Pandemi Hastanesi ne oldu? Hiçbir şey yapılmadı."
ESNAF
Ahmet Düzce: “Girne’de hayat bitti”
“Pandemiden dolayı Girne oldukça zorlu bir süreçten geçiyor. Okuttuğumuz çocuklarımız var, ailemizi geçindiremez duruma geldik. Bu saatten sonra devlet bize sahip çıkmalıydı. Bir kredi çekmek istesek onu yapamaz haldeyiz. Devlet bize destek olmalıydı.”
TEKNE TURU ÇALIŞANI
Ahmet Şener: “Sezon öldü ümidimiz yok”
“Tekne turları ile uğraşıyoruz. Salgın sonrası fotoğraf zaten ortada özellikle Girne için. Çark artık dönmüyor, burada yaşayan halkın zaten bütçesi kısıtlı, en canlı dönem olması gerekirken tekneler denizde yatıyor. Bizim bu yıl için bir beklentimiz kalmadı, gelen uçaklarda bulunanlar zaten casinolara kumara geliyor bize bir faydası olmuyor. Ağustosun yarısından sonra sezon zaten öldü, bizim hiçbir ümidimiz de kalmadı.”
TEKNE TURU İŞLETMECİSİ
Barbaros Karabetça: “Halk başının çaresine baksın”
“Turizm bu sene öldü. Girne turizmin kalbiyken, salgından oda nasibini aldı. Halk başının çaresine baksın, hiçbir önlem almaya gerek kalmadı, hükümet bu saatten sonra halkı sıkmasın. 20 yıldır bu limandayım, böyle bir sessizliğe şahit olmadım. Bu aylarda burada boş yat bulmak mümkün değilken, motorlar bir kez bile çalışmadı. Hareketlilik yok, liman öldü.”
RESTORAN İŞLETMECİSİ
Önder Akşahin: “Gün çalışıp gün yiyoruz”
“Aylarca kapalı kaldık, kiramızı ödedik, vergimizi verdik. 15 yıllık esnafım bu kadar ölü bir yıl geçirmedik. Adada yüzde yetmiş bir azalma var belki de daha fazlası, herkes geçim derdine düşerken, insanlar resmen kabuklarına girdi. Kapalı olduğumuz süreçte her şeye zam geldi, ama bizim kazancımız ne yazık ki bitti. İnsanlar gün çalışıp gün yemeye başladı. İnsanlar bir belirsizlik içinde çıkmaza girdi ve sürükleniyor.”
RESTORAN İŞLETMECİSİ
Seyit Kara: “Çaresizlikten tabaklarını satanlar var”
“Pandemi sonrası gelişen olaylar, çıkmaza giren insanlar adayı boşaltmakta çareyi buldu. İş yerleri kapandı, 68 gün kapalı kaldık devlet bir kez yardım yaptı bir daha yüzümüze bakan olmadı. İnsanlar ülkeden kaçmak için tabağını, eşyasını sattı. Bizim bir umudumuz kalmadı.”
RESTORAN İŞLETMECİSİ
Mustafa Orhan: “Adadan çıkış çok gelen yok”
“Pandemi öncesi iş yerimizi yeni açmıştık, hemen arkasından kapandık. Günde yüz ekmek satarsam belki zararımı karşılarım ama ne yazık ki hala bir bulaşıkçım bir garsonum yok. devlet esnafa, turizme katkı sağlayan herkese elini uzatmalıydı. Kapanma sürecinde kira ödedim, elektriğimi ödeyemedim kestiler. Borçlanarak açtırdım, Girne esnafı, taksicisi, nefes alacak durumda değil artık. Adadan su boşalır gibi insan boşalıyor, giden çok gelen yok.”
ESNAF
Ali Kayım: “Güneyin kapılarına gidelim”
“Ne devlet, ne turist ne de iş var. Kapılar açıldı, iş yerleri açıldı ne turizm ne insan var. 1 Temmuz sonrası, turist gelecek dendi, esnafın üzerine resmen taş yağıyor. Bizim devletimiz var mı gerçekten? Güneyin kapılarına gidelim, yardım isteyelim. Bizim KKTC hükümeti nerede yaşıyor sorarım?”
ESNAF
Aydın Töle: “Girne iflas bayrağını çekti”
“Turistik bir şehirde hizmet için çabalıyoruz. Bu adayı ayakta tutan turist ve öğrenci ama her ikisi de ne yazık ki yok. İş yerlerimizi açamaz duruma geldik. Girne kan ağlıyor, kasasına 1 kuruş girmeden kapatan iş yerleri var. Cadde de gün içinde geçen sayısı belli. Yüksek miktarlarda kira ödüyoruz ama destek olan yok.”
ESNAF
Orhan Karabulut: “Girne bitti”
“Salgın sonrası Girne bitti. Turist gelmediği için ölü bir şehir olduk. Satış yok, canlılık yok, ülke ekonomisi için hiçbir ışık yok. Hükümetin aldığı kararlar nedeniyle, ülkeye gelenlerde vazgeçti. Girne bitti.”