Türkiye yönüne yapılan ihracattaki artış, yerli üreticinin yüzünü güldürse de ada genelinde hellim ihracatında yaşanan gerilemeyi engelleyemedi. Ticaret Dairesi verilerine göre 2016 yılında yapılan hellim ihracatı 29 Milyon Dolar iken bu rakam 2017 yılında 26 Milyon Dolar’a geriledi.
Fehime ALASYA
Ticaret Dairesi verilerine göre 2016 yılında 29 Milyon Dolar olan hellim ihracatı, 2017 yılında 26 Milyon Dolar’a geriledi… Hellim ihracatında yaşanan gerilemeye karşın, Türkiye yönüne yapılan ihracattaki artış, yerli üreticinin yüzünü bir nebze de olsa güldürdü.
2016 yılında Türkiye’ye yaklaşık 13 Milyon Dolar’lık hellim ihraç edilirken, bu rakam 2017 yılında 16 Milyon Dolar’a yükseldi… Yükselişteki en büyük etken ise ‘Hellim tescili’ kapsamında Türkiye’deki hellim üretiminin durdurulması olarak gösterildi...
Türkiye yönüne yapılan ihracattaki artış, yerli üreticinin yüzünü güldürse de ada genelinde ihracatta yaşanan gerilemeyi engelleyemedi.
2016 yılında yapılan hellim ihracatı 29 Milyon Dolar iken bu rakam 2017 yılında 26 Milyon Dolar’a geriledi.
Hellim ihracatı yapılan ülkelerin başında her iki yılda da Türkiye geldi.
2016 yılında Türkiye’ye yaklaşık 13 Milyon Dolar’lık hellim ihraç edildiği görülürken, bu rakam 2017 yılında 16 Milyon Dolar’a yükseldi.
Yükselişteki en büyük etken ise ‘Hellim tescili’ kapsamında Türkiye’deki hellim üretiminin durdurulması gösterildi.
Dövizin yansıması
İhracattaki Türk Lirası bazında olan artış, dövizdeki yükselişin etkisi olarak görülüyor.
2017 yılında yaklaşık 95 Milyon TL’lik hellim ihracatı yapıldığı gözlemlenirken, bu rakamın bir önceki yıl 87 Milyon TL olduğu görüldü.
Türkiye yönüne büyük artış
Hellim ihracatı yapılan ülkelerin başında her iki yılda da Türkiye gelirken, bunu sırasıyla Kuveyt, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirliği takip etti.
2016 yılında Türkiye’ye yaklaşık 13 Milyon Dolar’lık hellim ihraç edildiği görülürken, bu rakam 2017 yılında 16 Milyon Dolar’a yükseldi.
Yükselişteki en büyük etken ise ‘Hellim tescili’ kapsamında Türkiye’deki hellim üretiminin durdurulması gösterildi.
Diğer ülkelerde düşüş
2016 yılından geçtiğimiz yıla dek yapılan hellim ihracatı özellikle Türkiye yönüne daha güçlü bir artışa geçerken, ilk üçe giren diğer ülkelerde büyük bir düşüş yaşadığı görüldü.
2016 yılında Suudi Arabistan’a 4,6 Milyon Dolar’lık ihracat yapılırken, bu rakam 2017 yılında 2 Milyon Dolar oldu.
Aynı yıllar içerisinde Kuveyt’e 2016 yılında 5,6 Milyon Dolar’lık ihracat yapılırken 2017 yılında bu rakam 4,8 Milyon Dolar oldu.
Her iki yılda da en düşük ihracatın Japonya yönüne olduğu görüldü.
En büyük neden ‘Kıbrıs Tescili’
İhracatı etkileyen olumlu ve olumsuz etkenlere değinen firmalar, çeşitli konulara değindi.
Özellikle Türkiye yönündeki ihracatın yükseldiğini kaydeden üreticiler, buna en büyük etken olarak ‘Kıbrıs Tescili’ni gösterdi.
Devlet desteğinin arttırılması ve iç piyasadaki süt sıkıntısının çözülmesi gerektiğini işaret eden firmalar, çeşitli kalemlerdeki düzenlemelerle yurt dışına açılımın kolaylaşacağını işaret etti.
İhracatı etkileyen en önemli etkenler arasında döviz, Kıbrıs tescili ve devlet destekleri yer aldı.
Teşvik alanındaki bazı kalemlerin iyileştirilmesi, yoğurt ihracatına olan fazla talep için yasadaki bazı iyileştirmeler ve kar oranını çürüten döviz gibi pek çok konuyu irdeleyen üreticiler, çözüm önerilerinde bulundu.
“Talep fazla”
Gülgün Süt Ürünleri firma direktörleri Yunus ve Mustafa Betmezoğlu, firmada ihracat konusunda artış yaşandığını ifade ederken, bu artışı en çok Türkiye yönüne olduğunu kaydetti.
Firma, coğrafik tescil ile Türkiye’de hellim üretiminin yasaklanmasını, ihracattaki artışa en büyük olumlu etken olarak gösterdi.
Reha Süt Ürünleri Direktörü Mustafa Kaymak ise gelen talebi karşılayacak kapasitelerinin olmasına karşın, piyasadaki sütün yetersiz oluşundan dolayı talebi karşılayamadıklarını ifade etti.
ÜRETİCİLER NE DEDİ?
Gülgün Süt Ürünleri: “İhracattaki canlılığın nedeni coğrafik tescil”
“Yıl bazında tüm ürünlerde en az yüzde otuz büyüme yaptık. Bu büyümeye yeni pazarlar da ekleyerek ilerliyoruz.
Tonajdaki artış ile fiyat bazındaki artışlara bakıp bir genelleme yapmak çok da sağlıklı olmaz diye düşünüyorum.
İhracattaki canlılığın nedeni arasında coğrafik tescil sanırım en büyü etkendir.
Türkiye’de coğrafik tescil 2016 Aralık itibari ile durduruldu, bu bağlamda talep bize döndü, bu bizim yerli piyasamızda ihracat bazında neden artış sağladığımızın bir göstergesidir. Birçok büyük firma fason olarak burada üretim yaptırmaya başladı. Şu anda en çok Türkiye’ye ihracat yapıyoruz.
Standart ve kaliteli ürünlerimizin oluşu, ada hiç bulunmayan ve ihracata açılan labne peynir üretimi ile de önde giden bir şirketiz.”
“Bazı kalemlerin iyileştirilmesi yurt dışına açılımı kolaylaştıracaktır”
“Bazı firmaların kaliteyi düşürmesi ve daha düşük fiyata ürün pazarlaması ihracattaki olumsuz bir etken oluyor. Artık bu ürün tescili bizde, tüm bunlar düşünülerek adım atılmalı ve ürünlerimizi tüm dünyaya daha güzel tanıtabiliriz.
Devletin teşvikleri arttırılmalı. Her ülke için verilen destekler aynı oranda. Örneğin Türkiye ile Dubai'ye yapılan teşvik oranları aynıdır. Üstelik bu teşvik oranı çok düşüktür. Bu oran içerisindeki kalemlerin iyileştirilmesi, buradaki çeşitli düzenlemelerin yapılması, yurt dışına açılımı kolaylaştıracaktır.”
“Çok fazla talep var ama süremiz kısıtlı”
“Özellikle yoğurt tarihleri yasa kapsamında 5 günden 21 güne kadar çıkarılsa bu da yoğurt kaleminde üreticilerin önünü açar. Türkiye için yoğurt ihracatı yapılabilir. Bu yönde çok fazla talep var ama süremiz çok kısıtlı. Tüm yoğurtlarda üretime bağlı 21 günlük ömrü bulunuyor. Dünyanın her yerinde bu böyledir...”
“Üretimimizin yüzde otuzu ihracat, yüzde yetmişi de iç piyasa”
“İhracatımıza hellim, kaşar ve labne türünü de ekledik. Asıl hedefimiz iç piyasadır, ihracat ayağımız ise dış piyasadır. Bizim üretimimizin yüzde otuzu ihracat, yüzde yetmişi de iç piyasa kalemi oluyor. Döviz artışı girdi maliyetlerini yükseltirken, tüketiciye yansımadı, üreticiye yansıdı. Dövizin artışı, kar oranını düşürdü, bu durumdan olumsuz etkilendik.”
Reha Süt Ürünleri: “İhracattaki en büyük olumsuz etken yetersiz süt olmasıdır”
“Geride bıraktığımız yıl bayağı yoğun geçti. Çok fazla talep oldu ama talebi karşılayamadık. 2016 yılından 2017 yılına dek ihracatta yüzde 10’luk artışımız olurken, ağırlık hellim ve kaşar peyniri gibi ürünlerde oldu.
En fazla Orta Doğu ve Türkiye’ye ihraç ediyoruz. İhracattaki en fazla ürünü Türkiye’ye gönderiyoruz.”
Türkiye’deki yasaklar bizde olumlu etki gösteriyor
“İhracattaki en büyük olumsuz etken yetersiz süt olmasıdır. Devlet hem hayvancıya hem de ihracatçıya destek veriyor. Özellikle navlun desteği önemli bir gelirdir.
En büyük sıkıntımız talebi karşılayacak sütümüzün olmamasıdır.
Aslında ihracatın önünü açabilmek için önce ülkedeki yerel sıkıntıları çözmek olumlu bir etki yaratır.
“Olumsuz etkilerin yanında dövizden de söz etmek mümkün”
“Türkiye’deki süt fiyatları şua n çok yükseldi. Oradaki piyasada yapılan yasaklamalar, taleplerin bize yönelmesine neden oldu. Tescili aldığımız için çok olumlu bir etki oldu.
Şu an Türkiye’de hellim üretimi yapan tek bir firma var, onun da durdurulması için çeşitli girişimlerimiz var, elimizden geleni yapıyoruz.
Daha önce ağırlıkla Orta Doğu’ya ihracat yapıyorduk, şimdi ise Türkiye’ye…
Olumsuz etkilerin yanında dövizden de söz etmek mümkün”