Ukrayna’nın Rusya karşısında pes edip teslim olmayacağını artık herkes anlamış olmalıdır.
Zaten, ABD öncülüğünde hareket eden Batı ittifakının, Rusya’nın Ukrayna’yı teslim almasına göz yummayacağı gerçeği daha işgalin ilk günlerinde ortaya çıkmıştı.
Putin’in Rusya’sının bile bu gerçekliğin farkında olmaması oldukça zordur.
Yani savaş sonlanacaksa, bu son, Ukrayna’nın, savaşın başında Rusya tarafından dile getirilen talepleri kabul etmesiyle olmayacak!
Ukrayna teslim olmayacağına, ya da Batı buna izin vermek istemeyeceğine göre bu savaş nasıl ve ne zaman sonlanacak?
Ortada üç farklı olasılığın var olduğunu söylemek mümkündür:
Bunlardan birincisi, uzun bir süreye yayılacak Ukrayna-Rusya savaşında, Rusya´nın devlet olarak, hem içeride hem de dışarıda, ekonomik, askeri ve politik kapasitesini önemli derecede yitirmesi sonucunda, mevcut rejimin kontrolü kaybetmesidir. Bu durumda, Rusya’da oluşacak yeni rejim savaşı sonlandırabilir
ya da mevcut rejimin çökmesinden sonra ortaya çıkması muhtemel kaotik bir ortamda Batının desteklediği Ukrayna ordusu 2014 öncesi tüm topraklarını fazla direnişle karşılaşmadan yeniden denetim altına alır. Rusya’nın uzun vadeye yayılmış böylesi bir çöküşle karşılaşmasına sağlayacak olan faktörler sadece savaşta doğrudan doğruya yaşadığı kayıplar değildir. Bunun yanında, ve belki de bundan daha da önemli olan, Batı’nın bilinçli bir şekilde, Rusya’yı askeri güç kullanmaktan caydırmak üzere harekete geçirdiği ekonomik ve siyasi yaptırımlardır.
Batı, Rusya’nın uzun süreli dayanma gücünü hesaba kattığı için, bu savaşın kısa vadede sonlanmasını beklemiyor.
Zaten, NATO’nun doğrudan doğruya katılmadığı bir savaşta, Batı’nın Rusya üzerinde kısa vadede caydırıcılık yaratması pek de mümkün görünmemektedir.
Son haftalarda, Ukrayna ordusunun, Batı’nın askeri-teknolojik desteği sayesinde Rusya karşısında elde ettiği askeri başarılar da, Rusya’yı barış masasına oturmaya zorlayacak nitelikte değildir. Bunun nedeni de Rusya’nın Ukrayna topraklarına girmeden de savaşı sürdürecek askeri kapasiteye sahip olmasıdır.
Bu savaşın sonlandırılmasıyla ilgili ikinci bir olasılık ise, Rusya’da iktidarın el değiştirmesini sağlayacak olan yönetici elit içindeki ciddi bir kırılmadır. Yani bir saray darbesiyle ortaya çıkacak yeni siyasal liderlik daha rasyonel bir hesaplamanın sonucunda Ukrayna’yla savaşı sonlandıracak uygun adımları atabilir. Yönetici elit içinde liderlik değişimini öngören böylesi bir kırılma toplumsal hareketlenmelerle daha da hızlandırılıp derinleştirilebilir.
Ukrayna ordusunun askeri başarılarının artarak devam etmesi durumunda ikinci olasılığın daha anlamlı olacağı düşünülebilir.
Bununla birlikte, mevcut yönetici elit içinde Putin’in önderliğinin henüz pek de sorgulanmadığı, yani Putin’in sistem içinde yaygın bir denetime sahip olduğu dikkate alındığında bu olasılığın sınırlılıkları da kolaylıkla anlaşılmış olur.
Üçüncü olasılık, Ukrayna-Rusya savaşını anlamsız kılacak ve bir dünya savaşına evrilme potansiyeli taşıyan yeni bir süreçte, savaşan tarafların yanında, başka devletlerin de doğrudan doğruya savaşa katılmalarıdır.
Bu sürecin yeni bir dünya savaşına evrilmesi durumunda, nükleer silah kullanma söz konusu olabileceği için, kazananı belli olmayan bir sonuç ortaya çıkabilecektir. Ama ortaya çıkan sonuçtan tüm dünya uygarlığının zarar görme tehlikesi oldukça ürperticidir. Zaten bu durum, üçüncü dünya savaşının çıkmasının karşısında bir engel olarak durmaktadır. Bu nedenle, Batı, Ukrayna-Rusya savaşına NATO’nun dahil olma seçeneğinini oldukça sınırlandırmıştır.
Batı kamuoyu da Batı’ya doğrudan bir saldırı olmadıkça, Rusya’ya doğrudan askeri bir karşılık verilmesini hazmetme eğiliminde değildir. Bunun yanında, Rusya ve benzeri otoritaryan devletler de, tüm kabadayılıklarına rağmen, teknolojik gerilikleri nedeniyle, nükleer kapasitelerini Batıya karşı etkin kullanabilecekleri konusunda kuşkulara sahiptirler.
Şüphesiz ki en iyi olasılık, yukarıdakilerin dışındadır.
Bugün için pek de gerçekçi bir beklenti olmasa da, en iyi seçenek, tarafların, uluslararası hukuk çizgisinde durarak, bu savaşa son verecek adımları derhal atmalarıdır.