Vicdani redde ilişkin düzenlemeler içeren Askerlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı hükümet adına Başbakanlık tarafından Meclis’e sunuldu.
Yasa Tasarısı’nın genel gerekçesinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında ve uluslararası uygulamada vicdani reddin, hukuki bağlamda ve din ve vicdan özgürlüğü kapsamında bir insan hakkı olarak değerlendirildiğine işaret edildi, tasarının birçok ülkede uygulandığı gibi ülkemizde de uluslararası standardın uygulanması amacıyla hazırlandığı belirtildi.
İstismara açık olmayan ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin vicdani ret içtihatlarında yer alan ilkeler ışığında tanımlanacak olan şartlara uygun olarak vicdani retçi kabul edilenlerin askerlik ödevlerini silahlı kuvvetlerde sivil hizmet veya silahlı kuvvetlerde olmakla birlikte bir görevlendirmeyle kamu kurumlarında sivil hizmet gördürülmesi şeklinde yerine getirmeleri amaçlandığı kaydedildi.
Avrupa’da insan hakkı, AİHM tarafından da kabul ediliyor…
Günümüzde, Avrupa ülkelerinin öncülüğünde birçok ülkenin, vicdani reddi bir insan hakkı olarak tanıdığı ve yurttaşlarına askerlik hizmetine alternatif oluşturan kamu hizmeti benzeri seçenekler sunduğu belirtilirken, zorunlu askerlik hizmeti bağlamında vicdani ret hakkının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi çerçevesinde AİHM tarafından kabul edildiği de kaydedildi.
Uygulamaklar yükümlü olduğumuz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde…
Tasarı’nın genel gerekçesinde Yasa ile Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından kabul edilen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin, KKTC Anayasası’nın Geçici 4. maddesi altında uygulamakla yükümlü olduğumuz bir uluslararası sözleşme konumunda olduğunun da altı çizilirken, Anayasa uyarınca usulüne göre yürürlüğe konulan uluslararası antlaşmaların yasa hükmünde olduğu da hatırlatıldı.
Uluslararası antlaşmaların KKTC Hukukunda statüsünün ne olduğuna, Anayasa Mahkemesinin bir kararında yer verildiği kaydedilirken, bu kararda, “KKTC’de usulüne göre yürürlüğe konmuş uluslararası andlaşmalar sadece yasa hükmünde olmakla kalmayıp bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkememize dahi başvurulamaz. Bir başka deyişle bunlar Anayasa ile aynı seviyededir ve diğer yasalardan üstündür” dendiği de kayda geçirildi.
Anayasal kuralların ve Anayasa maddelerinin, mümkün olduğunca uluslararası hukuka uygun olabilecek tarzda yorumlanması gerektiği kuralının KKTC’de benimsendiği ve birçok Anayasa Mahkemesi kararlarında bunun açıkça ifade edildiği belirtildi.
Anayasamızın 23’üncü maddesinde Vicdan ve Din Özgürlüğü, 24’üncü maddesinde Düşünce, Söz ve Anlatım Özgürlüğü “Kişinin Hak, Özgürlük ve Ödevleri” başlığı altında; Yurt Ödevi’nin de “Siyasal Haklar ve Ödevler” başlığı altında sayıldığı hatırlatılan gerekçede, Anayasa’nın yorumlanmasında uluslararası antlaşmaların da dikkate alınması gerekliliği işaret edildi.