Güney Kıbrıs’ın eski Başkanı Yorgos Vasiliou, Kıbrıs’ta bir çözümün “affetmek ve uzlaşma” temellerine dayanması gerektiğini belirterek, “Birleşik Kıbrıs ancak affederek ve uzlaşmayla kurulabilir. Ülkenin yeniden birleşmesinin şifre sözcükleri bunlardır” dedi.
Vasiliou, devam eden müzakerelerde taraflar arasındaki görüş ayrılıklarının zannedildiğinden daha küçük olduğunu ve liderler bir anlaşma metniyle ortaya çıktığında, iki toplumun da referandumda bu metne “evet” diyeceği görüşünü ifade etti.
“Kıbrıslı Rumlar arasında Enosis için mücadele verilmemiş olsaydı adanın bugünkü durumda olmayacağını” vurgulayan Vasiliou, zamanın aleyhte işlediğini ve çözümsüzlük sürdükçe her şeyin daha kötüye gittiğini belirtti.
Eski Kıbrıslı Rum lider, “Kıbrıslı Rumların geçen zaman içinde, Kıbrıslı Türkleri yönetemeyeceklerini ve varılacak bir anlaşmada iki toplumun siyaseten eşit olacağını nihayet anladığını, 1974 sonrası doğan gençlerin de ülkenin geleceğini birleşik Kıbrıs’ta gördüğünü” söyledi.
VASİLİU KİTAP FUARINDAYDI
Işık Kitabevi’nin 27. Kitap Fuarı’nın bu yılki onur konuğu da olan Güney Kıbrıs’ın eski Başkanı Yorgos Vasiliou, dün akşam fuarda düzenlenen söyleşiye katıldı.
Kıbrıslı Türk akademisyen, araştırmacı-yazar Niyazi Kızılyürek’in kaleme aldığı “Yorgos Vasiliou Düne ve Yarına Dair Düşünceler” kitabı bağlamında gerçekleşen söyleşiyi çok sayıda kişi izledi ve Vasiliou’ya sorular yöneltti.
Kızılyürek ve Vasiliou, söyleşi öncesi ve sonrası okurlara kitaplarını da imzaladı.
“ANNAN PLANI’NI ÇOK YÜREKTEN DESTEKLEDİM”
Konuşmasına “Ben Kıbrıslı Türk ve Rumların bu ülkeyi yeniden birleştirmek ve barış içinde yaşamak istediğinden en ufak bir şüphe duymuyorum” diyerek başlayan Vasiliou, çok ideal olmasa da Annan Planı’nı çok yürekten desteklediğini ve kabulü için çok uğraştığını, çünkü bir yerden başlanması gerektiğine inandığını söyledi.
Vasiliou, statükonun herkesin çok aleyhine olduğunu belirterek, özellikle Kıbrıslı Türkler için statükonun sürmesinin gelecekleri olamayacağı görüşünü ifade etti.
“ERDOĞAN’IN İKİ DEVLETLİLİĞE İNANDIĞINI DÜŞÜNMÜYORUM”
Bir soru üzerine “Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kıbrıs’ta iki devletlilik durumunun gerçekleşebileceğine inandığını düşünmediğini” söyleyen Vasiliou, bir BM üyesi olan Türkiye’nin BM kararlarına uygun davranmaya çalıştığını, “BM’nin Kıbrıs’ta birden fazla devlet kurulmasını ve birden fazla self determinasyon hakkını sınırladığını” belirtti.
Yorgos Vasiliou, şimdi Türkiye Başbakanı olan Ahmet Davutoğlu’nun Dışişleri Bakanlığı döneminde Kıbrıs’ta iki liderin, Kıbrıs’ta federal bir devletin Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumların özgür iradesiyle kurulacağından söz eden ortak açıklamasının hazırlanmasına şahsen katkı koyduğunu kaydetti; “Dolayısıyla Kıbrıs Türk devletinden söz edemeyiz, böyle bir şey olamaz” dedi.
Zamanın aleyhte işlediğine vurgu yapan Vasiliou, çözümsüzlük sürdükçe her şeyin daha kötüye gittiğini söyledi ve Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumların çözüm için uğraş vermesini istedi.
“KIBRIS’IN AB’YE TEK ÜLKE OLARAK ÜYE OLABİLMESİ İÇİN ÇOK UĞRAŞTIM”
AB’nin de yeni küçük devletler oluşmasını benimsemediğini, çünkü küçük devletlerin AB için sorun getirdiğini belirten eski Kıbrıslı Rum lider Vasiliou, “Ben Kıbrıs’ın AB’ye tek ülke olarak üye olabilmesi için çok uğraştım. Yol kat edilememesinin nedeni, Denktaş’ın katı tutumu oldu çünkü kendisi ayrı devletin sahibi olmakta ısrar ediyordu. Ayrı bir devlet kurulması boşuna zaman harcamadır. Kurulsa bile nerede yer alacak? Ne yapacak...?” diye konuştu.
Vasiliou, halen devam eden müzakerelerde, iki müzakereci Kudret Özersay ve Andreas Mavroyannis arasındaki görüş ayrılıklarının zannedildiğinden daha küçük olduğu görüşünü ifade etti.
Türkçe’nin AB dili olması konusundaki bir soru üzerine Vasiliou, “Kıbrıs Cumhuriyeti iki diliyle AB’ye üye oldu ancak bu konu benim işim değil, peşinden koşmak lazım” dedi.
“AFFETMEK VE UZLAŞMA”
Kıbrıs’ta trajik bir tarih bulunduğunu, kötü olaylar, katliamlar yaşandığını hatırlatan Yorgos Vasiliou, sorunların tek taraflı haklılıkla çözümlenemeyeceğine inandığını dile getirdi. Vasiliou, çözümün iki temele dayanması gerektiğini ve bunların da “affetmek ve uzlaşma” olduğunu vurguladı.
Vasiliou, “Küçük-büyük tüm günahları affedebilmeliyiz. Birleşik Kıbrıs ancak affederek kurulabilir. Ne Kıbrıslı Türklerin, ne de Kıbrıslı Rumların talepleri yüzde 100 hayata geçebilir. Ülkenin yeniden birleşmesinin şifre sözcükleri ‘affetmek ve uzlaşma’dır. Buna en güzel örnek de Güney Afrika’dır” ifadelerini kullandı.
Güney Kıbrıs’ın eski Başkanı Vasiliou, Kıbrıslı Rumların Annan Planı’na neden “hayır” dediği konusundaki soruyu yanıtlarken, Kıbrıslı Rumların “ülkenin bir adım ileriye gidebilmesi için federal çözüm gereklidir” ve “Çoğunluk Kıbrıslı Rumlardadır, bizim dediğimiz olmalıdır” şeklinde ifade edilen iki akım arasında çok tartışma yaşadığını söyledi.
Kıbrıslı Türklerin, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’na ve iki devletten söz eden herkese, “ülkenin bir geleceği varsa o da federal devlettedir” diye “ısrar etmesi” tavsiyesinde bulunan Vasiliou, bir başka soru üzerine de Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumlar’ın Annan Planı’na hazırlanması konusunda büyük eksiklikleri bulunduğunu, buna rağmen her iki toplumdan da “evet” çıkacağına inandığını ama bunun olmadığını anlattı.
“RUM TOPLUMU NİHAYET ANLADI”
Vasiliou, Kıbrıs Rum toplumunun zaman içinde nihayet, Kıbrıs Rum liderliğinin Kıbrıslı Türkleri yönetmesinin mümkün olamayacağını, bir çözümde Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumların siyaseten eşit olacağını anladığını söyledi.
“İKİ TOPLUM DA ‘EVET’ DİYECEK”
“Güney Kıbrıs’ta hem DİSİ’nin hem de AKEL’in çok açık ve net şekilde federal bir devletten yana tavır takındığını” savunan Vasiliou, “artık 1974 sonrası doğan gençlerin de ülkenin geleceğinin ancak birleşik Kıbrıs’ta olacağını anladığını” kaydetti; “Keşke bir an önce liderler bir antlaşma metniyle endam eylese, göreceksiniz iki toplum da ‘evet’ diyecek” ifadelerini kullandı.
“ENOSİS İÇİN MÜCADELE VERİLMEMİŞ OLSAYDI KIBRIS BUGÜNKÜ DURUMDA OLMAZDI”
Vasiliou, bir soru üzerine, kendisinin Kıbrıslı Türkler için “400 yıllık misafir” ifadesi kullanmadığını, adadan birçok medeniyetin geçtiğini ve hepsinin bir şeyler bıraktığını kaydederek, “Enosis için mücadele verilmemiş olsaydı Kıbrıs bugünkü durumda olmazdı” dedi.
Mart 1993’te Gali Fikirler Dizisi ortaya çıktığında Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın “bu fikirleri kabul etmek veya istifa etmek alternatifleriyle karşı karşıya kaldığı, çünkü Türkiye’nin adada çözümden yana tavır sergilemeye başladığı” görüşünü dile getiren Vasiliou, güven yaratıcı önlemlerin çözüme yönelik hamleler olduğunu ama hiçbir zaman çözümün yerini tutamayacağını söyledi.
Yorgos Vasiliou, “merkezi güçlü bir federasyon mu, zayıf merkezli bir federasyon mu” tartışmalarını günümüz için gereksiz bulduğunu, çünkü “yönetim” meselesini konuşurken Kıbrıs’ın AB üyesi ve Euro bölgesinde olduğunun unutulmaması gerektiğini ifade etti.
Vasiliou, hata ve pişmanlıkları konusundaki bir soruyu yanıtlarken “En büyük hatam, 1993’te seçimleri kaybetmekti. Elbette ben de hatalar yapmışımdır ancak genel hatlarıyla yaptıklarımdan memnunum. Demokrasinin yerleşmesi için ve iki dilli Kıbrıs Üniversitesi’ni kurma çalışmalarımdan memnunum, ama seçimi çok öndeyken 800 oyla kaybettim…” diye konuştu.
Vasiliou, “müzakereleri yürüttüğü yıllarda kendisini gülümseten bir anısı olup olmadığı” sorusu üzerine de “Ben çok gülümseyen biriyim... Benim için ‘Bu adamı herkes, İngilizler de, Fransızlar da seviyor. Eskimolara bile buzdolabı satabilecek biri’ derdi” ifadelerini kullandı.
(tak)