1993 yılında İçişleri Bakanlığı Hukuk İşleri Amiri olan ve Yurttaşlık Yasası’nı hazırlayan Hukukçu Nedime Özataç, YENİDÜZEN’e konuştu:
“İÇİŞLERİ BAKANLIĞI YETKİSİNİ KÖTÜYE KULLANIYOR”
KÜLTÜREL TEMSİLİYETLERİ YOK… Şarkıcı Candan Erçetin ve oyuncu Necati Şaşmaz’a KKTC’yi kültürel yönden temsil etmedi. Bunlar Türkiye’yi temsil ediyorlar. Bunların vatandaşlıkları iptal edilmelidir”
Didem MENTEŞ
1993 yılında İçişleri Bakanlığı Hukuk İşleri Amiri olan ve Yurttaşlık Yasası’nı hazırlayan Hukukçu Nedime Özataç, son yıllarda yapılan ‘yeni vatandaşlıkların’ yasa dışı olduğunu ve iptal edilmesi gerektiğini dile getirdi. Özataç, ‘istisnai durumlarda’ ve ‘hiçbir kimliği olmayan’ kişilere KKTC yurttaşlığı verilebileceğinin altını çizdi. Yurttaşlık Yasası kapsamında verilen vatandaşlıkların gayri yasal olduğuna dikkat çeken Hukukçu Özataç, “Bakanlık yetkisini kötüye kullanır, yapılan son vatandaşlıklar siyasi amaçlıdır ve iptal edilmesi şarttır” şeklinde konuştu.
1993 yılında dönemin Muhaceret Dairesi Müdürü’nün katkısıyla ve ülkenin ihtiyaçlarına göre 6 aylık hassas bir sürede Yurttaşlık Yasası’nı hazırlayan Hukukçu Nedime Özataç, yasanın bir tek kusuru olmadan komiteden geçerek kabul edildiğini hatırlattı. Son dönemlerde yapılan yurttaşlıklara tepki göstererek, yasaya uyulması çağrısında bulunan Özataç, hükümetin verdiği yeni vatandaşlıkların yasaya aykırı olduğunu söyledi. Özataç, Yurttaşlığın Doğum Yolu ile Kazanılması Maddesi altında; ‘Evlat Edinme Yolu’, ‘Doğum Yeri’ ve ‘Evlenme’ ile vatandaşlık hakkına sahip olunabileceğini aktardı. Özataç, öncelikle Kıbrıslı Türk anne ve babadan doğan kişinin vatandaşlık alma hakkı olduğunu söyleyerek, evlat edinmenin, evlatlığın yurttaşlığını etkilemediğini belirtti. Ancak, küçük olan evlâtlığın vatansız olması veya anne ve babası yoksa ya da anne ve babasının nerede olduğu bilinmezse, KKTC yurttaşı bir kişi tarafından evlâtlığa alınmakla, yurttaşlık kazanmış sayıldığını belirtti.
“Toprak esası istisnai durumdur”
Nedime Özataç, KKTC yasasında ‘toprak esası’ ele alınmadığı için KKTC’de yaşayan yabancı uyruklu anne babadan doğma çocukların vatandaşlık alamadığını dile getirdi. Özataç, “tanınmış bir devlet olamadığımız ve karşılıklı anlaşmamız olmadığı için mütekabiliyet esasları uygulanmadığı için yabancı uyruklu anne babadan doğan çocuklar vatandaşlık alamaz. Yasa şöyle der: Bir ana veya babadan olan ve KKTC’de doğan çocuklar, ilgili ülkeler arasındaki mütekabiliyet esasları çerçevesinde, doğumlarından başlayarak, KKTC yurttaşı sayılırlar. Bir de evlenme yoluyla yurttaşlık var. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşı bir kadınla en az bir yıldan fazla evliliği olan ve birlikte yaşayan bir erkek, ikamet koşulu aranmaksızın KKTC yurttaşlığını kazanır”
“Şimdiki yurttaşlık Bakanlık kararı maddesiyle veriliyor”
Bakanlar Kurulu veya Bakanlık Kararı ile Yurttaşlığın Kazanılması maddesinin istisnai durumlar olup toprak esasını ele aldığını aktaran Nedime Özataç, KKTC genel olarak yurttaşlığa alınmanın Bakanlık Kararı maddesi altında yapıldığına dikkat çekti. Özataç, “Bakanlık kararıyla yurttaşlığa alınmak isteyen kişiler; Kendi ulusal yasasına göre veya vatansız olması halinde KKTC’de yürürlükteki yasalara göre reşit olmalıdır. Başvuru tarihinden geriye doğru KKTC’de beş yıl kesintisiz ikamet etmiş olmalıdır. Yılda kırk günü geçmeyen kesintiler, kesinti sayılmaz. KKTC’de yerleşmeye karar verdiğini davranışı ile teyit etmiş olmalıdır. İyi ahlak sahibi olmalıdır. Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden hastalığı bulunmamalıdır. KKTC’de kendisinin ve geçimi ile yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire ve işe sahip olmalıdır” dedi.
“Yeni vatandaşlıklar sahtelik içeriyor”
Bahse konusu maddenin içerdiği kişilere ve ‘vatansız’ olan kişilere vatandaşlık verilebileceğini söyleyen Nedime Özataç, “Buraya gelen kişilerin vatanı var. Vatandaşlık taşırlar niye ben onlara vatandaşlık vereyim, bu verilen vatandaşlıklar siyasi amaçlıdır ve iptali gerekir” yorumunda bulundu. Yeni vatandaşlıklarda “sahteleme, yalan beyan” olduğunu dile getiren Özataç, kurumdaki hukukçuların bu konuda uyarılarda bulunması gerektiğini ifade etti.
“Yatırım yapanlara istisnai olarak vatandaşlık verilebilir”
İstisnai olarak yurttaşlığa alınma maddesine de değinen Özataç, “KKTC yurttaşlığını herhangi bir şekilde kaybetmiş olanların sonradan doğmuş reşit çocukları; KKTC’ye sanayi, ticaret, turizm, sosyal ve ekonomik alanlarda yatırım yapmış olan veya bilim, teknik, siyaset veya kültür alanlarında olağanüstü hizmeti geçmiş veya hizmet verebilecek kişiler; Yurttaşlığa alınması Bakanlar Kurulunca zorunlu görülenler; 1974 Barış Harekatına katılanlar ile eş ve çocukları; şehit düşenlerin dul eş ve çocukları ile ana ve babaları;1 Ağustos 1958 tarihinden sonra Türk Mukavemet teşkilâtı saflarında KKTC’de hizmet ifa eden kişiler yurttaşlığa alınabilir” dedi. Özataç, istisnai olarak yurttaşlığa alınmada bir defaya mahsus olan durumlar olduğunu da aktardı.