Vicdani redde ilişkin düzenlemeler içeren Askerlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı dün öğleden sonra hükümet adına Başbakanlık tarafından Meclis’e sunuldu. Tasarının Meclis Başkanlığı’na sunulmasıyla hukuki süreç de işlemeye başladı. Ulusal Birlik Partisi ve Yeniden Doğuş Partisi, dün Meclis’e girmedi, nisap sağlanmadı ancak “Vicdani Ret”le ilgili sürecin başlaması engellenemedi.
Ayşe GÜLER
Vicdani redde ilişkin düzenlemeler içeren Askerlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı dün öğleden sonra Meclis’e sunuldu.
Tasarının Meclis Başkanlığı’na sunulmasıyla hukuki süreç de işlemeye başladı.
Meclis İçtüzüğüne göre; yasa tasarısı, Resmi Gazete’de yayınlanarak, 20 gün boyunca halkın bilgisine getirilecek.
Ardından Hukuk Siyasi İşler Komitesi’ne gönderilecek. Komitedeki görüşmenin tamamlanmasının ardından yasa tasarısı Genel Kurul’a gelecek.
Yasa tasarısı, Genel Kurul’da görüşülüp, onaylanırsa Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’ya sunulacak.
Akıncı’nın yasayı imzalaması için 15 günlük süresi var. Bu sürenin ardından Resmi Gazete’de yayımlanıp, yürürlüğe girecek.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
- Bakanlar Kurulu tarafından Değişiklik Yasa Tasarısı Meclis’e sunuldu.
- Resmi Gazete’de yayınlanarak, 20 gün boyunca halkın bilgisine getirilecek.
- Ardından Hukuk Siyasi İşler Komitesi’ne gönderilecek.
- Genel Kurul’a gelecek.
- Genel Kurul’da görüşülüp, onaylanırsa Cumhurbaşkanı'na sunulacak.
- Akıncı’nın yasayı imzalaması için 15 günlük süresi var. Bu sürenin ardından Resmi Gazete’de yayımlanıp, yürürlüğe girecek.
UBP ile YDP nisabı sağlamadı…
Öte yandan Meclis Genel Kurulu’nun dünkü toplantısına UBP ve YDP katılmadı, nisap sağlanamadı.
Her iki partinin, Başbakan Tufan Erhürman’ın açıklaması üzerine dün Cumhuriyet Meclisi genel kurulunda vicdani rettin görüşüleceğini sanarak toplantıya girmediği konuşuldu.
Oysa ki vicdani ret taslağına ilişkin resmi süreç dün öğleden sonra başlarken, genel kurul aşamasına ilerleyen günlerden geçileceği bildirildi.
Başbakan Yardımcısı Kudret Özersay’ın New York’ta, CTP Milletvekili Armağan Candan’ın ise izinli olması nedeniyle yeter sayısı bulunmayan Hükümet’e, ‘nisap takozu’ geldi.
Genel Kurul toplantısı bugüne ertelendi.
Meclis Başkanlığı ise yasa tasarısının önce Resmi Gazete'de yayınlanacağını açıkladı.
Geniş güvenlik önlemi…
Dünkü Genel Kurulu’nda polis geniş güvenlik önlemi aldı.
Çevik Kuvvet ekipleri de Meclis’in arka bahçesinde hazırda bekledi.
İnisiyatif, Cuma gününe kadar Meclis önünde…
Kıbrıs’ta Vicdani Ret İnisiyatifi, Meclis önünde toplanarak, eylem yaptı, Cuma gününe kadar her gün 13.00 ile 14.00 saatleri arasında sembolik olarak toplanacaklarını açıkladı.
İnisiyatif, “Vicdani ret haktır” çağrısını yineleyecek.
Karapaşoğlu, istinaf dosyalıyor…
Öte yandan Meclis önüne gelerek, süreci takip eden vicdani retçi Halil Karapaşaoğlu ise yasa taslağının olumlu yönlerinin bulunduğunu ancak ‘kamu hizmetinin asker içerisinde’ yapılacak olmasının sıkıntı yarattığını söyledi.
Karapaşaoğlu, Askeri Mahkeme’de aleyhine verilen cezanın yeniden değerlendirilmesi için istinaf dosyalayacağını aktardı.
Öte yandan Kıbrıs’ta Vicdani Ret İnisiyatifi aktivisti, vicdani retçi Murat Kanatlı, yeni bir hak mahrumiyetinin ortaya çıkmaması için sürecin en kısa sürede tamamlanması gerektiğini dile getirdi.
2 noktada ‘yeniden düzenleme’ çağrısı…
Kıbrıs’ta Vicdani Ret İnisiyatifi, yasa tasarısını genel anlamda olumlu bulmakla birlikte, iki noktada ‘sıkıntı’ olduğunu savunuyor.
İnisiyatife göre; ‘sivil hizmet görevinin askerde yapılması’ ile ‘Vicdani Ret Değerlendirme Kurulu komitesinde bir askeri temsilci olması’ konusunda düzenleme yapılması gerekiyor.
UBP'li Yücelen’den Karapaşaoğlu’na destek…
Kıbrıs’ta Vicdani Ret İnisiyatifi’nin Meclis önündeki eylemi devam ederken, ilginç bir gelişme yaşandı, UBP üyesi, Avukat Hasan Yücelen, Meclis önüne gelerek vicdani retçi Halil Karapaşaoğlu'na destek belirtti.
Yücelen, esasen Askerlik Yasası’nın ele alınması gerektiğini söyleyerek, gençleri göce zorlayanın bu yasa olduğunu belirtti.
"20 yaşında yurt dışına gidip, bedelli için yıllarca orada kalan bir genç, geri gelip bedelli yapsa da yurt dışında yasamaya devam eder" diyen Yücelen, " Farklı görüşlerin olması ve tartışılması güzeldir" dedi.
MİLLETVEKİLLERİ NE DÜŞÜNÜYOR?
CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe:
“Temel bir insan hakkı”
CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe, vicdani ret konusunun ilk defa bugün Meclis’te konuşulmadığını belirtti.
Özdenefe, vicdani rettin uluslararası arenada kabul edilen, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde ‘vicdan ve ifade özgürlüğü’ içerisinde onay gören temel bir insan hakkı olarak yorumlandığını dile getirdi.
Birçok ülkede bu yönde düzenlemeler yapıldığını aktaran Özdenefe, Kıbrıs’ın kuzeyinde de vicdani retçilere uygun bir çalışma yapılması gerektiğini söyledi.
Özdenefe, yasa tasarısının ilgili komitede görüşüleceğini, burada da Anayasa’ya uygun şekilde düzenlemeler yapılacağını aktardı.
Vicdani reddin hükümet programında da yer aldığını ifade eden Özdenefe, “Konunun üzerinde çalışması her zaman için öngörülmüş, geçmişte de komitelerde görüşler ortaya konmuş bir meseledir. Biz sözümüzün arkasındayız. Bununla ilgili gereken neyse yapılacak” dedi.
Özdenefe, tartışmaların doğru zemin üzerinde yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Halkın Partisi Milletvekili Jale Refik Rogers:
“İç hukukun bir parçası”
Halkın Partisi Milletvekili Jale Refik Rogers, vicdani reddin iç hukukun bir parçası olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında bir insan hakkı olduğunu belirtti.
Rogers, vicdani reddin hem Halkın Partisi’nin parti programında, hem de hükümet programında bulunduğunu ifade etti.
Yasa tasarısının Meclis’e gönderilmiş olmasına olumlu baktığını ifade eden Rogers, “Vicdani ret dünyada belli kriterler çerçevesinde verilen bir haktır. Hiçbir şekilde keyfi değildir” dedi.
Rogers, ülkemizde de vicdani ret kapsamının ve kriterlerinin bir yasa ile düzenlenmesi ve su istimale açık olmamasının önemli olduğunu dile getirdi.
“Meclise gönderilen yasa tasarısında vicdani ret için bir komiteye başvurulması ve bu kapsamda olan kişilerin askeri görev yerine sivil hizmet yapması öngörülmektedir” diyen Rogers, “Tasarının yasalaşması süresince bu detaylar meclis alt komitesinde tartışılarak nihai halini alacaktır.” şeklinde konuştu.
Maliye Bakanı, DP Genel Başkanı Serdar Denktaş:
“Duruşumuz net, görüşümüz olumlu”
Maliye Bakanı, DP Genel Başkanı Serdar Denktaş, vicdani ret ile ilgili yasa tasarısıyla ilgili duruşlarının net, görüşlerinin ise olumlu olduğunu dile getirdi.
“Gündeme getirilen yasa tasarısı ‘ben vicdani retçiyim’ diyerek başvurma hakkı verilmesidir” diyen Denktaş, oluşacak olan bir komitenin başvuruları değerlendirerek, olumlu ya da olumsuz karar vereceğini aktardı.
Aynı yasanın hem güney hem de Türkiye’de uygulama olduğunu dile getiren Denktaş, Türkiye’de bugüne kadar ‘vicdani ret’ olarak verilen bir kararın bulunmadığını, güneyde ise başvuranlardan bir kişinin bu hakkı elde ettiğini söyledi.
Denktaş, bu nedenle askerlik yapmamak için her başvuranın ‘vicdani retten’ faydalanacağını ile ilgili bir yaklaşımın bulunmadığını dile getirdi.
Yargılanan bir gençle ilgili konunun gündeme gelmesinin ardından, yapılan bazı açıklamalara baktıklarını söyleyen Denktaş, “ ‘Ben de vicdani retçiyim, başvuruyorum’ şeklinde basıncı bir arkadaşın yaptığı açıklamayı okuduk. Bu, tamamen siyasi yaklaşımdır. Siyasi yaklaşımla, vicdani reddin ilgisi alakası yoktur” dedi.
Denktaş, içeriğin iyice anlaşılması gerektiğini de dile getirerek, “ Ne, ‘aman geçsin diyenler, ne de hayır geçmesin’ diyenler bu konuda doğru bir yaklaşım içerisinde değildirler” şeklinde konuştu.
Yasa tasarısının uluslararası mahkemelere gidilmesini engelleyecek bir konu olduğunu belirten Denktaş, “Kendi insanımızın herhangi bir talebinin meşru olmasını sağlayan bir tasarıdır. Hak talep etmek meşrudur, o hakkı talep ettiğinde illa ki alacaksın diye düşünmek de yanlıştır” diye konuştu.
TDP Milletvekili Hüseyin Angolemli:
“Böyle bir yasanın hayata geçmesi, oldukça faydalı”
TDP Milletvekili Hüseyin Angolemli de yasa tasarısına parti olarak olumlu yaklaştıklarını söyledi.
Angolemli, vicdani ret konusunun uzun yıllardır konuşulduğunu ifade ederek, yasa tasarısının komitede şekil bulacağını dile getirdi.
Dünya ve güneydeki örneklerinin de komitede gündeme alınacağını ifade eden Angolemli, ülke şartlarına uygun, böyle bir yasanın hayata geçmesinin oldukça faydalı olduğunu kaydetti.
Angolemli, yasa tasarısını henüz inceleme şansı olmadığını da aktararak, “Genel Başkanımız, imzayı attığına göre partinin onayladığı olaydır” dedi.
UBP Milletvekili Dr. Faiz Sucuoğlu:
“Görüşümüz olumsuz”
Öte yandan UBP Milletvekili Dr. Faiz Sucuoğlu ise parti olarak yasa tasarısı ile ilgili görüşlerinin olumsuz olduğunu söyledi.
Sucuoğlu, ateşkes şartlarının var olduğu, ülkede ekonomik anlamda ciddi sıkıntılar yaşandığı ortamda böyle bir yasa tasarısının hedef şaşırtma gailesi ile gündeme geldiğini savundu.
“Sınırlarımızı koruyacak asker sayımız oldukça yetersiz. Barış Kuvvetleri Komutanlığı sınırların yüzde 90’ını koruyor” diyen Sucuoğlu, “Askere gidenlerin sayısı her yıl bin civarında. 15 saat nöbet tutanlar var” şeklinde konuştu.
Sucuoğlu, yasa tasarısının gerekli görüş alınmadan hazırlandığını da öne sürdü, bugünkü Meclis Genel Kurulu’na yüksek ihtimalle katılacaklarını aktardı.
YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı:
“Yasa tasarısını hayata geçirmektense, profesyonel askerliğe geçmek daha mantıklı olur”
YDP Genel Başkanı, Milletvekili Erhan Arıklı ise, “Bu yasa tasarısını hayata geçirmektense, profesyonel askerliğe geçmek daha mantıklı olur” dedi.
‘Kıbrıs adasında ateşkes anlaşması olduğunu, savaş hali devam ettiği’ durumda vicdani reddin konuşulmasının yanlış olduğunu öne süren Arıklı, “Yasa tasarısı, askerlikten soğutmaya, askerlik yapmamaya teşvik ediyor” dedi.
Arıklı, yasa tasarısının hayata geçmesi halinde askerlik yapan tek bir gencin kalmayacağını savunarak, “Yasanın geçmesi, GKK’ya bomba koymak gibi bir şey” şeklinde konuştu.
Vicdani rettin Kıbrıs’ın güneyinde ‘AB kriterlerine uymak için’ konuyu gündemine aldığını ifade eden Arıklı, güneyde şu ana kadar vicdani retten yararlananların sayısı hakkında bilgi alınamadığını belirtti.