2016 yılında İspanya'da gerçekleşen bir olay, İspanyolların adalet duygusunu derinden incitmiş; geniş kitlelerin sokaklara dökülerek gösteriler yapmasına, hukukçuların aylarca konuyu tartışmasına ve en sonunda Ceza Yasası'nın ilgili maddelerinin kapsamlı bir şekilde değiştirilmesine yol açmıştı.
Olay ve bu olayı izleyen dava “La Manada tecavüzü” veya “Kurt Sürüsü tecavüzü” olarak adlandırılmıştır.
Her yıl temmuz ayında Navarra eyaletindeki Pamplona şehrinde düzenlenen San Fermín Festivali'nin en bilinen etkinliği boğa koşusudur. 7 Temmuz 2016 sabahı, San Fermín Festivali sırasında Plaza Del Castillo meydanında dans eden ve içki içen kalabalığın arasında bulunan, üniversitenin ilk yılını bitirmiş bir genç kadın, gece tanıştığı birkaç kişiyle içki içtikten sonra onlardan ayrılıp biraz dans etti ve kalabalıkta onları gözden kaybetti. Mahkemede ifade edeceği üzere, meydanın kenarındaki bir bankta etrafı izlerken José Ángel Prenda adında biri kendisiyle konuşmaya başladı. Prenda, Sevilla’dan 26 yaşında bir adamdı ve yanında, kendilerine “La Manada” adını veren dört arkadaşıyla festivale gelmişti. Grubun üyeleri arasında profesyonel asker, kuaför, polis memuru ve işsiz kişiler bulunuyordu.
Kadının Prenda ile yaptıkları sohbet dostaneydi ancak kayda değer değildi. Sohbet sırasında diğer dört grup üyesi de yanlarına geldi. Yorgun olan kadın, 10 dakika kadar sonra uyumak üzere arkadaşının arabasına dönmek istediğini söyledi. Grup ona eşlik etmeyi teklif etti. Yürüyüş sırasında kalabalık caddeden, giderek ıssızlaşan sokaklara yöneldiler. Kadın arabaya yaklaştığını belirttiğinde Prenda aniden öne atıldı ve yakındaki bir apartmana giren bir kadına yetişerek kapıyı tuttu, ardından lobiye girdi. Dışarıdaki adamlardan biri genç kadını öpmeye başladı o da karşılık verdi. Ardından ellerinden tutularak lobiye doğru çekildi ve üzerindeki elbiselerin çıkarıldı. Yaklaşık 20 dakika boyunca beş adam onunla sırayla cinsel ilişkiye girdiler. Başlangıçta itiraz etse de, onlardan kurtulamayacağını anlayan kadın, gözlerini kapattı ve olayın bitmesini bekledi.
Kadın yalnız kaldığında giyinip telefonunu aradı ancak adamlar telefonunu da çalmıştı. Binadan çıktı ve bir banka çöktü. Hıçkıra hıçkıra ağlıyordu. Oradan geçen bir çift ona yaklaşıp ne olduğunu sordu. Çifte ne olduğunu anlattığında polis çağırdılar ve polisler onu bir hastaneye götürdü. Burada, olay sırasında cinsel organı ve çevresinde meydana gelen yaralar için tedavi gördü ve ertesi gün hapı verildi.
Olaya karışan kişiler eğlenceye geri döndü ve partiye kaldıkları yerden devam etti. Saat 6.50’de Prenda, Sevilla’daki arkadaşlarıyla oluşturduğu WhatsApp grubuna “Günaydın. Beşimiz bir kıza tecavüz ettik. Hahaha.” diye yazdı ve ekledi: “Videomuz da var.”
Olayın failleri, saldırının videosunu “La Manada” (“Kurt Sürüsü”) adlı bir WhatsApp grubunda da paylaştılar. Polis, mağdur tarafından verilen bilgileri değerlendirerek, geleneksel boğa koşusunda şüphelilerin izini sürü sürüp, aynı günün öğle saatlerinde San Jorge bölgesinde onları tutuklayıp sorguladı.
Olayın gerçekleştirildiği zamanda İspanya’da yürürlükte olan Ceza Yasası’nda rızaya dayanmayan iki cinsel suç tanımı vardı: cinsel saldırı (agresión sexual) veya cinsel istismar (abuso sexual).
Cinsel saldırı, bu iki suçtan daha ağır olanıydı ve şiddet (violencia) veya korkutma (intimidación) gerektiren bir suç olarak tanımlanıyordu; daha hafif olan cinsel istismar ise şiddet veya korkutma olmadan gerçekleşen bir suç olarak tanımlanıyordu. Ancak, cinsel saldırı suçunda, bu hukuksal terimler yargı tarafından oldukça dar olarak yorumlanıyordu. Mağdur üzerinde bir üstünlük veya nüfuz kullanarak gerçekleştirilen eylemler şiddet (violencia) veya korkutma (intimidación) olarak değerlendirilmiyordu.
İlk mahkeme önünde yapılan uzun duruşmalar neticesinde Nisan 2018’de karar verildi. Mahkeme beş sanığın gerçekleştirdiği eylemin, şiddet (violencia) veya korkutma (intimidación) unsurlarını içermediği gerekçesiyle cinsel saldırı suçunu oluşturmadığına hükmetti. Mahkemeye göre, bu eylem, cinsel istismar suçunu oluşturuyordu.
Mahkemeye göre, mağdur olay sırasında “pasif ve nötr” bir tutum sergilemişti. Olay süresince gözlerini kapatmıştı. Bu tutumu onun “katılımcı” olmadığının bir ifadesiydi. Ancak sanıklar, mağduru eylemi gerçekleştirmeye zorlamak için şiddet kullanmadığından, suç teknik olarak cinsel saldırı olarak tanımlanamıyordu. Sanıklara 9’ar yıl hapis cezası verildi.
Mahkemenin verdiği karar, toplumu sokağa dökmüş ve geniş çaplı gösteriler yapılmaya başlamıştı. İspanya’nın onlarca şehrindeki yüz binlerce kadın, meydanlara çıkarak kararı protesto etmiş ve İspanya’nın cinsel saldırı ile ilgili yasalarının yeniden gözden geçirilmesini talep etmişti. Kadınların taşıdıkları ve daha sonra bu gösterilere adını verecek olan pankartlardan birinde “Solo si es si” (Yalnızca evet evet demektir”) yazıyordu.
Aralık 2018 tarihinde 5 yargıçlı Navarra Temyiz Mahkemesi oy çokluğuyla (iki yargıcın karşı görüşüyle) ilk mahkemenin kararını onadı.
Kararın eleştirildiği yoğun gösteriler arasında dava Madrid’deki İspanya Yüksek Mahkemesi’ne taşındı. 21 Haziran 2019 tarihinde Mahkeme, olay sırasında mağdurun sanıklar tarafından “sindirildiği”, “korkuya kapıldığı” ve bu nedenle “hiçbir direniş gösteremediği” gerekçesiyse Navarra Temyiz Mahkemesi’nin kararını bozarak suçun bir “cinsel saldırı” suçu olduğuna karar verdi.
5 Temmuz 2019 tarihinde İspanya Yüksek Mahkeme’si, gerekçeli kararını da açıkladı. Kararda, İstanbul Sözleşmesi'ndeki “Rıza, çevreleyen koşullar bağlamında değerlendirildiğinde, kişilerin özgür iradelerinin sonucunda gönüllü olarak gösterilmiş olmalıdır.” hükmüne de atıf yaparak , Temyiz Mahkemesinin hatalı bir değerlendirme yaptığını ve “mağdurdan kendisine daha fazla zarar verebilecek kahramanca bir muhalefet göstermesini beklememek gerektiğini” ifade etmiştir.
Davanın kamuoyunda yarattığı olağanüstü tepkiler nedeniyle İspanya’da 2022 yılında “Yalnızca Evet Evet Demektir Yasası” olarak da adlandırılan bir değişiklik yasası (Tam adı: Ley Orgánica 10/2022, de 6 de septiembre, de garantía integral de la libertad sexual) ile “cinsel saldırı” suçunun tanımı değiştirilmiştir. Artık cinsel saldırı suçunun işlenmesi için şiddet veya korkutma unsurlarının varlığına gerek yoktur. Kişinin cinsel ilişkiye açık rızasının olmaması tek başına bu suçun işlenmesi için yeterlidir.