Tarihi zirvede bir araya gelen Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in, Kore Yarımadası'nın 'nükleer silahlardan tamamen arındırılması' amacıyla ortak deklarasyon imzaladı. Deklarasyonda Kuzey ve Güney Kore'nin iki ülke arasındaki savaşı bu yıl nihai olarak sonlandırma amacında mutabık kaldığı ilan edildi.
'İKİ LİDER 80 MİLYONLUK KORE HALKININ VE TÜM DÜNYANIN ÖNÜNDE YARIMADA'DA BUNDAN BÖYLE SAVAŞ OLMAYACAĞINI RESMEN İLAN EDER'
"İki lider 80 milyonluk Kore halkının ve tüm dünyanın önünde Kore Yarımadası'nda bundan böyle savaş olmayacağını ve yeni bir barış devrinin açıldığını resmen ilan eder" sözlerin yer aldığı deklarasyonda tarafların silahlanmayı azaltma, 'düşmanca eylemleri' kesme, iki ülke arasındaki sınırın 'barış bölgesine' çevrilmesi ve ABD ile Çin gibi ateşkesin tarafı olan diğer ülkelerle Kore Yarımadası'nda nihai barış anlaşmasının imzalanması için çok taraflı müzakerelerin takip edilmesi sözleri yer aldı.
Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un ve Güney KoreCumhurbaşkanı Moon Jae-in sınırda bir araya gelerek, 2007’den bu yana bir ilke imza attı. Kore Savaşı’nda bu yana Güney Kore toprağına ayak basan ilk Kuzey Kore lideri Kim, ziyaretçi defterine “Yeni bir tarih başlıyor” diye yazdı.
"İki lider 80 milyonluk Kore halkının ve tüm dünyanın önünde Kore Yarımadası'nda bundan böyle savaş olmayacağını ve yeni bir barış devrinin açıldığını resmen ilan eder" sözlerin yer aldığı deklarasyonda tarafların silahlanmayı azaltma, 'düşmanca eylemleri' kesme, iki ülke arasındaki sınırın 'barış bölgesine' çevrilmesi ve ABD ile Çin gibi ateşkesin tarafı olan diğer ülkelerle Kore Yarımadası'nda nihai barış anlaşmasının imzalanması için çok taraflı müzakerelerin takip edilmesi sözleri yer aldı.
Deklarasyondan önemli kısımlar şöyle:
İKİ KORE ARASI İLİŞKİLER
- İki Kore var olan tüm anlaşmalara ve deklarasyonlara tamamen uymayı kabul etti.
- Taraflar yüksek düzeyli görüşmeler de dahil olmak üzere çeşitli alanlarda diyaloğu ve müzakereleri sürdürme konusunda ve zirve sonundaki anlaşmayı hayata geçirme konusunda aktif önlemler almakta mutabık kaldı.
- Sınrıda yer alan Kaesong endüstriyel bölgesinde iki taraftan temsilcilerin yer aldığı bir ortak irtibat ofisi açılmasında mutabık kalındı.
- Daha aktif işbirliği, ziyaretler ve her alanda iletişim teşvik edilecek.
- Özel tarihlerde ortak etkinlikler düzenlenecek. Bu etkinliklere her seviyeden katılımcılar dahil olabilecek.
- Uluslararası spor organizasyonlarına 2018 Asya Oyunları'nda olduğu gibi birlikte katılanacak.
- Kore Savaşı sonrası birbirinden ayrılan aile bireyleri için 15 Ağustos'ta yeniden bir araya gelme organizasyonu yapılacak.
ASKERİ ALAN
- İki Kore kara, deniz ve hava dahil her alanda birbirine yönelik düşmanca eylemleri durdurmayı kabul etti.
- 1 Mayıs itibarıyla iki ülke arasındaki Askerden Arındırılmış Bölge (DMZ) bir 'barış bölgesine' çevrilecek. Sınırdaki propaganda hoparlörleri sökülecek ve propaganda broşürleri artık dağıtılmayacak.
- Taraflar askeri konuları çözmek amacıyla düzenli olarak savunma bakanlığı düzeyinde toplantılar gerçekleştirecek. Generaller düzeyinde ilk askeri görüşmeler bu ay yapılacak.
BARIŞ REJİMİ
- İki Kore birbirlerine yönelik tüm güç kullanma eylemlerini yasaklayan saldırmazlık paktına katı şekilde uymayı kabul etti.
- Taraflar aşamalı şekilde silahsızlanma konusunda mutabık kaldı.
- Taraflar savaşı sonlandırma ve kalıcı ve sağlam bir barış rejimi oluşturma amacıyla ABD'nin katılımıyla üçlü ya da ABD ve Çin'in katılımıyla dörtlü görüşmeleri aktif şekilde takip etmekta mutabık kaldı.
- İki Kore nükleersiz bir Kore Yarımadası yaratma ortak amacını gerçekleştirmek için yarımadanın nükleer silahlardan tamamen arındırılmasını onayladı.
MOON SONBAHARDA PYONGYANG'A GİDECEK, İKİ LİDER DÜZENLİ GÖRÜŞECEK
Moon'un bu sonbaharda Pyongyang'ı ziyaret edeceği ve iki liderin 'düzenli olarak görüşeceği ayrıca doğrudan telefon görüşmeleri yapacağı' belirtildi.
Deklarasyonun imzalanmasının ardından iki lider sarılarak birbirini kutladı.
'BİRLEŞME İÇİN BİRLİKTE ÇALIŞMA KARARI ALDIK, ASLA GERİ DÖNMEYECEĞİZ'
İki lider imzaların ardından ortak basın toplantısı yaptı.
Moon'un açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
- Kore Yarımadası'nda artık savaş olmayacak. Yeni bir barış dönemi başladı.
- Tüm dünya bizi izliyor ve omuzlarımızda büyük bir yük var.
- Gelecekte yaşayacağımız karada, denizde ve havada bundan sonra bir daha düşmanca eylemler içinde olmayacağız. Birleşme için birlikte çalışma kararı aldık. Bundan sonra asla geri dönmeyeceğiz.
- Bu Kore Yarımadası'nın tamamen nükleer silahlardan arındırılmasının başlangıcı olacak.
' BİZ KARDEŞİZ, UMARIM BİR ARAYA GELİP YENİ BİR GELECEĞİZ BAŞLATABİLİRİZ'
Kim'in açıklamalarından öne çıkanlar ise şöyle:
- Tarih kendi kendine yazılmaz. O, dönemin insanlarının çabasıyla yazılır.
- Eğer insanların isteklerine öncelik verirsek birleşme daha yakın sürede gelir.
- Önümüzde öfkeli insanların ve tepkilerin çıkaracağı engeller olabilir fakat acısız zafer olmaz.
- Tek soy, tek kültür ve tek millet ayrılamaz. Biz aslında kardeşiz. Umarım bir araya gelip yeni bir geleceği başlatabiliriz. Bu yüzden sınırı geçip Güney Kore'ye geldim.
Barış Ağacı'na toprak...
Güney Kore haber ajansı Yonhap'ta yer alan habere, sabahki görüşmelerin ardından yeniden ateşkes köyünün Kuzey Kore'ye ait kısmına dönen Kim, öğleden sonraki program için askeri sınır hattını bir kez daha geçerek Moon ile buluştu.
Moon ve Kim öğleden sonraki programlarının ilk bölümünde "Kore Yarımadası'nda barış ve refahın sembolü olması umuduyla" birlikte ağaç dikti.
İki ülkeyi ayıran askeri sınır hattı yakına dikilen çam ağacının Kore Savaşı'nın bittiği yıl olan 1953'te filizlendiği belirtildi.
Liderler ağacın köklerine Güney Kore'deki Halla Dağı'ndan ve Kuzey Kore'deki Baekdu Dağı'ndan getirilen topraklardan serpti.
Kim , Güney'in Han Nehri'den, Moon ise Kuzey'in Daedong Nehri'de getirilen sularla ağacı suladı. Ağacın yanına iki liderin isimlerin yazılı olduğu bir anıt taşı dikildi. Taşın üzerinde "Barış ve refahı ekiyoruz" ifadeleri yer aldı.
2007 yılında Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'da yapılan Korelerarası Zirve'de bir araya gelen dönemin Güney Kore Devlet Başkanı Roh Moo-hyun ve Kim'in babası, Kuzey Kore lideri Kim Jong-il de zirve hatırası olarak birlikte çam ağacı dikmişti.
Liderler bir günlük zirvenin sonucunu ortak basın toplantısıyla duyurmadan önce kısa bir yürüyüş yapıp sohbet edecek. Zirve, Moon'un ev sahipliğindeki akşam yemeğiyle sona erecek.
İşte o tarihi an...
Nükleer savaştan korkulurken bu noktaya nasıl gelindi?
Kuzey Kore'nin özellikle 2016 ve 2017 yılları boyunca takındığı sert tutum ve tüm uyarılara rağmen üst üste nükleer ve balistik füze denemeleri yapması nedeniyle Nisan 2018 itibariyle bu noktaya ulaşılmış olması birçok kişi için şaşırtıcı bir gelişme.
İki Kore arasındaki yakınlaşma bu yılın Ocak ayında başladı.
Kuzey Kore lideri Kim, masasında "nükleer düğme" olduğunu söylediği ve ellerindeki silahların ABD'nin tamamını kapsayacak bir menzile sahip olduğunu açıkladığı konuşmasında ılımlı bir de mesaj verdi.
Kim, Güney Kore ile "diyaloga açık" olduğunu da vurguladı.
Kim, "2018, hem Kuzey hem de Güney Kore için çok önemli bir yıl. Kuzey, kurulmasının 70'inci yılını kutlarken, Güney ise Kış Olimpiyatları'na evsahipliği yapıyor. Kuzey ile Güney arasındaki buzları eritmemiz ve böylece bu yılı ulusumuzun tarihinde özel bir yere sahip olacak şekilde anlamlı kılmamız lazım" dedi.
Bu açıklamadan bir ay sonra Kuzey Kore, Olimpiyatlar için heyet yolladı ve iki ülke sporcuları açılış törenine tek bayrak altında katıldı.
Kim, Mart ayında Güney Kore'den gelen üst düzey bir heyetle görüştü ve aynı ay içerisinde Kim'in ABD Başkanı Donald Trump ile de bir araya geleceği açıklandı. Kim, Çin'e gitti ve burada Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geldi.
Ayrıca Kuzey Kore, nükleer testleri durduğunu açıklarken, Güney Kore de sınır bölgesinden hoparlörlerle yaptığı yayınlara son verdi.
İki Kore arasındaki savaş sürüyor mu?
Soğuk Savaş döneminin ilk sıcak çatışması olan Kore savaşı, 1950 yılında başladı ve 1953 yılına kadar devam etti.
Savaş, Çin ve Sovyetler Birliği tarafından desteklenen Kuzey Kore'nin güneye yönelik saldırılarıyla başladı.
ABD, Kore'nin güneyinde de komünist bir rejim kurulmasını engellemek üzere müdahale etti.
Türkiye de Kore savaşına asker gönderen ülkeler arasında yer alıyor.
1953 yılında ABD'nin temsil ettiği Birleşmiş Milletler, Çin ve Kuzey Kore arasında ateşkes anlaşması imzalandı.
Bu anlaşmayla birlikte, 38'inci paralelde Kore'yi ikiye bölen sınır ve bunun arasında da askerden arındırılmış bölge oluşturuldu.
Yaklaşık 250 kilometre uzunluğundaki bu şerit, iki Kore arasında tampon bölge görevi görüyor.
İki ülke arasında şu ana kadar bir barış anlaşması imzalanmış değil. Bundan dolayı da bazı uzmanlara göre, aslında iki ülke arasındaki savaş hali teknik olarak devam ediyor.
Bugünkü görüşme neden tarihi?
Bugünkü görüşmeyi tarihi yapan birkaç neden var.
Bunların başında 1953'ten bu yana ilk kez bir Kuzey Kore lideri hem sınırı hem de askerden arındırılmış bölgeyi geçerek Güney Kore'ye gitti.
Bu, ayrıca iki ülke liderinin 11 yıl sonra gerçekleştirdiği ilk görüşme oldu.
Dahası ilk buluşma anlarında Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Güney Kore lideri Moon Jae-in'i elinden tutarak, sınırın kuzey tarafına da geçirdi. Böylece sembolik de olsa ilk kez bir Güney Kore lideri kuzeye geçti.
İki liderin yaptığı ortak açıklama, görüşmelerin tarihi niteliğini daha da artırdı.
Liderler ortak açıklamalarında, düşmanlıkların sonlandırılması çağrısı yaptı ve imzalanan ateşkesin barış anlaşmasına dönüştürülmesi konusunda mutabık kaldı.
Ortak deklarasyonda, "Kore Yarımadası'nda bundan sonra savaş olmayacak" ifadesi yer aldı.
DÜŞMANCA FAALİYETLER SONLANIYOR
İki ülkenin savaşı bitirecek bir barış anlaşması yapmak konusunda mutabık kalmalarının yanı sıra görüşmeden çıkan bir diğer önemli sonuç da yarımadanın nükleer silahlardan arındırılması konusundaki mutabakat oldu.
Güney Kore lideri Moon'un sonbaharda Kuzey Kore'yi ziyaret etmesi bekleniyor.
Ayrıca 15 Ağustos tarihinde savaş nedeniyle ayrı düşen ailelerin bir araya getirilmesini öngören bir etkinliğin düzenleneceği de açıklandı.
- Ortak deklarasyonda bahsi geçen diğer mutabakat noktaları şunları:
- İki toplum arasındaki "düşmanca faaliyetlerin" sonlandırılması
- Propaganda yayınlarını durdurarak iki ülke arasındaki askerden arındırılmış bölgenin bir "barış bölgesine" dönüştürülmesi
- Askeri gerilimin azalmasıyla birlikte silahsızlanma
- ABD ve Çin'in de katılımıyla dörtlü görüşmelerin yapılması
- Savaş nedeniyle ayrı düşen ailelerin bir araya getirilmesi
- Bu yılki Asya Oyunları da dahil olmak üzere sportif etkinliklere birlikte katılım
Görüntü: BBC Türkçe
Haber ve Fotoğraf: NTV, sputniknews, CNN, BBC, Yenidüzen