Ayşe GÜLER
UBP-DP-YDP Hükümeti, yerel yönetim reformuna ilişkin çalışmayı tüm siyasi partilerin yer aldığı, oybirliği şartı olan AD-HOC komite yerine, çoğunluğunun bulunduğu İdari, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi’nin gündemine aldı.
UBP kanadı, önceki günkü toplantıda 27 Kasım’da gerçekleşecek yerel seçime 18 belediye ile girmeyi önerdi, CTP bu öneriyi kabul etmedi.
Toplantı sonrasında herhangi bilgi verilmeden Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin (Özel) Yasa Tasarısı’nın görüşülmesine ilişkin komite üyelerine çağrı yapıldı.
Özellikle ‘Mesarya’ belediyelerinin sayı artırımına ilişkin karşı duruşuna rağmen, yerel seçim süreci şekillenmeye başladı.
İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanı Ziya Öztürkler, komitede karar üretilmeden belediye reformuna ilişkin sayı zikretmenin doğru olmayacağını kaydetti.
YENİDÜZEN’e konuşan Öztürkler, reformla ilişkin çalışmanın birkaç hafta içerisinde tamamlanmasının öngörüldüğünü ifade ederek, “Görüşmeler devam edecek. Sayı zikretmek doğru olmaz. Bilimsel kriterler önemli” dedi.
Komite üyelerinden CTP Milletvekili Devrim Barçın ise “18 belediye istediler, reddettik, komiteyi değiştirdiler” şeklinde konuşarak, “UBP, yerel seçime 18 belediye ile girmek istiyor. Bunu Ad-Hoc komite toplantısında reddettik. Ardından yarına (bugün) yerel yönetim reformunun İdari, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi’nde görüşüleceğine yönelik davet aldık. Çünkü UBP’nin bu komitede çoğunluğu var” şeklinde konuştu.
Belediye başkanları karşı çıkıyor
Paşaköy Belediye Başkanı Habil Tülücü, “Sayının 12’den 18’e yükseltilmesi kabul edilemez. Her eylem yapan hak mı kazanıyor?” derken, İnönü Belediye Başkanı Ali Öncü, “Sürdürülebilirlik değil, yapının nasıl kurgulanacağı ön planda” şeklinde konuştu.
Daha önceki taslak çalışmalarda Geçitkale ile Serdarlı Belediyesi ile birleşeceği konuşulan ancak yeni çalışmada ayrıştırılan Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan ise “18’e karşıyız diyenler altını doldurmalı” dedi, “Tatlısu için atılması gereken bir adım atıldı. Belediyenin birleştirilmemesi gerektiğini hep savundum” dedi.
KİM, NE DEDİ?
İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanı Ziya Öztürkler:
Çalışma, birkaç haftaya bitecek
İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanı Ziya Öztürkler, komitede karar üretilmeden belediye reformuna ilişkin sayı zikretmenin doğru olmayacağını kaydetti.
YENİDÜZEN’e konuşan Öztürkler, reformla ilişkin çalışmanın birkaç hafta içerisinde tamamlanmasının öngörüldüğünü ifade ederek, “Görüşmeler devam edecek. Sayı zikretmek doğru olmaz. Bilimsel kriterler önemli” dedi.
CTP Milletvekili Devrim Barçın:
18 belediye istediler, reddettik, komiteyi değiştirdiler
“UBP, yerel seçime 18 belediye ile girmek istiyor. Bunu Ad-Hoc komite toplantısında reddettik. Ardından yarına (bugün) yerel yönetim reformunun İdari, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi’nde görüşüleceğine yönelik davet aldık. Çünkü UBP’nin bu komitede çoğunluğu var.
CTP olarak, kent ve bölge belediyelerinin kurularak, yerel seçime 28 belediye ile girmeyi önerdik. Bu fikrimiz komite toplantısında kabul gördü. Ancak sayının 18’e çıkacağı konuşuldu, reddettik. Siyasi davranıyorlar. Örneğin, daha önce Tatlısu, Geçitkale ve Serdarlı’nın birleştirileceği konuşuluyordu. Şimdi Tatlısu’yu ayırıyorlar. Beyarmudu’nu da ayırıyorlar.”
BELEDİYE BAŞKANLARI NE DÜŞÜNÜYOR
Paşaköy Belediye Başkanı Habil Tülücü:
Sayının 12’den 18’e yükseltilmesi kabul edilemez. Her eylem yapan hak mı kazanıyor?
“Belediyeler reformunu destekliyoruz. Ancak sayının 12’den 18’e yükseltilmesi konuşuluyor, bu kabul edilemez. Hepimiz bu durumdan rahatsızız. Her eylem yapan hak mı kazanıyor? Şimdi konuşulanlardan bu anlam çıkıyor. Yeniboğaziçi, Çatalköy, Gönyeli, Tatlısu Belediyeleri birleşiyordu. Şimdi bunlar ne oldu? Tepkiliyiz, içerikle ilgili bilgimiz yok. Birleşme ile ilgili başı çekenlerden de biriydim. Çalışma yeni değil, 2008’de Özkan Murat İçişleri Bakanı idi, köyler belediyelere bağlandı, ikinci bacağı da belediye sayısını indirmekti. Sayının azaltılmasını her hükümete gelen çalıştı. Şu an yeniden gündemde. AB’de çalıştı, sayının 6 kalmasını, Türkiye’den gelen uzmanlar ise sayıyı 8 belirledi. Belediyeler Birliği’nde 6 ilçe, 6 bucak olsun demiştik. Şu an kaç olacağı belirsiz, bazısı 15 bazısı 17-18 diyor, kimsenin bilgisi yok.
Dün (Önceki gün) tepki koymak için Meclis’e gittik, izahat istedik. Komite başkanı orada kesin sonuç olmadığını ifade etti. Bir sonuç alamadık ki tatmin olalım. Tepki koyduk.”
İnönü Belediye Başkanı Ali Öncü:
Sürdürülebilirlik değil, yapının nasıl kurgulanacağı ön planda
“Belediye reformunda ya 6 ya da 6 ilçe 6 bucak formülüyle sayının maksimum 12 belediyeye düşürülmesini kabul ediyoruz. Ama seçime 28 belediye ile girilmeli, sonrasında örneklerine bakılarak, bu konuda çalışma yapılmalı. Yerel yönetimde ihtiyaç var. Ama çerçeveyi herkes kendine göre çiziyor. Sayılarla ilgili de herkes kendine göre hareket ediyor. Sürdürülebilirlik değil ama yapının nasıl kurgulanacağıyla ilgili tasarı ön planda. Sayının 18’eçıkartılması gündemde. Mesarya’da 4 fukara belediye birleştiğinde 1 büyük fukara belediye olur. Bizim araç alacak paramız yok, hepsi çürük. Yerel yönetimin amacı belli, 5 ana temel unsur olmalı. Mali reform olmadan sayı konuşulmamalı. Norm kadrolar oluşturulmalı. Mali yapının içi doldurulmalı. Personel yapısı da önemli… Mesarya’da 4 belediye birleştiğinde 4 çaycı var, Bir başkana 4 çaycı mı bakacak? Personel yapısı düzenlenmeli. Dünyada da bu konuda örnekler var. Vatandaş memnuniyeti beklenen artış göstermedi. Bunun nedeni, siyasilerdir. Birleşmeden sonra siyasi atamalar yapılıyor. Geçtiğimiz gün komite toplantısına gittik.
UBP tarafı özellikle hükümetin kararı doğrultusunda hareket ettiklerini söyledi. Siyasi kaygı var. Başbakan, sayının 12’de 13-18’de olabileceğini söylüyor, böyle şey mi olur? Bu yöndeki açıklamalar kabul edilemez. Siyasi kaygılarına göre UBP’liler hükümet ne derse onu yaptıklarını söyledi. Komitede yer alan CTP’li üyeler seçime sakin kafayla düşünerek, inceleyerek gidilmesi gerektiğini ifade ediyor. YDP sadece bizi dinledi, görüş sunmadı.”
Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan:
18’e karşıyız diyenler altını doldurmalı
“Taslak çalışmayı gördüm. Rakam belli değil. Kriterlere göre; Tatlısu 18 içerisinde görülür. Bunu karşılayan bir belediyeyiz. Tatlısu’nun kapatılmaması gerektiğini hep savundum. Demokratik hakkıdır, herkes kendi görüşünü ortaya koyabilirler. Doğru zeminde bunu ifade etmeleri gerekir. Rakam konusu hiç konuşmadım, 18’e karşıyız diyenler altını doldurmalı, nedenlerini açıklamalı. Seçime az kaldı, hem sayı, hem de 51-95 sayılı yasa bitmeli. Seçimlere 28 belediye ile girilmesi gerekecek. 15 gün içinde ya yapacaklar ya da vazgeçip, 28 belediye ile girecekler. Ardından yasa geçecek. Sayıdan çok 51-95 sayılı yasa geçip, mali düzenlemenin yapılması gerektiğini savunuyoruz.”
ÇALIŞMA NEYDİ?
9 madde de ‘ikincil kriter’…
Belediyelerin kurumsal ve idari yapıları (ÜFP belediyelerin örgütsel yapıları ve kapasiteleri, sınav tüzüğü), belediyelerin mali yapıları (sürdürebilirlik, yatırım, gelir kaynakları, borçları, alacakları ve finansal durumu ), belediyelerin tarihi, kültürel ve siyasi geçmişi (turizm bölgesi, Uluslararası tanınırlık, stratejik siyasi geçmiş) de ikincil kriterler içerisinde yer aldı.
Ayrıca; ikincil kriterler içerisinde belediyelerin yetki ve sorumlulukları (imar yetkisi, trafik, yollar, deniz ve kıyılar, ova yolları, itfaiye, dere yatakları), bölgenin Ekonomik Kalkınma Durumu (gelişme endeksi, projeksiyon nüfus ve yatırım durumu), bölgenin Korunması ve Güvenlik (insan, doğa, çevre, sahil, orman, kıyı, kültürel miras vb.), bölge halkının eğitim, sağlık, ulaşım, kamu hizmetlerinden yararlanması ve altyapı durumu, belediyelerin uluslararası işbirliği, üyelik, kaynak aktarımı ve ortaklık anlaşma durumları ve belediyelerin özerklik dereceleri de bulunuyor.
AD-HOC komitedeki görüşmeler, Temmuz ayında tamamlandı, hazırlanan rapor siyasi parti başkanlarına sunulmuştu.
Komite raporunda, yerel yönetimler reformunun yapılabilmesi için dikkat edilmesi gereken kriterler, 2 ana başlıkta toplandı.
Buna göre; 8 maddelik ‘birincil kriterler’ içerisinde; 9 maddelik ise ‘ikincil kriterler’ belirlendi.
Raporda yer alan detaylara göre; ilçe, bucak, nüfus, yüzölçümü, mesafe, coğrafi konum, yerleşim hizmetleri ve etki alanı (ÜFP yerleşim hiyerarşisi, mekânsal dağılımlar ve örgütlenmeler ), gelişme endeksi( bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmesi, turizm potansiyeli vb. ) kriteri ‘birincil kriterler’ içerisinde yer aldı.
BİRLEŞTİRİLECEK BELEDİYENİN SON ŞEKLİ NEYDİ?
1- Lefkoşa Belediyesi
2- Değirmenlik Belediyesi (+ Akıncılar)
3- Gönyeli Belediyesi (+ Alayköy)
4- Mağusa Belediyesi
5- Girne Belediyesi
6- Güzelyurt Belediyesi
7- Lefke Belediyesi
8- Alsancak / Lapta Belediyesi
9- Çatalköy / Esentepe Belediyesi
10- Tatlısu Belediyesi
11- Kuzey Mesarya (Geçitkale – Serdarlı ) Belediyesi
12- Karpaz (Dipkarpaz - Y.Erenköy) Belediyesi
13- Mehmetçik - Büyükonuk Belediyesi
14- İskele Belediyesi
15- Yeni Boğaziçi Belediyesi
16- Beyarmudu Belediyesi
17- Güney Mesarya ( Akdoğan - Paşaköy - Vadili - İnönü ) Belediyesi
18- Dikmen Belediyesi
Erhürman’dan hükümete: “Ben yaparım olur” zihniyeti yeniden harekete geçti
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, hükümetin ana muhalefete haber vermeden AD-HOC komitenin gündeminde olan “yerel yönetimler reformunu” görüşmek üzere yarın sabah üye çoğunluğu olan İdari Kamu ve Sosyal İşler Komitesini toplantıya çağırdığını açıkladı.
Erhürman, “reform"u belediye kapatmaktan ibaret sayan "ben yaparım olur"cu zihniyet yeniden harekete geçtiğini vurguladı.
Erhürman’ın sosyal medya hesabından yaptığı paylaşım şöyle: "Hükümet", bize haber verme gereği dahi duymadan, ad hoc komitenin gündeminde olan "yerel yönetimler reformu"nu görüşmek üzere, yarın sabah için, üye çoğunluğuna sahip olduğu idari ve sosyal işler komitesini toplantıya çağırmış!
Belli ki "reform"u belediye kapatmaktan ibaret sayan "ben yaparım olur"cu zihniyet yeniden harekete geçti! Hem de CTP, yarından itibaren kamuoyu ile paylaşacağı somut reform önerilerini masaya koymuşken! Görelim bakalım, Kıbrıs Türk halkı, yarattığınız bunca kaosun içerisinde, "iş yapar görünmek için" yerel yönetimleri de kaosa sürükleme çabanıza geçit verecek mi!”