Ayşe GÜLER
Yerel yönetimde yeni harita belirlendi, sayı 28’den 18’e düştü ancak sancı bitmedi.
Bir tarafta ‘birleştirmeye’ yönelik Anayasa Mahkemesi süreci işlerken, diğer yandan 51-95 sayılı Belediyeler Değişiklik Yasası görüşülse de yerelde karmaşa daha da büyüdü.
Belediyeler, Maliye Bakanlığı’nın topladığı ve yerel yönetimlere aktarılan payın ‘reel rakamlar’ üzerinden düzenlenmesi isterken, bakanlık ise bu rakamın yüzde 9.25’ten yüzde 10’a çıkabileceğini masaya koydu, ipler koptu.
3 sendika; DEV-İŞ, BES, Mağusa Türk Genel-İŞ, belediyelerin yerel gelirlerden alması gereken payın maliye bütçesine aktarıldığını ifade etti, bütçe kayıplarına dikkat çekti.
Belediye başkanları ise gerçekleşen bütçe rakamları üzerinden devlet paylarının yatırılmamasını eleştirdi, “Böyle giderse, tüm belediyeler maaş ödeyemez” duruma gelecek dedi.
Maliye Bakanlığı ile yapılan görüşmelerin sonuçsuz kalmasının ardından belediyelerde örgütlü 3 sendika; DEV-İŞ, BES, Mağusa Türk Genel-İŞ, dün 28 belediyeye toplantı çağrısı yaptı, görüşmeye 13 belediye başkanı katıldı.
Toplantıda son 5 yılda her belediye bütçesinin ortalama yüzde 36.7’sinin kayıp olduğu bir kez daha ifade edildi.
28 belediyenin devlet katkısından 2022 yılındaki bir yıllık toplam kaybının 278 Milyon TL’yi aştığı yeniden gündeme geldi.
BES Başkanı Yalınkaya, KKTC Başbakanı olarak görevlendirilen Ünal Üstel’e Pazartesi günü mesai bitimine kadar sendikalara randevu vermesi için çağrı yaptı, adım atılmaması halinde eyleme gideceklerini açıkladı.
“Sonuç odaklı masaya oturulmasını talep ediyoruz, aksi takdirde büyük eyleme geçeceğiz” diyen Yalınkaya, toplantıya katılmayan Belediyeler Birliği Başkanı, Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar’ı da eleştirdi, “Kapalı kapılar ardında hükümeti ile hangi pazarlıktadır, bu da tartışılır” değerlendirmesini yaptı.
BELEDİYE BAŞKANLARI NE DEDİ?
Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya:
5 yılda belediyelerin kaybı ortalama yüzde 36.6
“Yerel gelirlerin yüzde 9.25’i belediyelere devlet katkısı olarak veriliyor. Şu anda yapılan öneri bu payın yüzde 0.75 artırılarak, yüzde 10’a çıkarılması. Bu kabul edilemez. Yaptığımız çalışmada 5 yılda belediyelerin bu konudaki kaybı ortalama yüzde 36.6. Devlet ödemesi gerekeni ödemedi. 51-95 sayılı yasa, yıllardır değişmedi. 12 ayda yerel gelirlerin 8 milyar 800 milyon TL olacağı öngörüldü. Ancak bugüne kadar bu rakamı geçtik. Ama bize, belediyelere verilen devlet katkı payı 8 milyar 800 milyon TL üzerinden. Bu yapı sürdürülemez. Günden günde mali durumu iyi olan belediyeler de yalnızca maaş ödeyebilen, iş araçlarına mazot koyabilen yalnızca çöp toplayabilen bir duruma gelecek. Bu, belediyecilik değildir. Böyle bir durumda ne motive olunur, ne de zevk alınır. En iyi belediye maaş ödeyen belediye olacak. Bizler overdraft limitlerimizi kullanarak maaş ödüyoruz. Bu ay da personelimizi ödedik.”
Paşaköy Belediye Başkanı Habil Tülücü:
Yapı güçlenmezse birçok belediye batağın içine girecek
“Şu anda belediyelerin devlet katkısı yetersiz... Yüzde 9.25’ten yüzde 10’a çıkarılması kabul edilemez, yeterli değil. Hizmet veremezsek, belediyeciliğin anlamı yok. Belediyenin gelirlerinin artırılması gerekiyor. Borçlu olan belediyeler var. Belediyeler birleştiriliyor. Birleşmeden sonra güçlenmezse yapıları o ödeyen de ödeyemeyecek. Gelirler artmazsa, belediyeler bu yapıyla sürdürülemez.
Kırsal belediyelerin nüfusunda artış yok. Hatta düşüş var. Yapı güçlenmezse birçok belediye batağın içine girecek. Avrupa’ya bakıldığında devlet katkısı daha fazla olmalı. Yeniden ele alınmalı. Uzman kişiler değerlendirilmeli.”
Esentepe Belediye Başkanı Cemal Erdoğan:
Devlet, trafik ve sokak aydınlatmada kalan paramızı verse 4 maaş öne geçeriz
“Maaş ödemede sıkıntımız yok. En geç ayın 10’unda ödüyoruz. Yatırım yapabilmek için devletten almamız gereken katkıyı almamız gerekir. Bu olmadığı için de yatırım aksıyor. Belediyelerin yetkilerinin artırılacağı ifade ediliyor. Bize yalnızca devletten almamız gereken para verilse yeter.
1 milyon TL’den fazla alacağımız var. Devlet, trafik ve sokak aydınlatmada kalan paramızı verse 4 maaş öne geçeriz. Hasta öldükten sonra serum taksanız ne işe yarar? Şu anda devlet katkısı yüzde 9.25, bu rakam yüzde 11’e çıkarılmalı. Bu yapıyla belediyeler birleştirilse de 2 yıla kadar hiçbir belediye hizmet veremeyecek.”
Geçitkale Belediye Başkanı Hasan Öztaş:
Bu şekilde giderse, belediyelerin yüzde 90’ı maaş ödeyemez duruma gelecek
“Belediyemizde çalışan personelin bir kurul alacağı yok. Ama bu şekilde giderse, belediyelerin yüzde 90’ı maaş ödeyemez duruma gelecek. Anayasa Mahkemesi’nden de dönerse süreç daha uzayacak, durum daha da kötü olacak. Yalnızca devlet katkı payı ile ilgili sorun yaşamıyoruz. Hayat pahalılığından oluşan payı da almadık. Belediyelerin aldığı devlet katkı payının iki katına çıkarılması gerekiyor. Şu anda yerel yönetimde bir kaos yaşanıyor. Belediyeler birleştirilmek isteniyor ama bölge halkından fikir alınmıyor. Şu anda bu konuda düzenleme yapılmadan 51-95 sayılı yasada düzenleme yapılsa da tatmin edici olmayacak. Zaten seçim sonrası yürürlüğe girecek.”
Lapta Belediye Başkanı Mustafa Aktuğ:
Yaşadığımız felaketlere hükümet felaketini de ekledik
“17-18 milyon TL borcumuz var. Maaş ve hizmette geriliğimiz yok. Yaşadığımız felaketlere bir de hükümetlerin felaketini ekledik. Yalnızca bu hükümet değil, diğer hükümetlerin de belediyelere bakış açısı doğru değil. Yüzde 9.25 kabul edilebilir değil. Biz gerçek rakamın bütçemize aktarılmasını istiyoruz. Gerçekleşen rakam üzerinden bize ödeme yapılmasını istiyoruz. Yerelden toplanılan gelirin bizim payımıza düşeni istiyoruz. Belediyelere gerçek pay yatırılmazsa çoğu belediye maaş ödeyemeyecek. Bizler yalnızca çöp toplayacağız, maaş ödeyebileceğiz.”
BES Başkanı Yalınkaya:
Randevu verilmezse, eyleme gideceğiz
BES Başkanı Yalınkaya, KKTC Başbakanı olarak görevlendirilen Ünal Üstel’e Pazartesi günü mesai bitimine kadar sendikalara randevu vermesi için çağrı yaptı, adım atılmaması halinde eyleme gideceklerini açıkladı.
“Sonuç odaklı masaya oturulmasını talep ediyoruz, aksi takdirde büyük eyleme geçeceğiz” diyen Yalınkaya, toplantıya katılmayan Belediyeler Birliği Başkanı, Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar’ı da eleştirdi, “Kapalı kapılar ardında hükümeti ile hangi pazarlıktadır, bu da tartışılır” değerlendirmesini yaptı.
Pazartesi akşamı eylem şekillerini açıklayacaklarını duyuran Yalınkaya, “Açıkladığımız eylemlere katılmayan belediye başkanlarını da kamuoyu nezdinde ifade edeceğiz” dedi.
“Hükümetler gasp ediyor”
Öngörülen bütçe ile gerçekleşen bütçe arasında ciddi fark olduğunu ifade eden Yalınkaya, aradaki farkların belediyelere yatırılması gerekirken, yıllardır hükümetler tarafından gasp edildiğini belirtti.
Yalınkaya, bu tespit sonrasında Temmuz ayında Ünal Üstel ile bir görüşme gerçekleştirdiklerini ardından Maliye Bakanlığı ile yapılan görüşmelerin sonuçsuz kaldığını, somut adım atılarak, karar üretilemediğini belirtti.
“Özçınar nerede?”
Belediyeler Birliği Başkanı, Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar’ın toplantıya katılmamasını eleştiren Yalınkaya, "Kapalı kapılar ardında hükümeti ile hangi pazarlıktadır, bu da tartışılır” değerlendirmesini yaptı.
Yalınkaya, toplantıya 12 belediye başkanının katıldığını, bazı belediye başkanlarının ise mazeret bildirerek gelemediğini ifade etti.
“Belediyeler Birliği çatısı altında bir araya gelemeyen belediye başkanları, bizim çağrımızla, yüzde 50’in üzerinde bir çağrıyla bugün dahil bu sorunun ciddi sorun olduğunu dile getirdi” diyen Yalınkaya, özetle şöyle devam etti: Hayat pahalılığının yüzde 53.73 yansıması ile belediye bütçelerini darmadağın ettiği bir gerçektir. Önümüzdeki Pazartesi günü mesai bitimine kadar Başbakan bize randevu vermemesi halinde, yine çağrı yapacağız. Pazartesi akşamı eylemimizin şeklini açıklayacağız. Sonuç odaklı masaya oturulmasını talep ediyoruz, aksi takdirde büyük eyleme geçeceğiz. Yaşanan olumsuzluklar, belediyelerin birleştirilmesindeki olumsuzluklar, gerekse Belediyeler Yasası’nın bir türlü hayata geçmemesinin nedeni Belediyeler Birliği başkanıdır. Açıkladığımız eylemlere katılmayan belediye başkanlarını da kamuoyu nezdinde ifşa edeceğiz.