Ayşe GÜLER
Binlerce kişinin hayatını kaybettiği Türkiye’deki deprem felaketi, yapı denetim sürecinin de kapısını araladı.
Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği önderliğinde ilk etapta okullardaki denetimler sürerken, yerelde de yapı kontrollerine yönelik süreç işlemeye başladı.
Kimi belediyeler kendilerine ihbarları değerlendirip, gerekli kontrolleri yaparken, kimileri de bölgedeki müteahhitlerden inşaatlara yönelik karot ve depreme dayanıklılık testi talep etti, sonuçların ulaştırılmasını istedi.
Şu ana kadar özellikle Kermiya sosyal konutlar ve Surlariçi bölgesindeki eski yapılar olmak üzere Lefkoşa’da 61 ihbar değerlendirildi.
Lefke’de ise 3 binayla ilgili yeniden kontrol talep edildi, İnşaat Mühendisleri Odası ile temasa geçildi.
Güzelyurt’ta ise tehlikeli binalara yönelik çalışmalar yapıldı, yıkım sürecine başlanılacağı ifade edildi.
Yapılaşmanın en yoğun yaşandığı bölgelerde başı çeken İskele’de ise inşaat sektöründeki 48 müteahhit ve özel şahıstan binalara yönelik test yapılması istendi.
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Başkanı Gürkan Yağcıoğlu, birlik çatısı altındaki 4 odanın belediyelerle toplantılarının sürdüğünü kaydetti, denetim mekanizmanın nasıl kurulacağına yönelik bilgilendirmeler yapıldığını söyledi.
Bununla birlikte 100 inşaat mühendisinin ilk etapta adanın her yerindeki okullarda hızlı tarama ve inceleme yaptığını belirten Yağcıoğlu, ikinci aşamada binaların performans testlerinin ve laboratuvar çalışmalarının başlanacağını dile getirdi.
Yağcıoğlu, okulların ardından sağlık kuruluşları, kamu kurumları ve sosyal konutlarla ilgili denetimlerin yapılacağını sözlerine ekledi.
Belediyelerde süreç başladı…
Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, bina güvenliği veya kontrol edilmesi talebine yönelik şu ana kadar belediyeye 61 farklı ihbar yapıldığını söyledi, “Bu ihbarlar, Kermiya’daki Sosyal Konut bölgesi, Surlariçi olmak üzere birçok noktayla ilgili yapılıyor” dedi.
Harmancı, Başbakanlık Deprem Denetim Komitesi toplantısında Lefkoşa ile ilgili 5 aşamalı plan sunduklarını ifade ederek, bu doğrultuda çalışmalara başladıklarını belirtti.
İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu, bölgede inşaat sektöründe faaliyet gösteren 48 müteahhit ve özel şahsa mevcut binaların karot ve depreme dayanıklılık testlerini yaptırarak, belediyeye iletmeleri için yazı gönderdiklerini aktardı.
Sadıkoğlu, bir hafta veya 10 gün içerisinde bu test sonuçlarının belediyeye gönderilmesini beklediklerini kaydetti.
Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya, bölgede bina güvenliği açısından yeniden kontrolü talep edilen 3 bina olduğunu söyledi, bu konuda İnşaat Mühendisleri Odası ile görüşmelerin sürdüğünü kaydetti.
Kaya, söz konusu binaların içerisinde vatandaşların kaldığını da belirterek, “Bu binalarda bariz görünen bir şey yok. Sıvaları ya da mermerleri deforme olmuş durumda” dedi.
Öte yandan Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar ise bölgede tehlikeli binalara yönelik çalışmaların sürdüğünü kaydetti, “Şu anda gerekli duyurular yapılıyor. Süreç sonrasında yıkacağız” dedi.
Özçınar, izinsiz binaların projelendirmemesi halinde 1 ay içerisinde yıkıldığına yönelik bilgi vererek, “Genellikle yapı denetimleri mimar ve mühendislerde. Kontrol aşaması bizde… Daha sıkı denetleme için birlikte hareket edilmesi, sorunların aşılması gerekiyor” şeklinde konuştu.
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Başkanı Gürkan Yağcıoğlu:
“100 mühendis sahada, hızlı tarama sonrası risk analizi”
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Başkanı Gürkan Yağcıoğlu, birlik çatısı altındaki 4 odanın belediyelerle toplantılarının sürdüğünü kaydetti, denetim mekanizmanın nasıl kurulacağına yönelik bilgilendirmeler yapıldığını söyledi.
100 inşaat mühendisinin ilk etapta adanın her yerindeki okullarda hızlı tarama ve inceleme yaptığını belirten Yağcıoğlu, ikinci aşamada binaların performans testlerinin ve laboratuvar çalışmalarının başlanacağını dile getirdi.
Yağcıoğlu, ortaya çıkacak veriler ışığında en riskliden en az riskliye göre sıralamaların yapılacağını kaydederek, hafta sonuna kadar verilerin toplanacağını aktardı.
Yağcıoğlu, okulların ardından sağlık kuruluşları, kamu kurumları ve sosyal konutlarla ilgili denetimlerin yapılacağını sözlerine ekledi.
BELEDİYE BAŞKANLARI NASIL BİR YOL İZLİYOR?
Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı:
“61 ihbar yapıldı, 5 aşamalı planımız hazır”
Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, bina güvenliği veya kontrol edilmesi talebine yönelik şu ana kadar belediyeye 61 farklı ihbar yapıldığını söyledi, “Bu ihbarlar, Kermiya’daki Sosyal Konut bölgesi, Surlariçi olmak üzere birçok noktayla ilgili yapılıyor” dedi.
Harmancı, Başbakanlık Deprem Denetim Komitesi toplantısında Lefkoşa ile ilgili 5 aşamalı plan sunduklarını ifade ederek, bu doğrultuda çalışmalara başladıklarını belirtti.
“İlk adım olarak vatandaşlardan gelen ihbarları ya da değerlendirme taleplerine bakıyoruz.
Bunlar genellikle eski binalardan geliyor” diyen Harmancı, ihbar edilen binaların yüzde 85’inin kontrollerinin de yapıldığını söyledi.
Harmancı, binalarda tespit edilen sakıncalı unsurlarla ilgili mal sahiplerinin bilgilendirildiğini, mühendislerle temas edilmesini istediklerini kaydederek, “Daha ciddi bir durum olması halinde güçlendirme için proje sunulmasını istedik” şeklinde konuştu.
Geçmişte Lefkoşa’nın zemin etüdüne yönelik çalışma yapıldığını dile getiren Harmancı, bu kapsamda da risk analizinin ortaya çıkarılması gerektiğine vurgu yaptı.
Harmancı, riskli binalarla ilgili barınma noksanlığının ortaya çıkması halinde hükümetin bu konuda adım atmasının şart olduğunu da sözlerine ekledi.
Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya:
“Bölgedeki 3 binayla ilgili yeniden kontrol talep edildi, İMO ile temas halindeyiz”
Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya, bölgede bina güvenliği açısından yeniden kontrolü talep edilen 3 bina olduğunu söyledi, bu konuda İnşaat Mühendisleri Odası ile görüşmelerin sürdüğünü kaydetti.
Kaya, söz konusu binaların içerisinde vatandaşların kaldığını da belirterek, “Bu binalarda bariz görünen bir şey yok. Sıvaları ya da mermerleri deforme olmuş durumda” dedi.
Bölgede imar planının yürürlüğe girmediğini, kat sayısının arazinin büyüklüğüne göre değişkenlik gösterebildiği yönünde bilgi veren Kaya, “Şu anda bölgede 1 tane 14 katlı bina var. diğerleri 7-8 katlı…” şeklinde konuştu.
Kaya, denetim noktasında pek çok açık olduğunu dile getirerek, belediyeler veya ilgili mühendislerin inşaatlarda kademeli kontrol sistemine dahil edilmesi gerektiğini aktardı.
Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar:
“İnsanlar yapıyor, kurallardan kaçıyor”
Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar, bölgede tehlikeli binalara yönelik çalışmaların sürdüğünü kaydetti, “Şu anda gerekli duyurular yapılıyor. Süreç sonrasında yıkacağız” dedi.
Özçınar, izinsiz binaların projelendirmemesi halinde 1 ay içerisinde yıkıldığına yönelik bilgi vererek, “Genellikle yapı denetimleri mimar ve mühendislerde. Kontrol aşaması bizde… Daha sıkı denetleme için birlikte hareket edilmesi, sorunların aşılması gerekiyor” şeklinde konuştu.
Devir dahil, tüm aşamalarda belediye onayının zorunlu olması gerektiğini ifade eden Özçınar, “İnsanlar yapıyor, kurallardan kaçıyor” dedi.
Bölgedeki kat ortalamasının genellikle 4 kat olduğunu, ana caddelerdeki binaların 6 katlı olduğunu söyleyen Özçınar, “Örneğin bir bina devredilmek isteniyor. Bu binaya garaj yapıldı. Projesiz bir yapı ise yıkılması gerekiyor. Eğer yıkılmazsa, devredilmemeli. Geçmişten kalanları denetim altına almak için yeni devirlerde tekrardan onay zorunluluğunu getirmeli” diye konuştu.
“Projeyi çizenler, bina yapım aşamasında kontrolörlük hizmeti vermeli. Ancak vatandaşlara bu hizmet bedeli yüksek fiyatlı geldiği için yaptırmıyor. Daha net kurallara bağlanıp, zorunlu hale getirilmeli” dedi.
Kaya, Başbakanlık bünyesinde oluşan kurulun alacağı kararlar doğrultusunda hareket edileceğini de sözlerine ekledi.
İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu:
“48 müteahhit ve özel şahın mevcut binalarının karot ve depreme dayanıklılık testlerini yaptırmasını istedik”
İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu, bölgede inşaat sektöründe faaliyet gösteren 48 müteahhit ve özel şahsa mevcut binaların karot ve depreme dayanıklılık testlerini yaptırarak, belediyeye iletmeleri için yazı gönderdiklerini aktardı.
Sadıkoğlu, bir hafta veya 10 gün içerisinde bu test sonuçlarının belediyeye gönderilmesini beklediklerini kaydederek, yeni yapılacak binaları denetlemenin önceden yapılan binalara kıyasla daha kolay olacağını söyledi.
Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile görüşmelerinin sürdüğünü belirten Sadıkoğlu, yeni yıl öncesinde kurdukları yapı denetim ekibini Türkiye’deki deprem sonrasında daha da güçlendirdiklerini ifade etti.
Sadıkoğlu, şu ana kadar hiçbir vatandaşın bina güvenliğinden endişe duyduğuna dair belediyeye ulaşmadığını da söyledi.
Müteahhitler aldıkları bilgiye göre bölgede 2026 yılına kadar yapılan dairelerin tümünün opsiyonu olduğunu belirten Sadıkoğlu, yalnızca yurt dışından ayrılan dairelerin yüzde 10’unun deprem sonrasında iptal edildiğinin aktarıldığını kaydetti.