Hüseyin ÖZBARIŞCI
Akdeniz Mobilya direktörlerinden Edagül Türkel Oral, yaşanan ekonomik krizin sektöre çok büyük etkisi olduğunu, bu bağlamda özellikle son bir yıl içerisinde ciddi bir fiyat artışları yaptıklarını ancak buna mecbur bırakıldıklarını söyledi.
Edagül Türker Oral, YENİDÜZEN’in her hafta farklı bir firmayla gerçekleştirdiği ‘Sektör Gündemi’ yazı dizisine konuştu, hem içinde bulunduğumuz ekonomik krizi, hem de firmalarının sağladığı kolaylıklarla ilgili değerlendirmeler yaptı.
Sektörde yaşanan ekonomik sorunların yanı sıra usta bulma konusunda da sıkıntılar yaşadıklarını belirten Oral, “Herkes, üniversite mezunu olmak zorunda değil. Çünkü çok fazla üniversite mezunu işsizimiz var. Bu anlamda bir mesleğe yönetilmek çok önemli… Alttan usta yetişmemesi sektörü de tehlike altına atıyor” ifadelerini kullandı.
Bir kadın girişimci olarak özellikle genç kadın girişimcilere de mesajlar veren Akdeniz Mobilya direktörlerinden biri olan Oral, “Mücadeleyi elden bırakmamalarını ve bireysel olarak üretim yapmalarını öneriyorum. Çünkü kadınlar olarak toplum içerisinde daha fazla yer almamız gerekiyor” dedi.
“Sene başındaki kataloğumuzla, şu andaki kataloğumuz arasında büyük fark var…”
► “Ekonomik krizin sektöre etkisi büyük çok uzun bir süreç oldu. Sene başında çıkardığımız kataloglardaki fiyatlarla bugünkü mevcut kataloglardaki fiyatlar arasında çok büyük bir fark var. O günlerde 400 TL’ye sattığımız sandalye, bugün 2 bin TL olmuş durumda. Bu miktar bizim kazancımız daha çok olsun diye değil, hammaddenin inanılmaz derecede zamlanmasından dolayı oldu. Biz malzemelerimizi Türkiye’den alıyoruz. Genelde Kayseri, Bursa, Ankara, İstanbul ve Konya üzerinden çalışıyoruz. Örneğin, daha önceden 7 TL’ye aldığımız sandalye iskeletini şu anda 23 TL’ye alıyoruz. Bizim kar marjımız her zaman aynı ama fiyat arttı. Ekonomik krizin böyle bir etkisi oldu. Bunun bir de tüketici ayağı var. Türk Lirası’nın döviz karşısındaki değer kaybıyla birlikte insanların alım gücü düştü ve sektörde büyük sıkıntılara sebep oldu.”
“Kampanyamız 2 buçuk aydır devam ediyor”
► “Biz, toptan üretim yapan bir firmayız. Bizim hiçbir yerde başka mağazamız yok. O yüzden bizim fiyatlarımız dip fiyatlar. Dip fiyatlar olmasına rağmen aynı zamanda nakit ödemelerde de indirim yapıyoruz. Alınan ürüne göre %5 ila 10 arasında bir indirim… Biz bu kampanyamızı yaklaşık 2 buçuk önce başlatmıştık, Yeni yıla kadar da sürecek.”
“En yoğun dönemimiz yaz, en durgun dönemimiz kış ayları…”
► “Bizim yıl içerisindeki en yoğun dönemimiz yaz dönemi oluyor. Çünkü o dönemde düğünler var, yeni öğrencilerin adaya gelişi var, güneyden gelen müşterilerimiz de yaz aylarını tercih ediyor. O yüzden özellikle Temmuz ayı çok yoğun geçiyor. En durgun dönemimiz de kış aylarıdır.”
“Fiyatlar yüksek olduğu için işçi kesimine satışlarımız azaldı”
► “Müşteri profilimiz şu anda orta sınıf olarak nitelendirdiğimiz kesimlerdir. Son zamanlarda işçi kesiminden gelen insanlarımız azalmaya başladı. Sebebi de fiyat artışları… Öncesinde de dediğim gibi, biz bu fiyat artışlarına mecbur bırakıldık. Bunun yanı sıra son zamanlarda üst sınıflara da hitap etmeye başladık. Üst sınıf diye nitelendirdiğimiz kesim de otellerdir. Bazı otellere de iş yapmaya başladık. Güneyden gelen müşterilerimiz de var. Bunlar da genelde orta ve üst sınıf müşterilerimizdir.”
“Navlun fiyatlarının ivedilikle düşmesi gerekiyor”
► “Biz adaya sadece hammadde getiriyoruz. Hazır ürün getirmiyoruz. Getirirsek de sadece o ürünün iskeletini getiriyoruz. Bizim için navlun fiyatları çok yüksek. %40 civarında… Örneğin 20 bin TL’ye İstanbul’dan bir koltuk alsanız, bunu ekstra olarak Mersin’e de taşımacılık ücretini koyarsak o koltuk daha buraya gelmeden 30 bin TL’ye kadar çıkıyor. Biz, bu sebepten dolayı kendi ürünlerimizi üretmeye çalışıyoruz. Navlun fiyatlarının ivedilikle düşmesi gerekiyor. En azından arada gümrük fiyatının olmaması veya makul fiyata olması gerekiyor ki biz ürün çeşitliliğini artırabilelim.”
“Yerli usta yok, yetişmiyor…”
► “Sektörümüzde büyük bir usta sıkıntısı var. Geriden yetişen bir usta bulamıyoruz. İşin en üzücü tarafı yerli bir çalışan ustası yok… Türkiye’den de bulmak çok zor. Hep 3’üncü ülkelerden getirmek zorunda kalıyoruz. Bunu yapıyoruz çünkü çalışan bulamıyoruz. Biz 30 yıldan beri faaliyet gösteren bir firmayız. 30 yıl öncesinde babamız bu iş yerini kurduğu zaman ustası yerli bir ustaydı. Peki, neden yetişmiyor? Herkes, üniversite mezunu olmak zorunda değil. Çünkü çok fazla üniversite mezunu işsizimiz var. Bu anlamda bir mesleğe yönetilmek çok önemli… Alttan usta yetişmemesi sektörü de tehlike altına atıyor. Bu konuda Sanayi Odası ve Ticaret Odası üzerinden Meslek Liseleri ile anlaşmalar yapılıp öğrencilere zorunlu olarak staj eğitimi verilmeli ve Meslek Liseleri’ne yönelim artırılmalı.”
Kadın girişimcilere yönelik mesajlar:
“Kadınlar olarak toplum içerisinde daha fazla yer almalıyız”
► “Bizim gibi ülkelerde kadınlara karşı pozitif ayrımcılığa çok ihtiyaç var. Belli bir seviyeye gelene kadar kadınlara öncelik verilmesi önemli… Ancak açıkçası bu süreç çok da kolay değil. Sanayide kadın girişimci olarak iş yapan birçok kadın olduğunu biliyorum. Bu; gün geçtikçe de artıyor. Bizim ofisteki çalışanlarımızın hepsi de kadın. Maalesef fabrikamızda kadın yok. Çünkü bu meslekte yetişen kadın yok. Avrupa’da mobilya işi yapan birçok kadın var. Bizde bu büyük bir eksiklik… Genç kadın girişimcilere mücadeleyi elden bırakmamalarını ve bireysel olarak üretim yapmalarını öneriyorum. Çünkü kadınlar olarak toplum içerisinde daha fazla yer almamız gerekiyor. Tabii, bu süreçte kadınlarımızın sadece bireysel olarak çaba göstermeleriyle bitmez, devletin de bu konuda çalışmalar yapılması lazım… Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi kuruldu ancak o daireye ayrı bir bütçe ayrılmadı. Ben, yeni bütçede de ayrılmayacağını düşünüyorum. Bu, kötü bir durum…”
Neden Akdeniz Mobilya? “30 yıllık deneyimimiz var ve yerli üretim yapıyoruz”
► “Bizim firmamız yaklaşık 30 yıldan beridir faaliyette olan bir firma. Bir evde ihtiyaç duyulan temel ürünler bizde mevcut. Gün geçtikçe de ürünlerimizi çeşitlendirmeye çalışıyoruz. Biz burada üretim yapmaya çalışan bir firmayız. Öncelikle insanlarımızın yerli üretimi desteklemesi önemli…”