Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 305 milyon 481 bin 100 TL’lik bütçesi Cumhuriyet Meclisi, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi oy çokluğuyla kabul edildi.
Görüşmede, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Zeki Çeler ve bakanlık bürokratları hazır bulundu. Çeler, görüşmenin sonunda milletvekillerini yanıtladı ve bakanlığın çalışmalarıyla ilgili bilgi verdi.
GÜRÇAĞ SIĞINMA EVİNİ SORDU
Görüşmede ilk sözü UBP milletvekili İzlem Gürçağ aldı. Gürçağ, Engelsiz Yaşam Evi’ne ikinci etabının ne zaman hayata geçeceğini, Sığınma Evi’nin ne zaman tamamlanacağını sordu.
Lapta Huzur Evi’nin fiziki yapısının yaşlılar için uygun olmadığını kaydeden Gürçağ, yeni huzur evi projesiyle ilgili bilgi talep etti.
AMCAOĞLU: SINIFTA KALDIK
Gürçağ’dan sonra UBP milletvekili Olgun Amcaoğlu söz aldı.
Amcaoğlu, “Farklı gelişen bireyler konusunda sınıfta kalan bir ülkeyiz” dedi.
Olgun Amcaoğlu, Engelsiz Yaşam Evi’nin tamamlanması gerektiğini, bu konuda sadece hükümete değil, muhalefete de sorumluluk düştüğünü kaydederek, “Bu proje önümüzdeki yıl bitirilmeli” dedi.
Amcaoğlu, kendi hükümetleri dönemde 50 engelli istihdamıyla ilgili taslak çalışma hazırladıklarını belirterek, bu taslak çalışmanın tamamlanmasını istedi.
Olgun Amcaoğlu, Sigortalar Dairesi konusunda konuşarak, “Çalışanlar de hizmet alanlar da Sosyal Sigortalar Dairesi’nin fiziki yapısından şikayetçi. Bunu bütün kazalarla ilgili söylüyorum. Bu konuda adım atılmalı” dedi.
MANAVOĞLU: BİR SİGORTAYLA 4 HASTA
HP milletvekili Gülşah Sanver Manavoğlu, üçüncü dünya ülkelerinden KKTC’ye çalışmaya gelenlere işaret ederek, “Kişi önce kendi geliyor, sonra eşini ve çocuklarını getirtiyor. Sadece bir sigortayla 4 kişiye hastanelerde, eğitimde ve diğer kamusal alanlarda hizmet veriliyor…” dedi.
Buraya gelen eşlerin temizliğe gittiğini, hasta baktığını ancak devletin bu alanlarda çalışan kişilerden gelir kazanamadığını belirten Manavoğlu, belli bir yaştaki kadınların oturma izniyle değil çalışma izniyle KKTC’de bulunmasının sağlanması gerektiğini söyledi.
HAMZAOĞULLARI: KARPAZ’DAKİ ENGELLİ BİREYLER İÇİN NE YAPILACAK
Manavoğlu’ndan sonra sözü CTP milletvekili Biray Hamzaoğulları aldı. Hamzaoğulları, Engelsiz Yaşam Evi konusunda bilgi talep etti.
“Karpaz’a Engelli Rehabilitasyon Merkezi ne zaman yapılacak?” diye soran Hamzaoğulları, bu konuda gerekli duyarlılığın gösterilmesini istedi.
Kendi bölgesinde engelli bireylerin yaşadığı sorunları aktaran Hamzaoğulları, bakanlığın bu durumdaki insanlara ve ailelerine nasıl yardımcı olduğunu sordu.
Hamzaoğulları, İskele Karpaz’da bakanlığa ait 4 dairenin bir çatı olduğunu söyleyerek, bunu eleştirdi.
Hamzaoğulları dövizdeki artışın asgari ücretle çalışanları çok fazla etkilediğini de ifade ederek, bu konudaki çalışmalar konusunda bilgi istedi.
GÜNDÜZ, EYLEM BAŞKA, SÖYLEM BAŞKA. BUNA ÜZÜLÜYORUZ.”
UBP milletvekili Menteş Gündüz, engellilerin yaşadığı sorunlara değinerek, Güneşköy Engelli okulunun araç ihtiyacının giderildiğini ancak burada tek şoför çalıştığını söyledi. Gündüz, bu konuda gereğinin yapılmasını istedi.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi Yasası’nın başkan olduğu komiteden geçirildiğini anımsatan Gündüz, “Eylem başka, söylem başka. Buna üzülüyoruz. Yapılması gereken neyse biz de üzerime düşeni yapmaya hazırız. Sığınma Evi hayata geçirilmeli” dedi.
Huzur Evi projesinin tamamlanması gerektiğini de kaydeden Gündüz, “Kendi malımız olan yere sahip çıkmalı, insanımıza yaraşır bir huzur evi yapmalıyız” şeklinde konuştu.
Gündüz, bakanlığın sadece karada değil, denizde de etkili olması gerektiğini söyleyerek, denizcilikte İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının uygulanıp uygulanmadığını sordu.
Son zamanlarda KKTC’de boşanan ancak birlikte yaşayanların arttığını ifade eden Gündüz, “Devletin bu konuda ciddi kaybı var. Hükümet ne gibi tedbirler almayı düşünüyor? Bu paraları topladığımız zaman Huzur Evi’ni de yaparız, Sığınma Evi’ni de…. Engelli çocukların ihtiyaçlarını da karşılarız” dedi.
ÇALUDA: BÜTÇE YETERSİZ
Komitede UBP milletvekili Aytaç Çaluda da söz aldı. Çaluda, bakanlığın bütçesinin geçtiğimiz yıla oranla yaklaşık yüzde 36 arttığını kaydederek, “Hükümet programındaki hedeflere bu bütçeyle ulaşılması mümkün değil” dedi.
İş kazalarının bütçe yetersizliğinden kaynaklandığını belirten Çaluda, “Bakanlıktaki personel eksikliği de iş kazalarına nedendir. İş Sağlığı ve Güvenliği kursları daha fazla yapılmalı. Hem çalışanlar hem de paydaşlar bilgilendirilmeli. Personel, araç, bu alandaki eksikliklerin tamamlanmasıyla iş kazalarının azalacağını düşünüyorum” şeklinde konuştu.
Özelde sendikalaşma konusuna da değinen Çaluda, özelde sendikalaşmayla ilgili hazırlanan tüzüğün ne aşamada olduğunu sordu.
Çaluda, Sosyal Sigortalı kişilerin kamu hastanelerdeki tedavilere para ödememesi gerektiğini ifade ederek, “Sigortalılardan çatır çatır para alınıyor” dedi.
Lapta Huzurevi, Kadın Sığınma Evi, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi üzerine konuşan ve bu projelerin tamamlanması gerektiğini kaydeden Çaluda, Sosyal Hizmetler Dairesi’ndeki müdür muavini kadrosunun doldurulmadığını söyledi, bunu eleştirdi.
Çaluda, Alo 183 ihbar hattında tek personelin görev yaptığını kaydederek, burada görev alan kişi sayısının artırılması gerektiğini söyledi.
Bakanlığın ödediği kiralara işaret eden Çaluda, “Günün koşullarına göre bir bakanlık binası inşa edilmeli” dedi.
TOROS
Komite Başkanı CTP Milletvekili Fikri Toros, devletin kaynaklarının sınırlı olduğunu kaydederek, Çaluda’ya bu konuda katıldığını söyledi.
ARIKLI: GÜNLÜK SİGORTA UYGULAMASINA GEÇİLMELİ
YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı, kısa süreli çalışma izinleri çıkarılması gerektiğini de kaydederek, günlük sigorta uygulamasının hayat bulmasını istedi.
Çift uyruklu ev kadınlarının emeklilik hakkı kazanması konusuna da değinen Arıklı, bu konuda Türkiye Cumhuriyeti yetkilileriyle görüşülebileceğini ve bu konunun çalışılabileceğini söyledi.
Arıklı, ev kadınlarının maaş almasının devletin sosyal yardım ödemelerini de azaltacağını belirtti.
Erhan Arıklı, Lapta’daki huzur evine de işaret ederek, kira ödemek yerine buradaki inşaatın tamamlanması gerektiğini söyledi.
AMCAOĞLU
Arıklı’dan sonra UBP milletvekili Olgun Amcaoğlu söz alarak Döner Sermaye Yasası, Genel Sağlık Sigortası Yasası konusunda ne yapılacağını sordu.
Amcaoğlu, “Hükümetin bu bütçe yasa tasarısını okuduğuna inanmıyorum” dedi.
OĞUZ: GAZETE MANŞETLERİ ÇOCUKLAR İÇİN TRAVMA SEBEBİ
UBP Milletvekili Dursun Oğuz da, medyada yer alan bazı haberlerin çocukları etkilediğini söyledi ve bununla ilgili örnek verdi.
Radyoda sabahları okunan gazete manşetlerine işaret eden Oğuz, radyolarda okunan gazete manşetlerin çocuklar için travma sebebi olduğunu söyledi, “Basın özgür yazıyor ama özgürce okumasın. Haberlerin okunması konusunda duyarlılık gösterilmeli” dedi.
Oğuz, “Üniversite mezunları işsiz ama yurt dışından iş gücü getiriliyor. Yerli istihdama yönelik çalışmalar ne durumda” diye sordu.
Oğuz, hem işçinin hem de işverenin korunması gerektiğini kaydederek, engelli istihdamı konusunda gereğinin yapılmasını istedi.
Yaşlılarla ilgili konuşan Dursun Oğuz, yaşlılarla ilgili de çalışma yapılmasını istedi.
ÇELER
Dursun Oğuz’a basın konusunda cevap veren Bakan Çeler, “Biz de konunun üzerinde duruyoruz. Basını davet ettik. Haberi nasıl sunacaklarıyla ilgili görüştük. Hassasiyet gösteren basın kuruluşları çalışmaya katıldı. Katılmayanlar var. Yaptırım uygulamadan bu konun çözülebileceğini düşünüyoruz ama gerekirse bunu da yapacağız” dedi.
SANER: BİR YERDE BİR HATA VAR
UBP Milletvekili Hamza Ersan Saner, 4 dairenin ve bakanlığın tek çatı altında, İçişleri Bakanlığı’nın tam karşısında olan otopark olan kullanılan yere inşa edilmesi projesinin hazırlanması için adım attıklarını ancak hükümet değişikliği olduğunu söyledi.
Saner, iş sağlığı ve güvenliği üzerine konuşarak, yapı denetiminin iş sağlığı ve güvenliğinin bir parçası olduğunu kaydederek, “Kazaların önüne geçemiyorsunuz. Bir yerde bir hata var. Bunu görün. Bir inşaatta kaza oluyor, kapıyor, açıyorsunuz yine kaza oluyor” dedi.
Aflar konusunda konuşan Hamza Ersan Saner “Biz göreve geldiğimizde ülke yangın yeriydi. Hükümetle bir af yasası düzenledik. İyi rakamlara ulaştık. 6 bin küsur kişi kayıt altına alındı. Sosyal Sigortaların belini doğrultmasının sebebi de bu” dedi.
Bu hükümetin de af yaptığını söyleyen ve affı “göstermelik” diye nitelendirilen Saner, “İşçinin hakkı korunacağı için bu uygulamayı mahkemeye taşımadık. Yoksa bu af doğru olduğundan değil” dedi.
Sosyal sigortalı sayısını 103 binlerde devrettiklerini anımsatan Saner, Sosyal Sigortalar Kurumu ile ilgili rakamları öğrenmek istediğini söyledi.
Hamza Ersan Saner, Çalışma Dairesi’nin çalışmaları, Engelsiz Yaşam Evi konuları üzerine konuşarak, Engelsiz Yaşam Evi’nin birinci etabını tamamlayarak görevden ayrıldıklarını söyledi.
Saner, Engelsiz Yaşam Evi ile ilgili gelinen son aşamanın ne olduğunu sordu.
Hamza Ersan Saner, Sosyal Hizmetler Dairesi’nin zor şartlar altında görev yaptığını kaydederek, “Boşanmalar, ailesiz kalan çocuklar, uyuşturucu en önemli sorunlardan” dedi.
TAÇOY HABERLER ÖZENDİRİYOR
Saner’den sonra UBP milletvekili Hasan Taçoy aldı.
Taçoy, Lapta’daki huzurevi binasının kime ait olduğunu ve burası için ne kadar kira ödendiğini sorarak “Birilerine rant mı veriyoruz? Bu konuda yazılı sorum da olmuştu. Yanıt alamadım” dedi.
Taçoy, birinci etabı tamamlanan Engelsiz Yaşam Evi’nin ikinci etabı için bloke alınması konusunda kolların sıvanmasını istedi.
Hasan Taçoy, basında yer alan haberlerin insanlar üzerinde özendirici olabileceğini kaydederek, “Uzmanlarınız var. Bakanlık olarak bu konuyu ele alın” dedi.
ÇELER “BİZ YILDA YAKLAŞIK 150 MİLYON DOLARI YURT DIŞINA GÖNDERİYORUZ”
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Zeki Çeler de, milletvekillerinin konuşmalarını yanıtladı.
Planlama ve İnşaat Dairesi’nden Engelsiz Yaşam Evi’nin ikinci etabını tamamlamasını talep ettiklerini, uzun süre alsa da ikinci etabın tamamlandığını ve bloke için gerekli girişimi yaptıklarını söyledi.
Bakan, ikinci etap için yaklaşık 7 milyon TL’ye de ihtiyaç olduğunu söyleyerek, ikinci etap projenin Türkiye tarafından karşılanacağını anımsatarak mevkidaşı ile bu konuda da görüştüklerini ifade etti
Karpaz bölgesinde de engelsiz yaşam evi açılmasının elzem olduğunu vurgulayan Çeler, bütçeler el verdiği ve projelere kaynak bulunduğu sürece bu projelerin hayata geçirileceğini ifade etti.
Çeler, ülkede yeni bir Çocuk Yuvası açılması için proje hazırlanacağını kaydederek, kaynağın Kalkınma Fonu’ndan karşılanma ihtimalinin olduğunu söyledi.
Sosyal hizmet veya engelli maaş alanlara bin TL’lik yardım verdiklerini anımsatan Çeler, El-Sen’le yaptıkları bir çalışmaya işaret ederek, sendikanın ihtiyaçlı 500 küsur ailenin elektrik faturasını karşılamayı önerdiğini söyledi. Çeler, bunun sosyal sorumluluk projesi olduğunu belirtti.
Çeler, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi’nin açıldığını, 4 kişilik istihdam için Kamu Hizmeti Komisyonu’nun Aralık ayında sınav yapmasının hedeflendiğini kaydetti, Sosyal Hizmetlerden 3 memurun buraya görevlendirildiğini söyledi.
Şiddetle mücadele birimlerinin odak noktalarının tüm kurumlarda oluşmaya başladığını belirten Bakan Çeler, “Polis,18 memurunu bu haftadan itibaren her ilçede görevlendirdi. Şiddeti önlemek için yapılması planlanan merkezin de çalışmaları başlayacak” dedi.
Zeki Çeler, “Kadının veya ihtiyaçlı olan insanların ekonomiye, sosyal yaşama kazandırılması için proje yapılmadı, bunun yerine bu insanlara maaş bağlandı ” dedi.
Çeler, bekar annelerin çalışma yaşamına dahil edilmesi için de çalışmaları olduğunu kaydetti.
Çeler, huzur evi binasının tamam olmadığını kaydederek, yeni huzur evi yapılana kadar mevcut binanın tadili için Eski Eserler Dairesi’ne proje sunduklarını aktardı.
Yeni huzur eviyle ilgili bilgi veren Çeler, “Projeyi sadece bakım evi değil bir hobi alanı oluşturarak düzenledik” dedi.
Sosyal Hizmetler Dairesi’nin personel sayısının artırıldığını kaydeden Bakan Çeler, “13 yeni arkadaşımızı ailemize kattık” dedi.
Çeler, ülkede boşanıp da birlikte yaşayan ailelerin fazla olduğunu ancak Sosyal Hizmetler Dairesi’nin bu konuda ciddi denetim yaptığını ifade etti.
Zeki Çeler, Alo 183 hattının polisle istişare içinde “155” gibi kullanılması ve kayda alınması çalışmasının sonlandırılmak üzere olduğunu söyledi.
Sosyal Sigortalar Dairesi’nin fiziki alt yapısının yetersiz olduğunu ifade eden Çeler, “Sigortalara yeni daire için yaklaşık 20 milyonluk miktar ayrıldı” dedi.
Çeler, projenin yeni bir bakanlık binası ve tüm dairelerin altında toplandığı bir projeye dönüştürülmesi için çalışıldığını söyledi.
Sigortaların Lefkoşa’daki dairesi ile ilgili ciddi sıkıntılar olduğunu belirten Çeler, son 3 haftada burayı ferahlattıklarını aktardı.
Çeler, sigortalıların aktif pasif oranının 2.97 olduğunu, 110 bin 838 aktif sigortalı bulunduğunu dile getirerek, geçmişte oranın 2.85, aktif sayısının 102 bin 944 olduğunu belirtti.
Çeler, borç oranlarıyla ilgili de bilgi verdi.
Çeler, iş sağlığı ve güvenliği, eczacılara ve vatandaşlara ödenen ilaç parası, bireysel emeklilik konusundaki çalışmalar gibi başlıklarda da kendisine yönetilen soruları yanıtlayarak, ülkede yurt dışından gelen yaklaşık 50 bin işçi olduğunu, bu kişilerin aylık maaşının ortalamasının 500 dolar civarında olduğunu söyledi.
Çeler, “Biz yılda yaklaşık 150 milyon doları yurt dışına gönderiyoruz” dedi.
Çeler, Çalışma Dairesi ve İş Bulma Merkezi’ni Çalışma Bakanlığı bünyesine aldıklarını, iş bulma ve işçi arama olanaklarının bakanlık kontrolünde olması için çalıştıklarını belirtti.
Bunun pilot çalışmasını Karpaz’da yaptıklarını aktaran Çeler, buraya ziyaretinde KKTC vatandaşı 40 gencin Bafra bölgesindeki işten çıkarıldığını öğrendiğini söyledi.
Çeler, bölge belediyelerden ve muhtarlardan otellerde çalışabilecek kişilerin listesini talep ettiğini, bu listelerin ellerine ulaştığını kaydeden Çeler, “İşten durdurma yapan otellere veya o bölgelerden ön izin talep edenlere ön izin vermeyeceğiz. Bu kadar insan iş arıyor, onlar öncelikli diyeceğiz. Önce kendi insanımızı hazırlayacağız, kaynaklarımızı toplayacağız ve çalışmayı tüm sektörlere genişleteceğiz” dedi.
Çeler, ek maaş desteği konusuna değinerek Savcılık görüşü beklediklerini kaydetti ve “KKTC vatandaşı çalışanlara ve yeni istihdam edileceklere belli bir maaşın altında maaş alanlara yatırımlarının gerçek maaş üzerinden yapılacağı bir çalışma ile ek maaş desteği ve tüm primlerinin ödenmesi 2 yıl boyunca bizim tarafımızdan yapılacak” dedi.
Çeler, 7 basın kuruluşunun sendikalaşmasına yardımcı olduklarını ifade ederek, “Bunu diğer sektörlerde de yapmayı hedefliyoruz. Bu teşviki almak isteyenler çalışanlarının sendikalaşmasına olanak sağlayacak” dedi.
ATUN UBP ADINA ÖNERİ SUNDU
Cumhuriyet Meclisi, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkan Vekili UBP Milletvekili Sunat Atun da, Çeler’den sonra söz alarak komitenin gündemine UBP milletvekilleri adına bir öneri sundu.
Atun, bütçede Engelsiz Yaşam Evi’nin tamamlanması için kaynak ayrılmadığını kaydederek, “0” olan kalemin 3 milyon 500 TL yükseltilmesini önerdi.
Maliye Bakanlığı Bütçe Dairesi Müdürü Cengiz Çoli, Yaşam Evi’nin 2. Etabının Türkiye Cumhuriyeti tarafından karşılanacağını, bu taahhüdün de verildiğini söyledi.
Atun’un UBP’li vekiller adına yaptığı öneri, oy çokluğuyla reddedildi.
Konuşmaların ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 305 milyon 481 bin 100 TL’lik bütçesi oy çokluğuyla onaylandı. Komite Sayıştay bütçesinin görüşülmesine geçti.