25 Aralık 2023 itibarı ile, Türkiye Cumhuriyeti ile eş zamanlı olarak Türkiye’den ithal edilen tüm ilaçlara, ülkemizde de yüzde 25 oranında zam geldi. Türkiye’ de en son zam, Temmuz 2023’de yapılan kur ayarlamasından sonra olmuş ve bize de yansımıştı.
Ülkemizde ilaç tedarikinin önemli bir bölümü Türkiye’ den sağlandığı için, Türkiye’ de ilaçlara yapılan zam, ayni anda ülkemizde de uygulanmaya başlandı. TL’ deki değer kaybı ilaç fiyatlarını da yükseltiyor. KKTC’ ye gelen ilaçların yaklaşık yüzde 75- 80’ i Türkiye’ den alınıyor. Avrupa’ dan gelen ilaçlara ise, bu zam uygulanmayacak deniliyor.
TL’deki değer kaybına rağmen, ilaç ödemelerinde kullanılan Euro karşılığı, Temmuz ayından sonra ilk kez güncellenerek 14.04TL’den, 17.55TL’ye yükseltildi. Kullanılan Euro değeri piyasanın çok altında.Türkiye’ de hükümet, ilaç fiyatlarının daha fazla artmaması için, Euro kur düzeyini piyasanın çok altında tutuyor.
Bugünlerde, piyasadaki 1 Euro değerinin 32 TL’ nin üstünde olduğunu göz önünde bulundurduğumuz zaman, üretici firmaların bu kur maliyetleri ile ilaç üretimini yeteri kadar artırabilecekleri düşünülmüyor.
Zira, ilaç ham maddelerinin önemli bir kısmı yurt dışından güncel kurlarla alınıyor. Türkiye, ihtiyaç duyduğu ilaçların yaklaşık yüzde 50’ sini ithal ediyor, diğer yarısını ise, ham maddesini ithal edip, kendisi üretiyor.
TL’deki değer kaybı devam eder ve kur düzeyi düzenli olarak güncellenmezse, ilaç üretimindeki mali sorunlar artacaktır.
Sektörden aldığımız bilgiye göre, ilaç üretimi için TC’ye yatırım yapan yabancı yatırımcılar, ödemelerde yaşanan sorunlar nedeniyle Türkiye piyasasından çekilmeye başladı. Bu durum, piyasadaki ilaç eksikliğinin boyutunu büyütüyor.
Artan döviz kurları ve enflasyondan dolayı, başta enerji fiyatları olmak üzere, piyasada hemen hemen bütün mal ve hizmetlere zam yapılırken ve maliyetler artarken ilaç fiyatlarının 5 aydır güncellenmemesi, ilaç sektörünü ve üretim miktarlarını olumsuz etkilemekte ve piyasada birçok ilacın eksikliği hissedilmektedir.
Elbetteki, ilaca zam yapılması, başta dar gelirliler olmak üzere, halkın büyük bir bölümünü üzmekte ve tepkilere neden olmaktadır. Ancak, piyasada ilaç bulunmaması daha büyük sorunlar yaratmaktadır.2023 yılında, kronik hastaların devlet hastanelerimizdeki ilaç temininde büyük sıkıntılar yaşandı.
Bu bağlamda, KKTC Hükümeti’nin, ülkemizde ilaç fiyatlarının daha fazla artmaması için, ilaçtaki tüm vergi ve fonları indirmesi gerekmektedir. Zaten insanlar geçinemiyor Maaşları gıda harcamalarına bile yetmiyor.
Birde, ilaçlara yüksek zamlar gelmesi, vatandaşların ilaç giderlerini önemli oranda arttırmaktadır İhtiyaç duyulan ilaçların piyasada bulunmaması da, onları daha da perişan etmektedir. Son 1 yıl içinde, ülkemizdeki ilaç fiyatlarına ortalama yüzde 90’ dan fazla zam gelmiştir Bazı ilaçlara gelen zam oranı ise, yüzde 100 den fazladır.
KKTC Hükümeti’nin, yerli ilaç sanayini desteklemesi, ayakta durması için teşvik vermesi gerekmektedir. İşte o zaman, ilaç temini için dışa bağımlılığımızın kısmen de olsa azalacaktır. Mevcut yerli ilaç sanayimiz, en azından temel bazı ilaçları üretebilme ve rekabet edebilme kabiliyetinde olmalıdır.
Türkiye’ deki ilaç sanayi de, giderlerin çok artması nedeniyle iyi durumda değildir. Yapılan yüzde 25 oranındaki son zam, TC ilaç sanayini memnun etmemektedir.
Ülkemiz ilaç piyasasında bazı ilaçların eksikliği de bulunmaktadır. Vatandaşlar, bu ilaçları bulmak için eczaneleri gezmektedir.
Öte yandan, devlet hastanelerinde ihtiyaç duyulan birçok ilacın bulunmaması, dar gelirli vatandaşlarımızı oldukça üzmektedir. Zira, özel eczanelerde günden güne pahalı olan ilaçlara erişmeleri maddi olarak mümkün değildir.
Ayrıca, reçete soruşturmasından dolayı, dar gelirli sigortalıların, eczanelerden uygun fiyata ilaç almaları da zora girmiştir. Sosyal Sigortalar Dairesi, bu sorunu, hayata geçireceği yeni uygulama ile acil olarak çözmelidir.
Devlet hastanelerindeki ilaçların temin edilmesi için, umarım maliye ve sağlık bakanlığı, 2024 bütçesinde yeterli kaynağı ayırmıştır. Ayrıca, ilaç alımları için gerekli ihaleler süratle tamamlanmalıdır.
2024 bütçesinde Sağlık Bakanlığına yaklaşık 6.9 milyar TL ödenek ayrılmıştır. Geçen yıl, bu rakam 3.1 Milyar TL idi.
Umarım, geçen yıla göre 2 kattan fazla olan bu bütçe kaynağı, muhtemel yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı ödeneği sonrasında yeterli olur. Sağlık alanında, bütçe de kaynak yok mazeretleri kabul edilemezdir.
Ülkemizin gerçek gündem maddelerinin başında sağlık sorunları gelmektedir. Hükümet, suni gündemlerle uğraşmak yerine, 2024 yılında başta ilaç olmak üzere, sağlıktaki tüm sorunlara çareler üretmelidir.
Devlette, birçok alanda gereksiz harcamalar yapılırken, sağlık alanında doktor, hemşire, sağlık çalışanı, ilaç ve tıbbi malzeme eksikliği yaşanması kabul edilemezdir.