Sigorta prim borcu yapılandırmasının yürürlüğe girdiği 1 Mart 2020’den bu yana toplam 6 bin 575 iş yeri söz konusu af için başvuruda bulunurken, 3 bin 703’ü bu aftan yaralandı. Sosyal Sigortalar kasasına toplam 114 Milyon 315 bin 513 TL ödeme girdi.

Başvuru süresi 8 Ekim 2021’e kadar uzatıldı.

Sosyal Sigortalar Müdürü Ayşe Avseven: “Birikmiş borcu bulunan iş yerlerinin bu borçları ödeyebilmelerine olanak sağlamak amacıyla affın uzatılmasına gidildi. Pandemiye denk gelen bu uygulama esas amacına ulaşmakta zorlandı. Bu nedenle süre uzatıldı”

Fehime ALASYA

Sigorta prim borcu yapılandırmasına olan yüksek talep nedeniyle başvuru süresi uzatıldı.

Uygulamanın yürürlüğe girdiği 1 Mart 2020’den bu yana toplam 6 bin 575 iş yeri söz konusu af için başvuruda bulunurken, 3 bin 703’ü bu aftan yaralandı, 2 bin 872 işyeri ise bundan yararlanamadı.

Aftan yararlanan 3 bin 703 işyerinin ödemesiyle Sosyal Sigortalar kasasına toplam 114 Milyon 315 bin 513 TL girerken, bu aftan yararlanamayan 2 bin 872 işyerinin ise sürenin uzatılması konusunda çok yüksek talepleri olduğu kaydedildi.

Yapılan söz konusu affın ve pandemi dönemindeki benzer yapılandırmaların önemine değinen Sosyal Sigortalar Müdürü Ayşe Avseven, YENİDÜZEN’e konuştu.

2 bin 872 işyerinin aftan yararlanma konusunda çok yüksek talepleri olduğunu belirten Avseven, “Bu işyerlerinin çok yüksek talebi oldu. Birikmiş borcu bulunan iş yerlerinin bu borçları ödeyebilmelerine olanak sağlamak amacıyla affın uzatılmasına gidildi. Pandemiye denk gelen bu uygulama esas amacına ulaşmakta zorlandı. 7 Eylül 2021 tarihinde bakanlar kurulunun aldığı kararlarla yürürlüğe giren kararnamelere doğrultusunda affa başvuru süresi 8 Ekim 2021’e kadar uzatılmış ve bu tarihten günümüze dek 163 işyeri daha dairemize başvuruda bulundu. ” dedi.

Son başvuru süresi 8 Ekim

Sosyal Sigortalar Dairesine birikmiş prim borçları bulunan tüm işveren ve bağımsız çalışanlara yeni bir fırsat tanındığı ifade edildi.

Sigorta prim borcu yapılandırma başvuru süresi 8 Ekim 2021, ödeme süresi ise 20 Aralık 2021 tarihine kadar uzatıldı.

Affın amacı pandemi döneminde işverene kolaylık sağlamak

1 Mart 2020’de yürürlüğe giren Sosyal Sigortalar ve Sosyal Güvenlik değişiklik yasaları ile primlerini ödemekte zorlanan işverenlere bir kolaylık sağlandığını kaydeden Avseven, söz konusu dönemde COVID-19 salgını ile karşı karşıya kaldıklarından dolayı birçok kişinin bu af yasalarından yararlanamadığını anlattı.

Bu dönemde birçok iş yerinin ya kapatıldığını, ya faaliyetlerine ara verildiğini ya da eleman azaltmaya gittiğini ifade eden Avseven, bu nedenle aftan yararlanıp ödemlerini de gerçekleştiremediğini anlattı.

Avseven, “Pandemi sürecine denk geldiği için bir kısım işletmeler bu kolaylıktan yararlanmadı ve yeniden uzatılması için çok yoğun talep oluştu. Bu bağlamda süreci ileri alarak işverenlere sağlanan bu kolaylığın devam etmesini istedik” dedi. 

Affa müracaat ve ödeme sürelerinin uzatıldığını da anlatan Avseven, ödemelerin kararname ile 20 Aralık 2021 tarihine ötelendiğini belirtti. Avseven, Önceden başvuruda bulunmayan ve bu aftan yararlanmak isteyenlerin, son tarih olan 8 Ekim 2021’e kadar başvuruda bulunması gerektiğinin altını çizdi.

“3 bin 703 işyeri toplam 114 Milyon 315 bin 513 TL ödedi”

İlk af tarihinden bu yana başvuran ve aftan yararlanan 3 bin 703 işyerinin toplam 114 Milyon 315 bin 513 TL ödediğini belirten Avseven, yapılandırmaların önemine değindi.

“İşyerleri bütçesinde sosyal güvenlik yatırımlarının önemli bir payı var. Bu bağlamda ödeme güçlüğü içine giren işverenlere bu tarz destekler yapılıyor, konunun yargıya, davaya giderek sürecin uzamasının da önüne geçiliyor.”

Pandemi dönemindeki af ihtiyacı ve gelir gider dengesi…

Afların zamanında prim ödeme eğilimini ortadan kaldırdığını anlatan Avseven, “Ben de buna sıcak bakmıyorum ama özellikle bu dönemde yapılmasına ihtiyaç vardı. Sigortalar dairesinin mükellefiyetlerini yerine getirebilmesi için ödenmemiş primlerin tahsilatının sağlanması açısından böyle bir ödeme kolaylığının yapılması gerekiyordu.” yorumunu yaptı.

Ay bazındaki prim gelirleri ile kısa ve uzun vadeli sigorta menfaatlerinin ödenmeye çalışıldığını anlatan Avseven, konuyu şöyle detaylandırdı:

“Ülkemizdeki sosyal sigortalar sistemi iş kazası meslek hastalığı, hastalık, analık, işsizlik sigortası kollarını kapsayan kısa vadeli sigorta kolları ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarını kapsayan uzun vadeli sigorta kollarından oluşmaktadır. Sosyal sigortalar fonunun finansmanı birikim sistemi ve üçlü katkı (işçi-işveren ve devlet) esasına dayanmaktadır. Her sigorta fonu için ayrılan maddi karşılıklar fon birikimlerini oluştururken bu birikimlerin nemalandırılması ile prim dışı gelirlerin yaratılması öngörülmüştür. Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaların ait prim gelirleri bu sigorta giderlerini karşılamadığından birikim sistemi uygulanmamış ve dağıtım sistemine geçilmiştir.”

Ağustos ayı giderleri 202 Milyon 920 bin 878 TL

Ağustos ayındaki toplam giderin 202 Milyon 920 bin 878 TL olduğunu kaydeden Avseven, bu giderlerin yaklaşık 192 Milyonu’nun uzun vadeli sigorta ödemeleri olduğunu, geriye kalanın ise kısa vadeli sigorta ödemeleri olduğunu dile getirdi.

4 bin 788 kişiye kısa vadeli ödenek

Ağustos ayında 4 bin 788 kişiye kısa vadeli sigorta kollarından ödenek verildiğini anlatan Avseven, benzer çalışmaların az sayıda personel ile her ay değerlendirilip sonuçlandırılarak yapıldığına vurgu yaptı. Ağustos ayında 41 bin 950 kişiye, 192 Milyon TL’lik malullük, ölüm aylığı ile sürekli iş görmezlik geliri ödeme yapıldı. Toplam gider 202 Milyon 930 bin TL olurken, gelirler ise 179 Milyon 416 bin TL.

Sigortalardaki mali durum

Son birkaç aydır gelir ile giderler arasında düşük de olsa dengesizlik olduğunu ifade eden Avseven, ay sonuna dek overdraf limiti kullanarak bu dengeyi sağlayabildiklerinin altını çizdi.

Avseven, şöyle devam etti: “Pandemi döneminde ekonomik koşullardan dolayı işverenler işçi durdurmaya gitti, faaliyetlerine uzun süre ara verdi, buna bağlı olarak aktif sigortalı yani çalışan ve primi ödenen sigortalı sayısı düşerken, pasif sigortalılar yani dairemizden her ay gelir ve aylık alan kişilerin sayısı artmaya devam etti. Dairemiz her ay ortalama 250 kişiye aylık ve gelir bağlamaktadır. Öte yandan yılda iki kez hayat pahalılığı artışları da gelir ve maaş artışlarına yansıtılmakta. Bu yansıtılırken asgari ücretin de eş zamanlı olarak uygulanması gerekiyor. Bunun yapılmaması ise fonun gelir-gider dengesini de olumsuz etkiliyor. Pandemi öncesinde gelir fazlamız varken ve birikimlerimiz bulunuyorken, pandemi dönemi ve sonrasında, içinde olduğumuz günlerde bu denge ifade ettiğim nedenlerden dolayı bozuldu.”

“Affa başvurulmadığı taktirde gecikme zamları işlemeye devam ediyor”

Başvuru yapmayanların 8 Ekim’e kadar başvuru yapması gerektiğine vurgu yapan Avseven, peşin ödemelerin en cazip ödeme şekli olduğunu savundu. Avseven, bahse konu ödeme şeklinde gecikme zamlarının %85’inin affedildiğini ifade etti. 

Avseven, şöyle devam etti: “Affa başvurulmadığı taktirde gecikme zamları işlemeye devam ediyor. Bu nedenle mevcut yapılandırma sisteminden çıkıp, aflı ödemelere geçildiği zaman uygulanan gecikme zamlarında indirime gidiliyor ve sabitleniyor. Bu bile birçok iş yerinin aflara başvurmasını cazip kılıyor, işverenlere fayda sağlıyor ve ödeme kolaylığı sağlıyor.

AFLA İLGİLİ DETAYLI BİLGİLER

59/2021 ve 60/2021 sayılı Yasa Gücünde Kararnameler ile Sosyal Sigortalar Dairesine borcu bulunan işveren ve bağımsız çalışanların bu borçlarını, gecikmiş prim borçları ve gecikme zamlarının ödeme planı ile ilgili kurallara ilişkin 6/2020 sayılı Sosyal Güvenlik (Değişiklik) ve 8/2020 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasaları çerçevesinde ödeyebilmeleri için müracaat süresi 8 Ekim 2021, ödeme süresi ise 20 Aralık 2021 tarihine kadar uzatıldı.

Kimler faydalanabilir?

Kendi nam ve hesabına çalışanlar ile İşverenler kendilerinin ve çalıştırdıkları kişilerin prim borçlarını ödeyebilecekler. İsteğe bağlı veya ev kadını olarak sigortalı olanlar af kapsamında değildirler. Onlar gönüllü olarak sigortalı olduklarından borçları doğmaz. Primlerini 7 ay ödemedikleri zaman yasa gereği sigortalılıkları düşer dolayısıyla aftan yararlanmaları söz konusu değildir.

Af hangi süreleri kapsıyor?

16/1976 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası altında 1 Ocak 2000-31 Aralık 2019 , 73/2007 sayılı Sosyal Güvenlik Yasası altında 1 Ocak 2008 -31 Aralık 2019 dönemi birikmiş prim borçlarını kapsıyor.

Başvuru zamanı ve süresi:

Yasa'dan yararlanmak isteyenlerin Kararnamenin yürürlük tarihinden 8 Ekim 2021 tarihine kadar müracaat etmesi gerekiyor. Daire 2 ay içinde müracaatçıya cevap vermek zorunda. 20 Aralık 2021 tarihine kadar ya peşin ya da taksitli ödeme planı çerçevesinde ön peşinatın ödenmesi gerekiyor.

Ödemenin şekli:

Peşin ödemede, prim borçlarının ve ödeme tarihine kadar oluşan gecikme zamlarının %15'inin bir defada ödenmesi gerekiyor.

Taksitli ödemde:

- Prim borçlarının %25'ini ve buna ait gecikme zamlarının %90'ının,

- Prim borçlarının %50'sini ve buna ait gecikme zamlarının %65'ının,

- Prim borçlarının %75'ini ve buna ait gecikme zamlarının % 40'ının 20 Aralık 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekiyor. Bakiye borçlar belirtilen indirimler yapılar dondurulacak ve en fazla 36 taksitte ödenebilecek.

Önceki aflardan yararlananların durumu:

28/2017,  4/2019 sayılı Sosyal Güvenlik (Değişiklik) Yasaları ile 30/2017, 3/2019 sayılı Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasalarından faydalananlar sadece bu af kapsamındaki sürelerden sonra doğan borçları için aftan yararlanabilecekler. Yani 1 Ocak 2017 de veya 1 Ocak 2019’dan sonraki borçları için affa başvurabilecekler.