Ayşe GÜLER

Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürü Kasım Erkmen, dairenin Temmuz 2014 sonu itibariyle bankalara 83 milyon TL borcu olduğunu açıkladı. Erkmen, söz konusu borcun Aralık 2013 itibariyle 106 milyon TL olarak belirlendiğini kaydetti.

Erkmen, dairede şu anda ‘finansal’ sorunların yaşandığını ifade ederek, ‘sürdürebilirlik’ konusunda bazı sıkıntıların bulunduğunu dile getirdi.

Daireye yatırılan sosyal sigorta primlerinin yüzde 60’ının ‘asgari ücret üzerinden’ olduğuna dikkat çeken Erkmen, yapılan yatırımların gerçek değerler üzerinden olmadığını bu konuda yoğun bir şekilde kontrollerin devam ettiğini kaydetti.

Erkmen, dairedeki yeterli prim tahsilatının yapılmamasının en önemli nedeninin ise belediyelerin daireye olan borç yükü olduğunu vurguladı.

20 Eylül 2014 tarihine kadar 16 belediyenin Sosyal Sigortalar Dairesi’ne 51 milyon 119 bin 306 TL prim borcunun bulunduğuna dikkat çeken Erkmen, en fazla borcun 27 milyon 319 bin 49 TL ile Lefkoşa Türk Belediyesi’ne ait olduğunu açıkladı.

YENİDÜZEN’e konuşan Erkmen, dairenin mali yapısını, bundan sonraki süreçte atılacak adımları açıkladı.

“Daire bütçesinde mali açık”

Erkmen, dairenin bankacılık sistemine 83 milyon TL borcunun bulunduğunu dile getirdi.

Erkmen, sigortalardan tahsil edilen primin yanı sıra devletin de yasal yükümlülüklerini yerine getirdiğini ancak buna rağmen daire bütçesinde ‘mali açık’ oluştuğunu kaydetti.

Devletin yasal yükümlülüğün dışında mali açığı kapatmak için her yıl Sosyal Sigortalar Dairesi’ne belli bir oranda katkı verdiğini ifade eden Erkmen, bunun yetersiz olduğu durumlarda bankacılık sisteminden kredi kullandırarak sistemi finanse ettiklerini söyledi.

Erkmen, Koop Merkez Bankası’ndan geçmiş yıllarda alınan yüklü miktarda kredinin taksitlerinin de tamamlandığını, borcun tamamen kapatıldığını açıkladı.

--------------------------------------------------------------------

“Yatırımların yüzde 60’ı asgari ücret üzerinden”

Daireye yatırılan sosyal sigorta primlerinin yüzde 60’ının asgari ücret üzerinden olduğuna dikkat çeken Erkmen, kayıt dışı çalışanları kayıt altına alınması ve ücretlerin gerçek değerleri üzerinden yatırılması konusunda ciddi sıkıntıların yaşandığını vurguladı.

Erkmen, yapılan yatırımların doğru olmadığını savunarak, bu konuda yoğun şekilde kontrollerin devam ettiğini ancak kısmen başarı yakalandığını belirtti.
Dairenin güncel web sitesinden yakın bir zamanda çalışanların hangi değer üzerinden kendilerine prim yatırıldığını takip edebileceklerini açıklayan Erkmen, bu adımın kamuoyunu bilgilendirme ve denetim adına önemli olduğuna işaret etti.

Erkmen, iş yerlerinin çalışanların primlerini gerçek ücretler üzerinden yatırmadıklarının farkında olduklarını dile getirerek, “böyle bir durum tespit edilmesi halinde yazılı veya sözlü uyarıda bulunuyoruz. Gerekirse konuyu yargıya aktarıyoruz. Vergi Dairesi ve diğer kurumlarla hep birlikte bu konunun üzerine gidilmesi gerekiyor” dedi.

--------------------------------------------------------------

16 belediye, 51 milyon 119 bin TL’lik borç…

Erkmen, belediye çalışanlarına yapılmayan sigorta primleri nedeniyle sigorta dairede yeterli prim tahsilatı sağlanamadığını ifade etti.

Şu anda 16 belediyenin 20 Eylül 2014 tarihine kadar Sosyal Sigortalar Dairesi’ne 51 milyon 119 bin 306 TL prim borcunun bulunduğunu vurgulayan Erkmen, tahsilatta son yıllarda arzu edilen seviyenin yakalanmamasının en büyük nedeninin belediyelerin borcu olduğunu dile getirdi.

Erkmen, en fazla prim alacağının Lefkoşa Türk Belediyesi’nde olduğunu açıklayarak, söz konusu belediyenin 27 milyon 319 bin 49 TL’lik prim borcunun bulunduğuna dikkat çekti.

Diğer belediyelerin borçları ile ilgili de bilgi veren Erkmen rakamları şöyle açıkladı: “Çatalköy Belediyesi: 4 milyon 2 bin 656 TL, Lefke Belediyesi: 3 milyon 800 bin 68 TL, Yenierenköy Belediyesi: 3 milyon 348 bin 733 TL, Yeniboğaziçi Belediyesi: 3 milyon 338 bin 692 TL, Lapta Belediyesi: 2 milyon 44 bin 336 TL, Esentepe Belediyesi: 1 milyon 378 bin 993 TL, Akdoğan Belediyesi: 1 milyon 132 bin 483 TL, Büyükkonuk Belediyesi: 1 milyon 127 bin 321 TL, İnönü Belediyesi: 1 milyon 101 bin 618 TL, Vadili Belediyesi: 544 bin 611 TL, Serdarlı Belediyesi: 462 bin 370 TL, Mehmetçik Belediyesi: 452 bin 790 TL,  Paşaköy Belediyesi: 402 bin 572 TL, Geçitkale Belediyesi: 365 bin 52 TL, Dipkarpaz Belediyesi: 297 bin 957 TL”

----------------------------------------------------------------

“2017 yılında kademeli geçiş sistemi devreye girecek”

Öte yandan Sigortalar Dairesi’nde 2017 yılında ‘ kademeli geçiş’ sisteminin devreye gireceğinden bahseden Erkmen, birer yıllık artışlarla 10 yılın sonunda emeklilik yaşının 60 olduğu bir sisteme ulaşılacağını kaydetti.

Orta ve uzun vadede daha sürdürebilir sosyal güvenlik sistemine ulaşılmasının hedeflendiğini vurgulayan Erkmen,  “ bu sistemler dünyada sorunlar yaşayan sistemlerdir. Zaman zaman devlet katkısına devlet duyulur. Ancak hiçbir şekilde iflas etmesi söz konusu olamaz” şeklinde konuştu.

--------------------------------------------------------------------

“Temmuz’a kadar 281 milyon 838 bin 703 TL tahsil edildi”

Sigorta yatırımı yapan kişilerin sayısı ile ilgili de bilgi veren Erkmen, Mart 2014 itibariyle 77 bin 834 kişinin daireye aktif olarak sigorta primi yatırdığını açıkladı.

Erkmen, Ocak ve Temmuz ayları arasında 281 milyon 838 bin 703 TL’nin tahsil edildiğini ifade ederek, yılsonuna kadar 490 milyon TL’nin tahsil edilmesinin öngörüldüğünü kaydetti.

Geçtiğimiz yıl dairenin 444 milyon prim geliri elde edildiğini hatırlatan Erkmen, 580 milyon TL malullük ve yaşlılık aylığının ödendiğini, bu yıl ise 660 milyon TL ödeme yapılmasının öngörüldüğünü dile getirdi.

“31 bin 208 kişiye aylık 58 milyon 106 bin 408 TL ödeme”

Erkmen, dairenin Ağustos sonu itibariyle 31 bin 208 kişiye 58 milyon 106 bin 408 TL malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı ödediğini açıkladı.

Daireden 23 bin 360 kişinin yaşlılık veya emeklilik aylılığı aldığını ifade eden Erkmen, 6 bin 647 kişinin dulluk ve yetimlik maaşı, bin 201 kişinin ise malullük aylığı aldığını kaydetti.

“Ülkede 33-34 bin açık işyeri bulunuyor”

İşverenler veya şahsına çalışan kişilerin çalışıp, yatırmadığı prim borçlarının bulunduğunu ancak bu borçlarla ilgili net rakamın belli olmadığını söyleyen Erkmen, dairenin borcundan fazla ‘alacağının’ olduğunu kaydetti.

Erkmen, 33-34 bin açık işyerinin bulunduğunu ancak hepsinin aktif olarak ekonomik faaliyet sürdürmediğine değinerek, “bu işyerlerinin birçoğu açılmış, çalışmış ve ara vermiştir. Daireye bildirimde bulunmadığı için bu işleri aktif olarak algılanıyor. Bunların kaç tanesi aktif olarak devam ediyor bilemiyoruz” dedi.

Erkmen, bu durumun iş yerlerinde çalışan kişiler için de geçerli olduğunu söyledi.

“Müfettiş sayıları yetersiz”

Gerekli yatırımları yapmayan iş yerleri hakkında hukuksal işlem başlatıldığını belirten Erkmen, yargı yoluna gitmenin uzun bir süreç olduğu, mahkemelerin daha hızlı şekilde çalışma gerektiğini vurguladı.

Erkmen, prim borcu olan işyerlerinin daire müfettişleri tarafından denetlendiğini ifade ederek, daireye hizmet veren müfettişlerin yetersiz olduğunu dile getirdi.

Erkmen, Lefkoşa’da 9-10, Güzelyurt’ta 2, Girne’de 4, Mağusa’da 5 ve İskele bölgesinde ise 3 müfettişin gerekli denetimleri yapmaya çalıştığını kaydetti.

Bin 633 yeni işe giriş…

Öte yandan Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü kapsamında 5 Aralık 2013 tarihinden sonra daireye bin 633 kişinin işe giriş bildiriminde bulunduğunu açıklayan Erkmen, yılsonuna kadar bu rakamın daha da artacağına inanıldığını belirtti.

“24 ay olan yapılandırma süresi 36 aya çıkarıldı”

Erkmen, prim tahsilatının hızlandırılması için Nisan ayından başlayarak daireye borcu bulunan işyerleri veya kişilerin 24 ay olan yapılandırma süresinin 36 aya çıkarıldığını açıkladı.

Devlet İhale Tüzüğü’nde yapılan değişikliğe göre daireye borcu bulunan işverenlerin devlet ihalelerine katılmasının engellendiğini ifade eden Erkmen, böylelikle ciddi miktarda prim yatırımı sağlandığını dile getirdi.

Erkmen, firmaların geçmişte borcu olmasına rağmen ihalelere katılıp, kazanabildiğini dile getirerek,  ihalelere katılım sağlanması için firmaların borcu olmaması yada yapılandırmaya gitmesi şartının konulduğunu kaydetti.

Erkmen, dairenin 30 avukatla protokol imzalayarak, prim alacaklarının yargı önünde çözülmesi için adım attığını ifade etti.