Pandemi nedeniyle ekonomide yaşanan daralma sonrasında hükümet tarafından işverenlerin ödediği sosyal primleri kapsayan destek ödemeleri Haziran ayında sona erdi, esnaf ve iş dünyası desteğin devam etmemesine tepki gösterdi, “primleri ödememe çağrısı” yapıldı.

Hükümetin işverenlerin ödediği sosyal prim desteğini devam ettirmeme kararı, Sosyal Sigortalar Dairesi’nin “bütçemiz yok” demesi ve Maliye’den kaynak beklemesi ile birlikte ekonomide kaos büyüdü.

Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası ile Ticaret Odası ‘sivil itaatsizlik’ kararı aldı, üyelere sosyal sigorta primlerinin yatırılmamasına yönelik çağrıda bulundu.

Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kanber: “Sivil itaatsizlik kararı aldık, prim ödemelerini yapmayacağız”

Ticaret Odası’ndan çağrı: “Sosyal sigorta primlerini ödemeyi durdurun”

Aşam: “Softa şaşırtmasına alet olmayın, birlikte mücadele edelim”

Ayşe GÜLER

UBP-DP-YDP Azınlık Hükümeti tarafından, pandemi nedeniyle ekonomide yaşanan daralma sonrasında işverenlerin ödediği sosyal primleri kapsayan destek ödemeleri Haziran ayında sona erdi, esnaf ve iş dünyası desteğin devam etmemesine tepki gösterdi.

Hükümetin “sosyal prim desteği”ni devam ettirmeme kararı, Sosyal Sigortalar Dairesi’nin

“bütçemiz yok” demesi ve Maliye’den kaynak beklemesi ile birlikte ekonomide kaos büyüdü.

Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası ile Ticaret Odası ‘sivil itaatsizlik’ kararı aldı, üyelere sosyal sigorta primlerinin yatırılmamasına yönelik çağrıda bulundu.

Ekonomide kaos büyürken, Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kanber, kamuya olan prim ödemelerinin yapılmaması yönünde sivil itaatsizlik kararı alındığını açıkladı.

Öte yandan Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’ndan sonra Kıbrıs Türk Ticaret Odası da üyelerine “sosyal sigorta primlerini ödemeyi durdurma” çağrısı yaptı.

349 milyon 788 bin TL ödeme…

Çalışma Bakanlığı resmi verilerine göre; 2020 ve 2021 yıllarında 4 kez değiştirilerek, kapsamı farklılaştırılan yasa gücündeki kararname ile 24 Ağustos 2020’den 26 Temmuz 2021’e kadar 84 bin 579 işyerindeki 649 bin 187 çalışan için 349 milyon 788 bin 10 TL’lik destek ödemesi yapıldı.

Bankalar, casino işletmecileri, bet ofisleri, GSM operatörleri, ev hizmetlerinde çalışanlar, gece kulüpleri ile döviz büroları kapsam dışında bırakıldı.

Prim destekleri değiştikçe değişti…

Bu konuda çıkarılan ilk yasa gücündeki kararnamede; sigortalının kazancının yüzde 5'i oranındaki meblağ işveren tarafından, devlet hissesi hariç bakiye hisse miktarı İse İstihdam Destek Merkezi tarafından karşılandı.

Bu ödeme Temmuz 2020’de yapıldı, yalnızca 1 ayı kapsadı.

Ardından yapılan yeni düzenleme ile Ağustos 2020 ila Ocak 2021 dönemlerinde işveren hissesinin tümü teşvik kapsamına alındı.

1 Şubat 2021 itibariyle ise çalışan sayısına göre katkı oranlarında değişikliğe gidildi.

Buna göre; 5 Şubat 2021’de yayımlanıp, yürürlüğe giren Resmi Gazete’ye göre; çalışan sayısının 1 ile 10 (10 dahil) arasında olması halinde işveren hisse miktarının tümü, 11 ile 20 (20 dahil) arasında olması halinde işveren hisse miktarının yüzde 50'si, 21 (21 dahil) ve üzerinde olması halinde işveren hisse miktarının yüzde 35’i İstihdam Destek Merkezi’nden karşılandı.

2020’DEN BUGÜNE DESTEK ÖDEMELERİ: NEYDİ, NE OLDU?

2020’de durum neydi?

Bakanlık verilerine göre 2020 yılında Ağustos-Aralık dönemini kapsayan süreçte 157 milyon 9 bin 617 TL ödeme yapıldı.

Pandeminin ilk başladığı Mart 2020 sonrasında ilk destek ödemesi 24 Ağustos 2020’de gerçekleşti.

Söz konusu tarihte 6 bin 666 işyerindeki 50 bin 521 çalışana 32 milyon 890 bin 158 destek ödemesi verildi.

22 Eylül 2020’de 6 bin 656 işyerindeki 54 bin 56 çalışana 29 milyon 203 bin 310 TL, 22 Ekim 2020’de 7 bin 8 işyerindeki 56 bin 214 çalışana 30 milyon 930 bin 578 TL, 19 Kasım 2020’de 7 bin 42 işyerindeki 54 bin 990 personele 30 milyon 50 bin 678 TL, 22 Aralık 2020’de 6 bin 593 işyerindeki 51 bin 871 çalışana 32 milyon 934 bin 893 TL ödeme yapıldı.

En fazla ödeme Şubat 2021’de…

Resmi verilere göre; İstihdam Destek Merkezi tarafından en fazla ödeme Şubat 2021’de yapıldı.

Söz konusu tarihte 7335 işyerinde çalışan 57 bin 991 çalışana 34 milyon 318 bin 938 TL ödeme aktarıldı.

En az destek Mart’ta…

Öte yandan en az desteğin bu yılın Mart ayında verildiği kayıtlara geçti.

Mart’ta 6 bin 674 işyerindeki 51 bin 139 çalışan için 15 milyon 19 bin 895 TL ödeme yapıldı.

Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kanber:

“Sivil itaatsizlik kararı aldık,  prim ödemelerini yapmayacağız”

Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kanber, 17 aylık pandemi sürecinde esnaf ve iş insanına tek katkının çalışanların sosyal sigorta primlerinin yatırılmasını öngören Sosyal Sigorta Destek Primi olduğunu söyledi, bu desteğin kaldırılmasıyla işsizliğin artacağını, birçok işyerinin de kapanacağını dile getirdi.

Kanber, söz konusu durum nedeniyle kamuya olan prim ödemelerinin yapılmaması yönünde sivil itaatsizlik kararı alındığını da açıkladı.

Şu anda faaliyette olan iş yerlerinin yüzde 54’ünün sigorta primlerini yatıramadığını belirten Kanber, bu kararla söz konusu oranın daha da artacağını ifade etti.

Kanber, “Hangi akılla bu destek kaldırıldı?” diye sorarak, 118 binlerde olan sigortalı sayısının 50 bine gerilediğini de söyledi.

Kanber, söz konusu desteğin, yalnızca turizm sektöründe devam edeceğini sözlerine ekledi. 

Ticaret Odası’ndan çağrı:

“Sosyal sigorta primlerini ödemeyi durdurun”

Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’ndan sonra Kıbrıs Türk Ticaret Odası da üyelerine “sosyal sigorta primlerini ödemeyi durdurma” çağrısı yaptı.

Hükümetin “sosyal prim desteği”ni devam ettirmemesi, Sigortalar’ın “bütçemiz yok” demesi ve Maliye’den kaynak beklemesi ile birlikte ekonomide kaos büyüdü.

Açıklamada,  yapılan girişimlere rağmen, desteğin sürdürülmesi konusunda hükümetin tutumunun olumsuz olduğunu belirtildi.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası şu açıklamayı yaptı:

COVID-19 salgını süresince özel sektörde işletmelerinde istihdamı korumak amacıyla sağlanan Sosyal Sigorta Prim Desteği, Temmuz ayı itibarıyla sona ermiştir.

Odamız tarafından yapılan ısrarlı girişimlere karşın, bu desteğin sürdürülmesi konusunda hükümetin tutumunun olumsuz olduğu görülmüştür.

Sosyal Sigorta Prim Desteği’nin devam ettirilmemesi halinde;
- İstihdamın azalmasına, 
- İşsizliğin artmasına,
- Sosyal Sigortalar prim ödemelerinin azalmasına,
- İşsizlik ödeneği yükümlülüğünün artmasına,
- İş yerlerinin kapanmasına ve daha başka ekonomik ve sosyal sorunlara yol açacağı aşikârdır.
Hükümet tarafından bu desteğin sürdürülmesi için ileri sürülen ‘kaynak yoktur’ gerekçesi kabul edilemez bir cevaptır.

Bu kaynağın bulunmaması halinde doğacak ekonomik ve sosyal sorunları gidermek için çok daha büyük kaynaklara ihtiyaç duyulacağı açıktır ve hükümet de bu gerçeği görmezlikten gelmektedir.

Bütün bu sorunlar hükümete anlatılmaya çalışılmış ancak hükümet bunları dikkate almamakta direnmiş ve bizleri, çalışanlarımızı işten durdurmak ya da sosyal sigorta primlerini ödememek seçenekleri ile karşı karşıya bırakmıştır.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası olarak üyelerimizi, çalışanlarını değil, sosyal sigorta primlerini ödemeyi durdurmaya çağırıyoruz.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası, bu konudaki girişim ve çalışmalarını devam ettirmekte kararlıdır.

Hükümet, kendi ödemelerini yapacak kaynakları oluşturmaya devam edebilmek istiyorsa iş dünyasının sesine de kulak vermek zorundadır.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası, gerekli uyarıları yapmaya ve kamuoyunu bilgilendirmeye devam edecektir.

Hükümet gerekli desteği sağlamadığı sürece, sosyal sigorta prim ödemelerini ödeyemeyiz ve ödemeyeceğiz!

Aşam: “Softa şaşırtmasına alet olmayın, birlikte mücadele edelim”

Devrimci İşçi Sendikaları Federasyonu (DEV-İŞ) Başkanı Koral Aşam, çalışanların prim ödemelerini yatırmama kararı alan Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’na çağrı yaptı, “Sermayedarların yaptıkları bu softa şaşırtmacasına alet olmayın” dedi.

Aşam, sendikal hareketle birlikte hem emekçilerin hem de esnaf ve zanaatkârın hak ettiği destek ödenekleri için birlikte mücadele çağrısında bulundu.

Aşam’ın sosyal medya hesabından yaptığı açıklama şöyle: Ülke sermayedarları yine coştu.

Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde, prim destek ödeneklerinin emekçiler için düşünülen kısmını da, her zaman yaptıkları gibi şantaj, baskı ve hükümetle işbirliği halinde kendilerine mal eden sermaye çevreleri, bugün yine aynı şantaja başvuruyor. Tehdit olarak ta başta emekçilerin geleceği olan, hasta olsalar sağlık hizmet garantisi olan, işsiz kalsalar, işsizlik ödeneği olan sigorta prim ödemelerinin yapılmayacağını söylüyor. Öncelikle şunun altını çizelim ki, sigorta primi işverenin devlete ödediği bir harç veya vergi değildir. İşverenlerin, çalışanların brüt maaşlarından keserek çalışanlar adına sigortalara yatırdıkları bir paradır. Yani çalışanların parasıdır. Bu primlerin yatırılmaması da işverenlerin çalışanların parasını çalması anlamına gelir.

Esnaf ve zanaatkârlara çağrımdır: Sermayedarların yaptıkları bu softa şaşırtmacasına alet olmayın. Zira yatırmayacağınız sigorta prim ödemeleri kendi geleceğinizden, sağlığınızdan ve işsizlik ödeneklerinden sizleri mahrum bırakacaktır. Bu mahrumiyet te ne sermaye kesimlerinin ne de kayyum hükümetinin umurunda olmayacaktır. Bunun yerine gelin sendikal hareketle birlikte emekçilerin, esnaf ve zanaatkârın hak ettiği ve sermayedarlar tarafından gasp edilen pandemi sürecindeki destek ödenekleri için birlikte mücadele edelim.