Bülent Fevzioğlu

1972 yılının siyasi erki (hükümeti) bugünkü adıyla ‘Bakanlar Kurulu’ olarak değil, ‘Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu’ adıyla anılmaktaydı.
 1972’nin ‘Yürütme Kurulu’nda kimler vardı ve görevleri ne idi?

* Dr. Fazıl Küçük:
Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu Başkanı.

* Raif Rauf Denktaş:
Türk Cemaat Meclisi Başkanı ve Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu Başkan Yardımcısı.

* Osman Örek:
Savunma ve Dış Münasebetler Üyesi.

* Nejat Konuk:
Adalet ve İçişleri Üyesi.

* Oğuz Ramadan:
Tarım ve Tabii Kaynaklar Üyesi.

* Burhan Nalbantoğlu:
Sağlık ve Sosyal İşler Üyesi.

* Ali Süha:
Eğitim, Kültür ve Öğrenim İşleri Üyesi.

* Erol Kâzım:
Bayındırlık ve Ulaştırma İşleri Üyesi

* İsmet Kotak:
Kooperatif, Çalışma ve Rehabilitasyon İşleri Üyesi.

* Rüstem Tatar:
Maliye ve İktisadi İşler Üyesi.

18 Temmuz 1970 - 12 Mart 1973 tarihleri arasında görev yapan bu kabine (Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu), biri Temmuz 1972, diğeri Ekim 1972 tarihleri olmak üzere iki önemli ‘Emirname’ yayınlar.

Bunlar:

a) 19 Temmuz 1972 tarihli Resmi Gazete’nin Ek. III’de yer alan 42 sayılı Emirname,
b) 7 Ekim 1972 tarihli Resmi Gazete’nin Ek. III’de yer alan 64 sayılı Emirname…

Ve bu ‘Emirname’lerin üst başlığı da;
- Fasıl 164, Müfsidane Yayınlar Kanunu’’ olarak açıklanır…

Yani, bu tarihlerden (Temmuz - Ekim1972) yıllar sonra birçok gazeteci yazarın, yazmış oldukları yazılarından dolayı mahkeme huzuruna çıkarılarak sorgulanacakları, yargılanacakları ve kimilerinin de ciddi para cezaları ödeyecekleri o ünlü yasa!

1972 tarihli ‘Resmi Gazete’, 42 sayılı ‘Emirname’yi Forum 1 (Belge 1) örneğiyle beraber verir:

Bu forum, boş yerlerinden (……..) de anlaşıldığı gibi, bundan sonra ‘Müfsidane Yayınlar Kanunu’na aykırı hareket edecek olanlar için emniyet güçleri tarafından kullanılacak bir forumdu…
Forum, çok geçmez, Kıbrıslı Türklerin gündelik hayatına girer...
Ancak Forum 1’de (Belge 1) de görüldüğü gibi, ‘Suçun Tafsilatı’ için bir de boş yer vardı...

Dönemin Yürütme Kurulu bu Tafsilat’ın da hazırlığını yapar ve Resmi Gazete’de yayınladığı formun hemen altında (Belge 2) şu açıklamada (Tafsilatta) bulunur:

‘‘Aşağıdaki kitapların okunması, bulundurulması ve yayınlanması, ‘Kıbrıs Türk Yönetimi İdaresi’ altında bulunan her yerde, YASS - SAK!’’
3 Temmuz 1972 günü ‘Isdar olunan’ (Onaylanan) bu ilk ‘Yasak Kitaplar Listesi’nde, 207 adet kitap vardı…

Neler yoktu ki okunması istenmeyen bu ‘Yasak Kitaplar’ arasında...
Her şeyden önce ‘izm’leri olan kitaplar yasaktı…

Sosyalizm... Kapitalizm…
Komünizm… Faşizm…
Marksizm… Leninizm…
Emperyalizm… Liberalizm…
Arada, Nazım Hikmet imzalı kimi kitaplar da vardı elbet…

Bu ‘yasak kitaplar’ listesini tek tek burada yazmak, bana ayrılan birkaç sayfada mümkün değildir…
Lâkin bir fikir vermesi için, lütfen (Belge 9 ve 10)’a bakınız…
Ancak, şu notu da düşmek isterim:

Resmi Gazete, ‘Yasak Kitaplar Listesi’ndeki kitap sayısını 207 olarak verir.
Fakat bu liste dikkatle incelendiği zaman yanlışlık yapıldığı görülür…

Kitap listesi alfabetik olarak düzenlendiği zaman (Resmi Gazete’de bu düzenleme yapılmamıştır), bazı kitapların iki, bir kitabın da üç kez listeye alındığı dikkat çeker.
Örneğin ‘‘Anarşizm’’ ve ‘‘Arkadaşım Che Guevera’’ adlı kitaplar iki ayrı yerde yazılırken, ‘‘Halk Savaşında Temel Taktikler’’ kitabı aynı yasak listesinde üç kez yer alır…

Buna göre, ilk listede yasaklanan kitapların toplamı 207 değil, 191’dir.

Şimdi, yapılan yanlışlığı düzelttikten sonra, 207 rakamının 191’e düşmesine mi sevinmeli, yoksa, 200 kitabın listesini bile doğru dürüst çıkaramayan bir zihniyetin bu topluma yıllar yılı ‘Okuma Yasağı’ koymasına mı üzülmeli?
Hani, ‘güler misin ağlar mısın’ misali yani…

Devam ediyoruz:

19 Temmuz 1972 tarihli Resmi Gazete’deki (42 Sayılı Emirname) bu ilk ‘Yasak kitaplar Listesi’nin Resmi Gazete’de yayınlanmasından ve yürürlüğe girmesinden kısa bir süre sonra, ikinci ‘Yasak Kitaplar Listesi’ daha hazırlanır ve o da Resmi Gazete’de yayınlanarak (7 Ekim 1972 tarihli Resmi Gazete, 64 Sayılı Emirname) yürürlüğe girer.

Listenin genişletilmesi ile ‘Fasıl 164, Müfsidane Yayınlar Kanunu’ biraz daha değer(!) kazanmış olur…
İkinci Yasak Kitaplar Listesi’nin Resmi Gazete’deki giriş yazısı da (Belge 3)’ten okunabilir.

Ve bu yeni ‘Yasaklar Listesi’nde de birbiriyle örtüşen(!), her an devrime hazır! ne kitaplar yok ki! (Belge 5).
İşte dört örnek:

* Karınca Duası
* Köyde Sex, Şehirde Sex
* Karım Yoksa Orospu Mu?
* Kama Sutra…

İkinci ‘Yasak Kitaplar’ listesi de 175 kitaptan oluşmaktadır…
Tabii bu liste içerisinde de tekrar tekrar yasaklanan (yazılan) kitaplar mı ararsınız, yoksa bir önceki ‘Yasak Kitaplar Listesi’nde de yer alan aynı kitapları mı?

Hele 99’ncu sırada yer alan ‘‘(x) Gerillâ Nedir?’’ başlıklı yasak kitabın altına (ve de parantez içerisinde) şu not düşülmüş:

* (Bu kitap Blg. Bşk. kasasında saklanarak muhafaza ve istifade edilecektir) (A. Bayo)

(Blg: [Bölge], Bşk: [Başkan] olmalı - bf)

‘Resmi Gazete’de yayınlanan ‘Yasak Kitaplar Listesi’nden kısa bir süre sonra…
Bu listelerde yer alan kitapları okuyanların ya da tasarruflarında bulunduranların araştırılması, soruşturulması, takibi başlar…

Dönemin yürürlükteki yasalarına göre ‘Müfsidane Yayın’ okuyanlardan ikisi, çok gitmez, evlerine yapılan polis baskınında suç unsuru kitaplarla birlikte, Mağusa’da ele geçerler!

Polise göre ‘Müfsid’lerden biri 20 yaşındaki lise öğrencisi Vahit Halil, diğeri, 24 yaşındaki Aydın Hasan’dı…

Mahkeme huzuruna çıkarılan Vahit Halil ve Aydın Hasan almış oldukları cezaya İstinaf Mahkemesi’nde itiraz ederler…

İtiraz ederler etmesine de…
İtirazlarına dair sözü, İstinaf Mahkemesi’nin ‘Yasak Kitaplar’a ilişkin (özetle) biri 6 Eylül, diğeri 8 Eylül 1973 tarihli iki ayrı kararına bırakayım ben:

1) Vahit Halil İçin Verilen Hüküm:

M. Necati Münir, Başkan: İstinaf eden Fasıl 164, Müfsidane Yayınlar Kanunu’nun 4(1)(3) ve 6. maddelerine ve aynı Kanunun 4. maddesine istinaden Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu’nun 19 Temmuz 1972 tarihli Resmi Gazete’nin Ek. III’ünde yayınlanan 42 sayılı Emirnamesine ve 7 Ekim 1972 tarihli Resmi Gazete’nin Ek. III’ünde yayınlanan 64 sayılı Emirnamesine aykırı olarak 26 Ocak 1973 tarihinde Mağusa’da Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu tarafından ithali yasaklanmış yayın olarak ilân edilen 17 adet müfsit kitabı tasarrufunda veya kontrolünde bulundurmaktan suçlandırılmış ve kabahatlı bulunarak 16 Temmuz 1973 tarihinde 3 ay hapse mahkûm edilmiştir.

2) Aydın Hasan İçin Verilen Hüküm:

M. Necati Münir, Başkan: İstinaf eden Fasıl 164, Müfsidane Yayınlar Kanunu’nun 3, 4(1)(3) ve 6. maddelerine ve Fasıl 164’ün 4. Maddesine istinaden Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulunun 19 Temmuz 1972 tarihli Resmi Gazete’sinin Ek III’ünde yayınlanan 42 sayılı Emirnamesine ve 7 Ekim 1972 tarihli Resmi Gazete’nin Ek. III’ünde yayınlanan 64 sayılı Emirnamesine aykırı olarak 8 Nisan 1973 tarihinde Mağusa’da Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu tarafından ithali yasaklanmış yayın olarak ilân edilen 6 adet müfsit kitabı tasarrufunda bulundurmaktan suçlandırılmıştır.

Keza, istinaf edenin aleyhine Fasıl 154, Ceza Kanunu’nun 59(a), 46(a) ve 48(e) Maddelerine aykırı olarak tasarrufunda müfsidane Cumhuriyetçi Türk Partisi bültenini bulundurduğu için 3 dava daha getirilmiştir. İstinaf eden her 4 davadan da kabahatlı bulunarak 1. davadan 2 ay hapse mahkûm olmuş, 2. ve 4. davalardan 2 sene süre ile K.L.200.,- kefalete raptedilmiş ve 3. davadan ise K.L.75.- para cezasına çarptırılmıştır.’’

*     *    *

99’ncu sırada yer alan ‘‘(x) Gerillâ Nedir?’’ başlıklı yasak kitabın altına, hangi notu düşmüştü YASAKLAYAN / LAR?

* (Bu kitap Blg. Bşk. kasasında saklanarak muhafaza ve istifade edilecektir)

Dikkat eder misiniz lütfen?
- …. muhafaza ve istifade edilecektir!

Yani Türkçesi:
‘‘Yasakladık masakladık amma… Neme lâzım, biz de yararlanalım bu kitaptan…

Neyse…
Bence…
Her türlü tarihimizi not düşmeli mutlak surette bir kenara…
Çünkü onlar, toplumsal ‘dikiz aynalarımız’’dır geçtiğimiz yollardan…
Arada bir, usulca bakmamız - anımsamamız ve anımsatmamız gerek…
Gidenlere rahmet, kalanlara selâm ola… diyerekten…