"Siz", "Biz" ve Temmuz

Üzgünüm ama bu günlerde hüzünlü hissetmemem mümkün değil. Duygusallıktan uzak yazmayı başarmam neredeyse imkânsız.
Bir Temmuz hayatlarımızın akışını değiştirmek için yeterliydi. Biliyorum… Daha öncesinde başka olaylar da yaşandı. Yıkımın veya bir tarafın diğerine yaşattığı acının boyutunu karşılaştırmayacağım. Kıbrıslı Rumların tek kurban olduğunu iddia etmeyecek ya da onlara melek rolü vermeyeceğim.
Temmuz ayındayız. Doğduğum günden bu yana, her Temmuz 2 kez durur.
15 Temmuz: Cunta.
20 Temmuz: İşgal.
Biliyorum siz farklı isim veriyorsunuz.
Biz bu durumu savaş veya üçüncü bir ülkenin Kıbrıs’ı işgali olarak adlandırıyoruz, siz genelde barış harekâtı diyorsunuz.
Her toplum kendi trajik hatalarını, sebep olduğu bölünmeyi ve saçtığı yıkımı izah etmek için savunma mekanizmasını arayıp bulur. «Kendi insanları» karşısında böylece  hislerini iyileştirir.
Hayır, belki de bu makalede okumayı beklediklerinizi söylemeyeceğim.
Acı, ölüm, yarım bir yurt.
Bunları biliyoruz, tekrar etmek faydasız.

*  *  *

Öncelikle beni en fazla hayal kırıklığına uğratan olguları söyleyeyim:
Kıbrıs Türk tarafında böylesi trajik bir günün büründüğü kutlama hali…
Bu yıl F16 ve tanklardan arındırılmış resmigeçidi küçümsemek istemiyorum. Ama yıldönümü için resmigeçit töreni yapıldı. Tanklar ve F16’lar olsa da olmasa da yapıldı…

*  *  *

Politikacılar tarafından yapılan yıl dönümü kokteylleri ve resepsiyonlar beni hayal kırıklığına uğratıyor. Hele de tutumlarından ve tezlerinden hiçbir zaman Kıbrıs’ın bölünmesini istemediği belli olan politikacılar...
Tam olarak kutlanacak ne var ki?
(Küçük veya büyük)
Anlamıyorum.
Hiçbir zaman anlayamamışımdır.

*  *  *

Zamanı geri çeviremeyiz. Biz buyuz, bunları yaptık. Değerlendirmemiz gereken şimdidir. Bir taraf diğerine zehir atmayı bıraksaydı, hepimiz yanlışlarımızı kabullenseydik, ileriye doğu önemli bir adım atılmış olacaktı.
Yeniden birleşme vizyonunu istediğimizi ve bunu başarmak için çalıştığımızı söylüyoruz. Hatta bu yılın sonuna kadar başarılacağına yönelik umut taşıyoruz. Diyelim ki en sonunda mümkün kıldık. Kıbrıs’ı sadece yeniden birleşmiş olarak mı istiyoruz? Yoksa barış içinde mi? İleriye doğru gitmesini mi istiyoruz yoksa geçmişe bağlı kalmasını mı ?

*  *  *

"Biz" … "Siz"... Bu iki kelimeyi kullandığıma dikkat etmişsinizdir. Ben şu anda bu satırları yazarken fark ediyorum. Sizi kandırmayacağım. Geri dönüp yazdıklarımı düzeltmeyeceğim. "Siz" her yıl 20 Temmuz’u kutlayan Kıbrıslı Türkler misiniz ve "biz" anma törenleri ve işgal karşıtı etkinlikler yapan Kıbrıslı Rumlar mıyız?
Hayır… Sanmıyorum. "Siz", bizi derinden yaralayan tüm olayları koruyarak yaşamak isteyenler misiniz ve "biz" hatalarımızı kabul ederek ilerlemek isteyenler miyiz?
Son paragraftaki "siz" ve "biz"in yorumunda etnik kimliğe dayalı herhangi bir ayırım yoktur.  "Biz" kelimesinde Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler de var olabilir. Aynı şekilde "siz" kelimesinde de…

_____

YENİDÜZEN için yazılan özgün Yunanca metinden çeviri: Bahar Yandaş
____

"Εσείς", "εμείς" και ο Ιούλης

Λυπάμαι, αλλά μου είναι αδύνατο να μην νιώθω πικραμένη τέτοιες μέρες. Είναι ακόμα σχεδόν αδύνατο να καταφέρνω να γράφω απαλλαγμένη από συναισθηματισμό. Ένας Ιούλης ήταν αρκετός για να καθορίσει τις ζωές μας. Το ξέρω... έγιναν πολλά και πιο πριν. Δεν θα διαγωνιστώ το μέγεθος της καταστροφής και του πόνου που προκαλέσαμε η μια πλευρά στην άλλη. Ούτε θα ισχυριστώ ότι οι Ελληνοκύπριοι ήταν μόνο θύματα και πλάσματα αγγελικά πλασμένα.

Αλλά τώρα έχουμε Ιούλη. Και ο Ιούλης κάνει κάθε χρόνο δύο σταθμούς από τη μέρα που γεννήθηκα ως σήμερα. 15 Ιουλίου: Πραξικόπημα. 20 Ιουλίου: Εισβολή. Ξέρω ότι το ονομάζετε διαφορετικά. Εμείς το λέμε πόλεμο, εισβολή τρίτης χώρας στην Κύπρο. Εσείς το λέτε ειρηνευτική επιχείρηση. Η κάθε πλευρά αναζήτησε και βρήκε τους δικούς της μηχανισμούς άμυνας για να διαχειριστεί τα τραγικά της σφάλματα, τον διαχωρισμό που προκάλεσε, την καταστροφή που σκόρπισε. Για να νιώθει καλά απέναντι στους «δικούς» της.  Όχι, δεν θα σας πω αυτά τα οποία ίσως να περιμένετε να διαβάσετε σε αυτή τη στήλη. Πόνος, θάνατος,  μισή πατρίδα. Τα ξέρουμε. Δεν ωφελεί να επαναληφθούν.

*  *  *

Θα σας πω τι απογοητεύει εμένα περισσότερο από όλα: Ο πανηγυρικός χαρακτήρας που παίρνει εδώ και 42 χρόνια μια τέτοια τραγική για την πατρίδα μας μέρα στην τουρκοκυπριακή πλευρά.  Δεν μειώνω τη σημασία της απόφασης που λήφθηκε φέτος για την πραγματοποίηση της παρέλασης  χωρίς άρματα και F16. Πάντως επετειακή παρέλαση έγινε… με ή χωρίς αεροπλάνα και τανκς.

Με απογοητεύουν και τα κοκτέιλ και οι εορταστικές εκδηλώσεις από πολιτικούς.  Ακόμη και από αυτούς, οι οποίοι από τη στάση και τη δημόσια θέση τους διαφαίνεται ότι δεν θα επιθυμούσαν ποτέ τη διαίρεση της Κύπρου. Τι ακριβώς υπάρχει προς εορτασμό (μικρό ή μεγάλο); Δεν το αντιλαμβάνομαι. Δεν το αντιλαμβανόμουν ποτέ.

*  *  *

Τον χρόνο δεν μπορούμε να τον στρέψουμε πίσω. Αυτοί είμαστε. Αυτά κάναμε. Το παρόν  είναι που πρέπει να διαχειριστούμε. Αν σταματήσουμε να ρίχνουμε φαρμάκι η μια πλευρά στην άλλη, αν παραδεχτούμε όλοι τα λάθη μας, θα είναι  ένα σημαντικό βήμα προς τα μπρος.

Λέμε ότι επιθυμούμε την προοπτική επανένωσης και ότι εργαζόμαστε για να επιτευχθεί, έχοντας μάλιστα και ελπίδα κατάληξης τον χρόνο που διανύουμε. Και ας υποθέσουμε ότι τελικά καθίσταται εφικτή. Την θέλουμε μόνο επανενωμένη ή την θέλουμε και ειρηνική; Την θέλουμε να προχωρήσει μπροστά ή την θέλουμε προσκολλημένη στο παρελθόν;

*  *  *

"Εμείς"... "εσείς". Θα προσέξατε ότι χρησιμοποίησα αυτές τις δύο λέξεις. Το συνειδητοποιώ τώρα καθώς γράφω αυτές τις γραμμές. Δεν θα σας ξεγελάσω. Δεν θα πάω πίσω για να το διορθώσω. Αλλά τελικά ποιοι είστε "εσείς" και ποιοι είμαστε "εμείς; "Είστε" οι Τουρκοκύπριοι και το γιορτάζετε κάθε 20 του Ιούλη και "είμαστε" οι Ελληνοκύπριοι και  κάνουμε μνημόσυνα και αντικατοχικές εκδηλώσεις;

Όχι... δεν νομίζω. "Είστε" αυτοί που θέλετε να ζείτε συντηρώντας όλα όσα μας πλήγωσαν βαθιά και "είμαστε" αυτοί που θέλουμε να αποδεχτούμε τα λάθη μας και να προχωρήσουμε;

Σε αυτή την τελευταία ερμηνεία του «εσείς» και «εμείς», δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάλογα με τον εθνοτικό προσδιορισμό. Στο «εμείς»  χωράνε και Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι και στο "εσείς" το ίδιο.