Friedrich-Ebert- Stiftung tarafından desteklenen, Ömer Gökçekuş ve Sertaç Sonan'ın hazırladığı Kuzey Kıbrıs 'Yolsuzluk Algısı' 2018 Raporu, Kuzey Kıbrıs'ta yolsuzluk algısının oldukça yüksek olduğunu ortaya koyuyor…

 Kıbrıs’ın kuzeyinin yolsuzluk skoru, geçtiğimiz yıla göre 3 puanlık bir düşüşle 100 üzerinden 37 olarak hesaplandı.

Yolsuzluğun oldukça yüksek olduğuna işaret eden bu skorla Kıbrıs’ın kuzeyi 2019 yılının başında Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından yayınlanan, 2018 yılına ait listedeki 180 ülkenin ortalaması olan 43'ün oldukça altında kaldı, 93'üncü sıraya yerleşti

Kuzey Kıbrıs'ta yolsuzluk algısını ölçmek ve yolsuzlukla mücadele konusunda farkındalık oluşturmak için hazırlanan Kuzey Kıbrıs ‘Yolsuzluk Algısı 2018 Raporu’ dün tanıtıldı.

Friedrich-Ebert- Stiftung tarafından 2018 yılında yayınlanmış olan ve 2017 yılındaki durumu inceleyen Yolsuzluk Raporu’na göre, Kıbrıs’ın kuzeyinin yolsuzluk skoru, geçtiğimiz yıla göre 3 puanlık bir düşüşle 100 üzerinden 37 olarak hesaplandı.

YENİDÜZEN’in dün manşetten detaylarını yayınladığı Ömer Gökçekuş ve Sertaç Sonan'ın bu çalışması dün Lefkoşa Merit Hotel’de düzenlenen organizasyonla açıklandı.

Friedrich-Ebert-Stiftung Kıbrıs Ofisi Direktörü Hubert Faustmann’ın açılış konuşması ile başlayan etkilikte, Sertaç Sonan tarafından raporun detayları paylaşıldı, Cenk Diler ve Tufan Ekici rapora ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Kuzey Kıbrıs'ta yolsuzluk algısını ölçmek ve yolsuzlukla mücadele konusunda farkındalık oluşturmak için hazırlanan raporda, çarpıcı tespitler dikkat çekti. Çalışmanın sonuçları yolsuzluk alanında ülke olarak pek de iç açıcı bir noktada olmadığımızı gösterdiği gibi durumun geçtiğimiz yıla göre kötüye gittiğine de işaret ediyor.

En fazla yolsuzluğun 'kamuya ait arazi ve binaların tahsis ve kiralanmasında' ayrıca 'teşviklerde' olduğu iddiası rapora yansıdı.

“Kamu ihalelerini kazanabilmek ya da çıkar elde edebilmek için rüşvet verme geleneği var mıdır?” sorusuna ise katılanların %43'ü “çok yaygın” yanıtını verdi.

Yolsuzluğu daha çok siyasi makamlarda bulunanlarla, üst düzey yetkililerin yaptığı yönünde yaygın bir kanı var.

‘Yolsuzluk düzeyi nasıl düşürülebilir’ sorusu ve yanıtına da raporda yer veren uzmanlar, somut öneriler sunuyor: Üçlü kararnameyle yapılan atamalar olarak bilinen, siyasi atamaların sınırlandırılsın, örtülü ödenek kaldırılsın, mal ve borç bildirimi şeffaf yapılsın, bilgiye erişim için düzenleme yapılsın..

'Kamu kaynaklarının, yolsuzluktan dolayı özel şirketlere, bireylere ve gruplara aktarılması' “çok yaygındır” diyenlerin oranı %38; “hiç yoktur” diyenlerin oranıysa %14.

Skor düşük…

Yolsuzluğun oldukça yüksek olduğuna işaret eden skorla Kıbrıs’ın kuzeyi  2019 yılının başında Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından yayınlanan, 2018 yılına ait listedeki180 ülkenin ortalaması olan 43'ün oldukça altıda kaldı, 93'üncü sıraya yerleşti.

Kıbrıs’ın kuzeyinin skorunda geçen seneye göre 3 puanlık bir düşüş ve buna bağlı olarak sıralamada 12 basamaklık bir gerileme yansıdı.

Sertaç Sonan, bu gerilemenin temel sebebinin uzmanlardan gelen skordaki keskin düşüş olduğuna işaret ederken, kıyaslamalara da değindi.

Buna göre, geçtiğimiz yıl Türkiye'nin skoruyla aynı olan Kıbrıs’ın kuzeyinin skoru, bu yıl Türkiye'nin

4 puan gerisine düşmüştü. Kıbrıs’ın kuzeyinin skoru,  geçen seneye göre 3 puanlık artışla 59 skoruna ulaşan Kıbrıs’ın güneyinin skorunun da oldukça gerisinde kaldı.

Sonan: Yolsuzluk algısını derinlemesine inceliyor…

Çalışmanın Uluslar arası Şeffaflık Derneği'nin (Transparency International, TI) her yıl yayınlanan Yolsuzluk Algı Endeksi (Corruption Perceptions Index, CPI) metodolojisini temel aldığına işaret eden Sertaç Sonan, iş insanlarının yanıtladığı bir anket ve uzmanlarla yapılan atölye çalışmasına dayandığını belirtti.

“Bununla birlikte, rapor, sadece bir skor hesaplamanın ötesine gitmekte ve iş insanlarının yolsuzluk

konusundaki algısını derinlemesine incelemektedir” diyen Sonan, bunun için de yapılan anket çerçevesinde, Uluslararası Şeffaflık Derneği'nin kullandığı soruların yanında ülkeye has soruların da yöneltildiğini kaydetti.

Çalışmanın sonuçları yolsuzluk alanında ülke olarak pek de iç açıcı bir noktada olmadığımızı gösterdiği gibi durumun geçtiğimiz yıla göre kötüye gittiğine de işaret ediyor. Uzmanlar, zaten konunun son

zamanlarda gündemden hiç düşmemesinin de bunu teyit ettiğine de dikkat çekiyor.

Ticaret Odası üyesi firmalarda yönetici pozisyonunda bulunan 373 katılımcının yarı sıra, deneyime sahip, küçük bir grup, eski, üst düzey kamu görevlisine de uygulanan anketin sonuçları, ülkede yolsuzluğun yaygın olduğu algısının hâkim olduğunu gösteriyor…

Raporda, en fazla yolsuzluğun 'kamuya ait arazi ve binaların tahsis ve kiralanmasında' ve 'teşviklerde' gerçekleştiğinin çalışmaya yansıdığı söyleniyor.

Çalışmaya göre, yolsuzluğu daha çok siyasi makamlarda bulunanlarla, üst düzey yetkililerin

yaptığı yönünde yaygın bir kanı var.

RAPORDA dikkat çeken veriler şöyleydi:

-Ankete katılan iş insanlarının %89'u Kıbrıs’ın kuzeyinde rüşvet ve yolsuzluk olduğunu düşünüyor. 

- %59'u yolsuzluğun 'ciddi bir sorun' olduğu kanaatinde.

-'Kamu kaynaklarının, yolsuzluktan dolayı özel şirketlere, bireylere ve gruplara aktarılması' “çok yaygındır” diyenlerin oranı %38; “hiç yoktur” diyenlerin oranıysa %14.

-“Kamu ihalelerini kazanabilmek ya da çıkar elde edebilmek için rüşvet verme geleneği var mıdır?” sorusuna ise katılanların %43'ü “çok yaygın” yanıtını verdi.

‘Rüşvet ya da el altından fazladan ödeme yapmanın' 'çok yaygın' olduğu yerler:

1- 'Kamuya ait arazi ve binaların tahsisi ve kiralanması' (%49),
2- 'Teşvikler' (%48),
3- 'Kamu bankalarından kredi alırken' (%43),
4- 'Kamu ihaleleri ve izinler' (%43),
5- 'Gümrük işlemleri' (%41),

-Ankete katılanların %55'i 'çok yaygın' şekilde 'kamu kaynaklarının bakanlar/yetkililer tarafından kişisel ya da partisel amaçlarla kötüye kullanıldığını' düşünüyor.

-'Kişisel maddi çıkar' elde etmek için yapılan istismarlar (%57) 'partiye finansman sağlamak için' yapılan istismarlardan (%55) biraz daha yaygın.

-Siyasetçiler (%58) ve siyasi partiler (%54) yolsuzluğun en 'çok yaygın' olduğu iki grup olarak görülüyor. Bunları üst kademelerdeki memurlar (46%) takip ediyor.