Zekai Altan

Tek tek, bir bir yok oluyoruz. İnansanız da inanmasanız da. Kimliğimizle ve kültürümüzle. Bu gerçekten kimse kaçamaz. Politikacılar ve yandaşları dışında. Yok olan kültürü yürütenleri de nasıl yok ederik politikası güdülüyor. Kimse alınmasın ama bu yok oluşu bir değişim olarak yorumlayanların dışında popülüst olarak kültürel yozlaşmayı savunanlar vardır. Bir de duyarsız bir toplum. Yok olan lezzetler değil. Yok olan kimliklerimizdir, bizleriz. Farkına varın. Seyirci kalmayın. Birşeyin değeri kaybolunca anlaşılır. O zaman da çok geç olur. Çok eski yıllarda Lefkoşa sokaklarında çok hoş görüntüler vardı. Benim anımsadığım yıllar bin dokuz yüz altmış sekiz ve yetmişli yıllar. Sokak arabacığında çörek, çakızdez ve helva satanlar. Tatlı satıcıları, ciğer ve ızgara kebap satıcıları. Kuru yemişçiler ayrı idi. Sebze ve meyve satıcılarının çığırtkanlığı halen daha kulaklarımda. Sandviççiler ayrı bir lezzet servisi yaparlardı. Biklalı sandviç gibi. Bolibifli sandviçler. Ekmeği de farklı idi. Sandviç ekmeği. Bugün hangi seyyar satıcılarımız kaldı. Bir Gökpınar tatlıları satan Şuayip bey ve Hakan usta. Yani Hakan Aşık İpsilatlı. Seyyar arabacığında Kıbrıs’ın unutulmuş tatlılarını satıyor.
 

AŞIK USTAAA HADE GOY BİR MAHALLEBİ YEYLİM “

Hakan ustanın yeri yani merkezi mahkemeler önünde. Burası yani bu köşe on , on bir yıl boş kaldı. Bu tarihlere kadar ayni işi yapan sulu mahallebi satan rahmetli Mehmet dayı vardı. Mehmet Bakıroğlu. Kıbrıslı seyyar satıcı sımalarından biri idi. Tam bu köşede uzun yıllar hizmet verdi. Kıbrıs kültürünü hem yaşattı hem tattırdı. Şimdi ise beyaz bir araba ve beyaz hijyenik önlük ve üniforması beyaz şapkası ile Hakan usta arabacığının yanında mevsimine göre Kıbrıs tatlılarını satar. Tam on beş yıldır bu işi yapıyor. Arabacığı posta dairesinin tam köşe başında. Yoldan geçen herkes bu arabacığı ve Hakan ustayı görür. Yaya geçenler arasında burada bir dakikalık bir soluk alarak Kıbrıs tatlılarını da tatmayı ihmal etmiyorlar. Arabası pırıl pırıl. Tertemiz. İmrenirsiniz. Yaz mevsimine özgü sulu mahallebi ve sütlü mahallebiyi bulabilirsiniz. Mahallebiler önceden hazırlanmış ve porsiyonlanmış olarak kalıp biçiminde soğuk bir kap içerisinde. Görebilirsiniz. Kabın yanında gülşurubu ve soğuk su. Gülsuyu da ayrı bir şişede. Sütlü mahallebiler kalıplar içerisinde hazır ve taze. Yanında da baharı. Yolda geçenlerden bazıları “Hakan usta onar bir mahallebi da yeylim” veya “Aşık ustaaa, hade  goy bir mahallebi da yeylim” diye siparişleri duyarsınız. Hakan veya Aşık usta sakin ve güleryüzlü sempatik yaklaşımı ve arada sırada yumuşak esprili cevapları ile işin başına geçer. Önce buz kalıbı içerisinde porsiyonlanmış mahallebileri kevgir ile alır ve tabağa koyar. Kevgir ile kalıp mahallebiyi ezer ve sonra ilk olarak şekerini, gül şurubunu sonradan da soğuk suyu ilave eder. Çiçek suyunu da üzerine damlatarak servisini yapar. Sütlü mahallebiye ise baharatını serpiştirerek servisini yapar. Oturacak yer yok. Ayak üstü. Veya posta dairesine ait beton korkuluk üzerine bizim Suphi gibi oturarak iştahlı bir biçimde sulu mahallebiyi yerlermi yoksa içerler mi. Nasıl yorumlarsanız.  Burada sırasında en az beş altı kişinin birlikte sulu mahallebi veya diğer tatlardan tattıklarını görürsünüz. Seyyar arabacıkta neler var. Mevsimine göre sulu mahallebi, diyet usulü mahallebi, sütlü mahallebi ve kış mevsiminde de şammali, gayık pasta, sütlü börek, içi dolu, aşure, göbekay, prenses ve bir Fransız tatı olan ekleri tatabilirsiniz. Hakan veya Aşık usta bir Kıbrıslı lezzet ustası. İyi ki bu köşeyi doldurdun Hakan usta.

SOKAKTAKİ KİMLİĞİMİZ

Kültürümüzün ve lezzetlerimizin yitip gitmesine izin vermeyelim. Keşke Hakan usta gibi yitip giden diğer lezzet satıcılarının sattığı Kıbrıs mutfağı lezzetleri  da kültürel analmada sokaklar içerisinde satılsaydı. Çörek, ekmek ve çakızdes veya 3’e 2’i gibi yiyeceklerimiz. Bugün Lokmacı barikatı bölgesinde ciddi bir biçimde değişen satıcı profilleri ile lezzetlere şahit oluyoruz. Ne acıdır ki Kıbrıs sokak satıcı kültürünün yaşatılması bir yana tamamen yok edilmesine yönelik politikalar uygulanmaktadır. Bu öncelikle Lefkoşa Belediyesinin görevidir. Kıbrıs’lı insanı özendirmek veya önceden var olan ve toplum ile iç içe olan toplumun bir parçası olan seyyar satıcılar ile ilgili herhangi bir çalışma dahi yapılmıyor. Her geçen gün değişen profiller  ve tatlar ile daha da erimeye başladık. Bununla da geliştiğimizi söylerler ve övünürler. Halbuki Kıbrıs sokak satıcıları konusunda bir konsept yaratılabilirdi. Ama simitsiz bir konsept. Simit arabacıkları aldı başını gidiyor. Bu simitlere de, dürümlere de gözlemelere de hasta oluyorum. Bunlara Türkiye’de bayılıyorum ve tatmayı çok seviyoum. Hele hele tavşan kanı çay ve simite hayır demem. Ama Kıbrıs’ta değil. Bana ait olmayan bu lezzetlerin neyi ile övünüyorlar. Özellikle lokmacı barikatında bu tatları tatan yabancı turistlerin Kıbrıs mutfağını ve kültürünü nasıl tanırlar diye düşünen var mı. Sizin gene da yolunuz Posta Dairesi tarafına düşerse mutlaka Hakan ustanın yanına uğrayın. Tüm tatlılarını da  kendi yapmaktadır. Hakan usta sabah öğle saatine kadar posta dairesi önünde öğleden sonra da arasta, bandabuliya ve çarşı tarafında satışını yapmaktadır. Bu Kıbrıs tadını tadın. Ve sokaktaki kimliğimize sahip çıkalım.