Devlet Planlama Örgütü, 2014 yılına ait “Ekonomik ve Sosyal Göstergeler” raporunu geçtiğimiz hafta yayımladı. Rapor 2014 yılına ait rakamları içermesinin yanında son 10 yılla (2004-2014) ilgili olarak karşılaştırmalı veriler de sunuyor.

Bir eğitim sisteminin en önemli göstergeleri; o eğitim sitemindeki okul sayısı, öğrenci sayısı, öğretmen sayısı ve bu değişkenlerin birbirlerine oranıdır… Bu nedenle DPÖ tarafından hazırlanan “Ekonomik ve Sosyal Göstergeler” raporundaki eğitim başlığı alındaki verilere göre; KKTC’de son 10 yıldaki (2004’den 2014’e) okul sayısı, öğrenci sayısı, öğretmen sayısı ve öğrenci/öğretmen oranını karşılaştırmalı olarak analiz etmeye çalıştım. İşte bu analizden çarpıcı bulgular…

Son 10 Yıldaki Okul Sayısı

Tablo 1’de ve ilgili grafikte göreceğiniz gibi son 10 yılda farklı kademedeki okul sayısındaki artış “okul öncesi” kademesindeki dışındaki kademelerde belirgin bir artış görülmüyor. Okul Öncesi kademesinde 2004 yılında 136 olan okul sayısı, 2014 yılında 153’e yükselmiş. İlkokul kademesinde bir azalma, ortaokul ve lise kademelerinde küçük artışlar görülürken, meslek liseleri sayısında son 10 yılda herhangi bir değişiklik olmamış…

Son 10 Yıldaki Öğrenci Sayısı

Tablo 2’de ve ilgili grafikte de anlaşılabileceği gibi lise ve meslek liselerinde belirgin bir öğrenci artışı var. Lise ve meslek liselerindeki bu artış yoğunlukla 2008’yılda liselerin 3 yıldan 4 yıla çıkartılmasın sonucunda meydana geldiği grafikte açıkça görülebiliyor…

Son 10 Yıldaki Öğretmen Sayısı

Tablo 3’de ve ilgili grafikte sunulan veriler; okul sayısı ve öğrenci sayısına oranla tüm kademelerde belirgin bir artış olduğunu gösteriyor. Bu artışın 2009 yılından sonra belirgin bir ivme gösterdiği de gözlemlenebiliyor...

Son 10 Yıldaki Öğrenci/Öğretmen Oranı

Tablo 4’de ve ilgili grafikte ise son 10 yıla ait öğrenci/öğretmen oranı verilerini görebilirsiniz. Bu verilere göre ise 2007 yılında yaşanan yükselmenin dışında her kademede belirgin bir düşüş görülüyor. Bilindiği gibi öğrenci/öğretmen oranının düşük olması öğretmen başına düşen öğrenci sayısının da düşük olması demek… Verilere göre 2014 yılında 1 öğretmene; okul öncesinde 12.36, ilkokulda 11.20, ortaokulda 8.44, lisede 8.43 ve meslek lisesinde 5.40 öğrenci düşüyor…

Ve Sonuçlar…

Okul, öğrenci ve öğretmen sayıları ile öğrenci/öğretmen oranının son 10 yıldaki verileri tablolarda gördünüz gibi ancak esas olan bu bulguların hangi sonuçları doğurduğu ve bu sonuçları nasıl yorumlamamız gerektiğidir… İşte bu anlamdaki benim yorumlarım:

• Son on yılda okul yapmak aklımıza gelmemiş… Okul öncesi kademesi hariç, diğer kademelerde dikkate değer bir okul artışı yok. Ortaokul ve liselerde de küçük artışlar da var. Ancak gerek okul öncesinde gerekse ortaokul ve lise sayılarındaki artış tamamen özel okullar boyutunda olmuş… Özel sektörün ilgilenmediği meslek lisesi kademesinde ise herhangi bir yeni okul kurmadığımız da açıkça kendini gösteriyor… Bu kademedeki küçük değişiklikler, farklı eğitim yıllarında bazı meslek okullarının yaygın eğitim kademesine alınması, farklı eğitim yıllarında da tekrar örgün eğitim içine dahil edilmesinden kaynaklanıyor…

• Her kademede hem öğrenci sayılarında hem de öğretmen sayılarında artışlar var. Ancak bu artışlar birbirlerini karşılar nitelikte değil. Şöyle ki;

• Son 10 yılda; ilkokul kademesindeki öğrenci artışı  %12 iken, bu kademedeki öğretmen artışı %23, ortaokul kademesindeki öğrenci artışı  %4 iken, bu kademedeki öğretmen artışı %16, lise kademesindeki öğrenci artışı  %22 iken, bu kademedeki öğretmen artışı %28 olmuş…

• Bu durum öğrenci/öğretmen oranında da kendini gösteriyor. Verilere göre 2014 yılında 1 öğretmene; okul öncesinde 12.36, ilkokulda 11.20, ortaokulda 8.44, lisede 8.43 ve meslek lisesinde 5.40 öğrenci düşüyor…

Bu göstergeler son 10 yılda her kademede öğrenci sayısı artmış olmasına karşın okul sayımızda belirgin bir artış göremiyoruz. Öğretmen sayısı açısından ise özellikle ortaokul ve liselerde gereğinden fazla bir artış ortaya çıktığı görülmekte…

Peki, ama okullarımızda öğretmen ihtiyacı yok muydu? Evet, var… Gerçekten var… Ancak görünün o ki, öğretmen ihtiyacı olan okulların yanında, öğretmen fazlası olan okullarımız da var…

Eğitim sistemini iyileştirmek geçmişte yapılanları daha iyi yaparak çözülmeyeceği gibi yanlış uygulamalar üzerinde ısrar etmekle de çözülemez… Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı bakımından okul öncesinde 12.36, ilkokulda 11.20, ortaokulda 8.44, lisede 8.43 ve meslek lisesinde 5.40 öğrenci… AB ve OECD ülkelerinden bile çok daha düşük bir öğrenci/öğretmen ortalamasına sahipken, hâlâ “öğretmen istihdamı” sorunu yaşıyor olmamız bu durumun en önemli kanıtıdır. Çözüm bir an önce, farklılaşan öğretmen ihtiyacının algılanmasında yatmaktadır. 

Dünya değişiyor, eğitim sistemini bu değişime göre dönüştürmemiz, öğretmenlerimizi de bu dönüşümün ihtiyaçlarına yanıt verecek farklıklara göre yetiştirmemiz, istihdam etmemiz ve eğitim verimliliğine tutarlı bir şekilde okullarımıza görevlendirmeliyiz… Bunun için de yapılması gereken ilk şey; farklılaşan öğretmen ihtiyacını görebilmek ve bunu kabul etmektedir…