Hüseyin ÖZBARIŞCI

Patateste sonbahar hasat dönemi başladı. Ürününü tarladan çıkarmaya başlayan üreticiler, üretim maliyetlerinin çok yüksek olduğuna işaret etti, geçen sezon maliyetin yarısına ürünlerini sattıklarının altını çizdi… Aynı sıkıntıları yeniden yaşamak istemediklerini söyleyen patates üreticileri, “Üretici bezmiş durumdadır, artık bir önlem alınmalı” dedi.

Yeni sezonun başında değerlendirmeler yapan Kuzey Kıbrıs Patates Üreticileri Birliği Başkanı Engin Halkseven, “Toprak Ürünleri Kurumu’yla (TÜK) ve birlik birlikte çalışması lazım. Bu böyle olunca, hem tüketiciye, hem de üreticiye bir denge gelecek. Patates bir yerde toplanmalı, ona göre bir planlama yapılmalı ve denetim yapılarak o doğrultuda hareket edilmeli” ifadelerini kullandı.

Halkseven, üreticilerin yaşadıkları sıkıntılara da dikkat çekerek, “Üreticilerimiz yaşananları gördük sonra kendini biraz daha geri planda tutuyor. Ya üretmekten vazgeçiyor, ya da her zaman ürettiğinden daha az üretmeyi tercih ediyor” dedi.

Kuzey Kıbrıs Patates Üreticileri Birliği Başkanı Engin Halkseven:

“Fiyat 5 TL’den aşağıya düşmemeli”

Kuzey Kıbrıs Patates Üreticileri Birliği Başkanı Engin Halkseven, geçen yıl, pandeminin yarattığı etki olarak öğrenci ve turist gelişlerinde ciddi bir düşüş yaşandığı için büyük sıkıntılar yaşadıklarını aktararak, ürünlerini satabildiklerini ancak daha düşük fiyata sattıklarını belirtti.

Bunun yanı sıra, Türk Lirası’nın döviz karşısında değer kaybetmesinden dolayı peş peşe zamların yapılmasının da üreticiyi büyük zarara uğrattığını ifade eden Halkseven şöyle devam etti:

“Sonbahar patatesini tarladan çıkarabilmek için gübre alamayan üreticilerimiz oldu. Şu anda bir hasat dönemi başladı, şimdilik fiyatlar iyi gidiyor. Fiyatlar bu şekilde giderse üretici tatminkârdır. Ama kilosu 5-6 TL’den aşağıya inerse üretici zarar edecek. Unutulmamalı ki, tohumluklar döviz bazındadır, bir torba gübre 150 TL’den, 370 TL’ye kadar yükseldi, mazot 5 TL’den 8 buçuk TL’ye çıktı. Yani böyle bir belirsizlik içerisinde gidiyoruz. Bu üretici nereye kadar dayanacak onu da bilmiyoruz. Bizim bir istikrar yakalayabilmemiz için özellikle Toprak Ürünleri Kurumu’yla (TÜK) ve birlik birlikte çalışması lazım. Bu böyle olunca, hem tüketiciye, hem de üreticiye bir denge gelecek. Patates bir yerde toplanmalı, ona göre bir planlama yapılmalı ve denetim yapılarak o doğrultuda hareket edilmeli.”

“Üreticiler ya üretmekten vazgeçiyor, ya da her zaman ürettiğinden daha az üretiyor”

Son dönemde ciddi olumsuzların yaşandığını aktaran Patates Üreticileri Birliği Başkanı Engin Halkseven, pandemi döneminde patates üretiminin 750 tonlara düştüğünü söyledi. Halkseven şunları söyledi:

 “Şu anda yerli halk dışında ülkemizde 40 bin civarı öğrenci var. Bu öğrenciler ayda 1 kilo patates tüketse 40 bin kilo patatestir. Bu da güzel bir durum… Pandemi öncesi yaklaşık 1200-1250 ton patates tüketimimiz vardı, pandemi döneminde 700-750 tonlara düştü. Ayda 500 ton bizim için büyük kayıptı. Tarladan çıkan patatesin azalması tabi biraz da yer altı kaynaklarının azalması ve girdilerin yüksek olmasından kaynaklanıyor. Üreticilerimiz yaşananları gördük sonra kendini biraz daha geri planda tutuyor. Ya üretmekten vazgeçiyor, ya da her zaman ürettiğinden daha az üretmeyi tercih ediyor.

Herkes 2 TL 25 kuruşa ürettiği patatesi 1 TL 80 kuruşa elden çıkardığında, o üreticinin kilo başına 50 kuruş kaybı vardır, bu da büyük bir olaydır.”

Üreticiler ne dedi?

Ahmet Yalınca: “Geçen sezon ürünümüzü maliyetin yarısına vermiştik”

“Üretim aşamasında harcanan maliyetler geçtiğimiz yıllara göre oldukça yüksek. Ben üretici yanında, tüketici açısından da bu durumu düşünüyorum. Maliyetlerin yüksek olması hem üretici, hem de tüketici için çok zor. Üretici daha pahalıya üretiyor, buna bağlı olarak da tüketici daha pahalıya ürünü alıyor. Şu anda hasat dönemine girdik ancak yağış olmadığı için ürünün olgunlaştığını söyleyemeyiz. Geçen sezon maliyetin yarısına ürünümüzü vermiştik. Temennimiz bu sezon bunların yaşanmaması. Kilosu 5-6 TL’den veriyoruz ama bakıyoruz ki markette 10 TL olarak satılıyor. Bu daha ne kadar devam edecek bilmiyoruz.”

Behiç Ünerdi: “Geçen yıl alacağımızın yarısını almıştık”

“Girdi maliyetleri oldukça yükselmiş durumda. Tüm zorluklara rağmen bu koşullarda üretim yapmak için gecemizi gündüzümüze katıyoruz. Üretiyoruz ama böyle giderse artık üretemeyeceğiz. Gübre fiyatları 350-370 TL oldu mazot zamlandı bunun yanında ilaçların maliyetleri de yükseldi. Evet, yeni sezonda hasat dönemine girdik. Açıkçası pek mutlu değiliz çünkü geçen yıl alacağımızın yarısını almıştık. Eğer bu hasat döneminde aynı durumla karşılaşırsam, ilkbahar döneminde ekmeyi düşünmüyorum. Eminim ki çoğu üretici benim düşündüğüm gibi düşünüyor. Git gide üretimden kopuyoruz.”

Hakan Şeker: “Tohum bir yerden alınmalı, ürün bir yere verilmeli”

“Bu fiyatlar karşısında hükümetten destek bekliyoruz. Biz patates üreticileri olarak tohumu Patates Üreticileri Birliği’nin getirmesini ve dağıtmasını hasat dönemi de çıkan ürünü onların almasını istiyoruz. Yani tohum bir yerden alınmalı, ürün bir yere verilmeli… Bizim hükümet yetkililerinden isteğimiz bu yöndedir. Eğer bu konuda bir çalışma yapılmazsa bu maliyetlerle üretici yok olup gidecek. Gübre, mazot ilaç fiyatları malum, işçi bulamıyoruz, bulsak da ücreti çok pahalı. Hasat zamanı geldiğinde de fiyat üreticiyi tatmin etmiyor. Geçtiğimiz dönemlerde yok fiyatına ürünümüzü verdiğimiz oldu. Aynı şeyleri tekrar yaşamak istemiyoruz.” 

­Şaban Yahya: “Üretici bezmiş durumdadır, artık bir önlem alınmalı”

“Maliyetler oldukça yüksek. Şu an için fiyatlar belli değil. Açık söylemek gerekirse şu an için ne yapacağımızı bilmiyoruz. Son 1 yılda özellikle gübre fiyatları neredeyse 3 katı kadar yükseldi. Onun dışında ilaçlar, mazot fiyatları da öyle. Bu sıkıntılar sadece patates üreticileri için değil, tüm çiftçilik alanında bu böyle…­ Üretici bezmiş durumdadır, artık bir önlem alınmalı, aksi takdirde üreticiler, üretmekten vazgeçecek.”