Fehime ALASYA

Siyasetteki çalkalanma, hükümet krizi derken, istikrarsızlık, plansızlık ve programsızlık sokaktaki yurttaştan, iş insanına tüm kesimleri olumsuz etkiliyor.

Birçok proje veya iş yasal çerçevede hükümet oluşumunu beklerken, bu bekleyiş çeşitli kayıplara da neden oluyor.

Tapuda binlerce sözleşme veya devir dosyasının aylardır yasa değişikliği beklediği ifade edilirken burada adeta ‘atıl duran bir ekonomi’ olduğu dile getiriliyor.

Temel gıda tedarikinden, kur korumalı mevduat sistemi uygulanmasına, KIB-TEK’teki yeni zam ve uygulamalara ilişkin belirsizlikten hayatın ucuzlatılmasına dair söylemler ve asgari ücretin için komisyonun toplanmasına kadar birçok alanda belirsizlik hakim…

Uzun süredir sonuçlanılması bekleyen Girne hastanesi,  Lefkoşa Genel Hastanesi, Lefke Yolu, Ercan gibi çeşitli ihaleler hala askıda, bazı projeler yıllardır sürüncemede kaldı.

Tapuda ‘atıl duran ekonomi’

Tapuda bekletilen binlerce sözleşme veya devir dosyası gelirleriyle ülke ekonomisine, bütçe açığına ciddi destek sağlanabileceği kaydedilirken, “Ülkede kendi kendine yeten ekonomik kaynak var, atıl duruyor, nerede olduğunu da biliyoruz, tek ihtiyacımız iyi bir yönetim ile bunları hayata geçirmek” yorumları yapıldı. 

‘Siyasi krizlerin’ toplumun kendi kendine ekonomik olarak yetebilmesine olanak sağlamadığı belirtildi.

Yeni Cezaevi: Resmi teslimat yok, hizmet var…

Yasal olarak açılmayan yeni Cezaevi, imkansızlıklar nedeniyle yine de hizmete girdi, uzun süredir beklemede olan Yeni Cezaevi Teşkilat Yasası hala geçmedi.

Eski cezaevinin yetersizliği bakımından yeni cezaevinin kullanılmaya başladığını kaydeden Merkezi Cezaevi’nde örgütlü Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası Genel Başkanı Güven Bengihan, “bina henüz resmi olarak teslim alınmadı ama imkansızlıklar nedeniyle kullanılıyor” dedi.

Haspolat’ta Ocak 2018 yılında yapımına başlanan 700’e aşkın kişilik Yeni Cezaevi’nde çalışmaların büyük bir bölümü tamamlansa da, her geçen gün teknik sıkıntılarla gündeme gelmeye devam ediyor.

Geçtiğimiz aylarda çalışmayan 3 su motoru yüzünden susuz kalmasıyla gündeme gelen cezaevinde bu kez de asansör mühürlendi.

Buğday ve unda tedarik sıkıntısı, işler olduğu noktada sayıyor…

Uluslar arası piyasada genel olarak Rusya-Ukrayna savaşından ötürü buğday ve un tedariki konusunda ciddi sıkıntılar yaşandığını belirten Fırıncılar Birliği Başkanı Ömer Çıralı ve Un Değirmenleri Birliği Üyeleri’nden ARUN Fabrikası Direktörü Tolga Ahmet Raşit,  tedarik sıkıntısının savaşın süremsiyle birlikte, daha da büyüyeceğini öngördüklerini anlattı, buna karşın tedbir alınması için karşılarında muhatap bulamadıklarını ifade etti. 

Fırıncılar Birliği Başkanı Ömer Çıralı, “Sürekli hükümet değişikliği var, biz derdimizi birine anlatana dek başka bakan geliyor. Bilinmezlik içinde gidiyoruz” derken, Un Değirmenleri Birliği Üyelerinden, ARUN Un Fabrikası Direktörü Tolga Ahmet Raşit, hükümetsizlikten ötürü bazı girişimlerin olduğu noktada saydığını belirtti.

Kur korumalı mevduat sistemi uygulanması da beklemede…

Aralık ayının son günlerinde Türkiye’de temaslarda bulunan Maliye Bakanı Dursun Oğuz, kur korumalı mevduat sisteminin KKTC’de de uygulanması konusunda fikir birliğine varıldığını açıklamıştı.

Bakan Oğuz’un aynı çerçevede Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile de bir araya geldiği ifade edilmiş, yapılan görüşmede kur korumalı Türk Lirası mevduat hesaplarının ülkede de uygulaması konusunda teknik ayrıntıların ele alındığı kaydedilmişti. Heyetler arası görüşmelerin devam edeceği açıklanırken, bu konuyla ilgili de herhangi bir gelişme yaşanmamıştı.

Asgari ücret için belirsizlik…

Binlerce emekçinin dört gözle beklediği yeni asgari ücreti görüşmek için hala gerekli zemin oluşturulmadı. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, her yıl Haziran ayının ilk haftalarında toplantı için çağrılırken, hala hiçbir çağrı yapılmadığı belirtildi. Piyasada yapılan zamlarla asgari ücret erirken, HÜR-İŞ Başkanı Ahmet Serdaroğlu, yine belirsizlikle dolu bir rotama sürüklenildiğini kaydetti.   

KIB-TEK’teki sıkıntılar ‘mali değil, idari’ dendi, yönetim ortada yok

Öte yandan hükümetin istifası ardından Maliye Bakanlığı’na getirilen Olgun Amcaoğlu’nun ‘KIB-TEK'teki sıkıntının mali değil, idari olduğu’ yönündeki açıklaması gündeme gelirken, akabinde yaşanan yetki karmaşıklığı da hükümetsizliğin yansıması olarak karşımıza çıktı.

Yeni faturalara yansıtılan, akabinde geri çekildiği açıklanan ‘yakıt değişim ücreti’ tartışmasıyla bu karmaşa doruk noktaya ulaştı.

Girne’de 2020’den beridir bekleyen ‘yeni hastane tadilatı’

Karaoğlanoğlu’ndaki 24,5 dönüm büyüklüğündeki içerisinde karkas halinde inşaat bulunan arazinin 2020 yılında devlet bünyesine geçirilmesiyle 24 Mart 2021 tarihinde “Yeni Girne Hastanesi Tadilat İşleri İçin” ihaleye çıkılmıştı. Akabinde 1 Nisan 2021’de “Proje Bütçesi” iptal edilmiş ve ihale süreci çökmüştü. Geride kalan Eylül ayı içinde yeni bir ihale için yeniden harekete geçildi ve hastane için yeniden ihaleye çıkılmıştı.

Yarım kalan ihaleler, sürüncemede, bitmek bilmeyen projeler…

Uzun süredir bilinen çeşitli ihaleler ve projeler ise hala askıda.

Girne hastanesi,  Lefkoşa Genel Hastanesi, Lefke Yolu, Ercan gibi çeşitli projeler yıllardır sürüncemede kaldı.

İhale süreçlerinde tıkanan ve bir türlü ilerleyemeyen “Yeni Girne Hastanesi projesi” 20200 yılından beridir beklemede kalırken, Güzelyurt Hastanesi de inşaat halde kalarak, ara ara gündeme gelse de hiçbir ilerleme sağlanamamıştı.

Yarım kalan bir diğer proje olan Alsancak Çevre Yolu’ndaki inşat ise belediyelerin tüm ısrarına rağmen ilerleyemedi. Onlarca cana mal olan Girne – Değirmenlik Dağyolu’nda ise ufak tefek dokunuşlar dışında hiçbir adım atılmadı.

Yıllarca adım adım ilerleme kat eden Güzelyurt – Lefke Çift Şerit Yol’un ise önemli bir kısmı hala atıl vaziyette. Bahse konu yolla ilgili geçtiğimiz günlerde ziyaret gerçekleştiren Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı “20 Temmuzdan önce bitirilecek” demişti.

Yılardır açıldı açılacak denilen fakat kimsenin açılış tarihi dahi vermediği Ercan Havalimanı da akıbeti bilinmeyen projeler arasında yer alıyor.

Üresin: “Yeni açılacak olan ihaleler sıkıntılı, işleyişimizde sorun yok”

Merkezi İhale Komisyonu Başkanı Halis Üresin ise sadece yeni açılacak olan ihalelerin açılamadığını ifade ederek, ‘hükümetsiz’ dönemde var olan mevcut ihalelerin çok fazla etkilenmediğini kaydetti.

Üresin, “Yeni açılacak olan ihaleler sıkıntılı, bizim işleyişimizde sorun yok” dedi.

KİM NE SÖYLEDİ?

SİYASİ KRİZ, BELİRSİZLİK, UMUTSUZLUK…

Un Değirmenleri Birliği Üyelerinden, ARUN Un Fabrikası Direktörü Tolga Ahmet Raşit:

“Türkiye’den buğday getirilmesi için girişim başlatılmıştı ama hükümet yok, tüm işler olduğu noktada kaldı”

“Türkiye üzerinden ülkeye buğday getirebildik. Bu da bizim 2, 3 aylık stokumuz anlamına gelir. Yine girişmelerimiz var ama Rusya-Ukrayna savaşından ötürü dünyanın tahıl ambarlarında büyük sıkıntı var. Devletimizin tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi konuya el atmasını istiyoruz. Türkiye’den buğday getirilmesi için girişim başlatılmıştı ama hükümet yok, tüm işler olduğu noktada kaldı. Her zamanki gibi buğdayı kendimiz tedarik ediyoruz ama olağanüstü bir durum var ve devletin buna el atması, devlet nezdinde girişim yapılması üreticiyi koruyucu şekilde, daha konrollü fiyatlarla tedarik edilebilir. Güneyde tüm buğday rezevleri, stoklar, dağıtım, tümü devlet kontrolündedir. Çok uzakta aramadan güneyi örnek alsak da olur.”  

Fırıncılar Birliği Başkanı Ömer Çıralı:

“Bilinmezlik içinde gidiyoruz, sıkıntılarımıza çare olacak bir muhatap bulamıyoruz”

“Uluslar arası piyasada genel olarak Rusya-Ukrayna savaşından ötürü sıkıntılar var.  Bu sıkıntılar ileride büyüyecek gibi görüyoruz. Önümüzdeki ay hasta zamanı, eğer savaş bitmezse, kimse hasat yapamayacak. Bu nedenle herkes elindeki stokları da kısıyor ve her gün bir fiyatla karşımıza çıkıyor. Enerji fiyatları, un fiyatları arttıkça ekmek fiyatları da artacaktır.

Karşımızda bu sıkıntıları anlatacak muhatap bulamıyoruz. Sürekli hükümet değişikliği var, biz derdimizi birine anlatana dek başka bakan geliyor. Bilinmezlik içinde gidiyoruz. Dünyada zaten buğdayla ilgili çalkalanma var ama bu konularla ilgili tedbir alabilecek bir hükmet yok.”

İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Cafer Gürcafer:

“Bu toplum kendi kendini doyurabilir ama siyasi krizler buna müsaade etmiyor”

“Yabancılara mal satışının 1’den 5’e çıkarılmasıyla ilgili talebimiz uzun süredir vardı. Bu talep, satışı arttırmak değil, bütçe açığına katkı içindi.

Tapuya yatırılmış 94 bin adet sözleşme var, bu değişiklik ile aslında yapılmış ve satılmış olan evlerin devlete vergisi ödenecek. Bu talebimiz uzun süredir bekliyor. Bu bekleyiş reel sektörü de özel sektörü de çok olumsuz etkiliyor.

Tedavi öngörüldü ama müdahale edilmedi, hastalık yayıldı, çok ama çok endişeliyiz ve umutsuzuz. Ne olacağını kestiremiyoruz.

Ülkede kendi kendine yeten ekonomik kaynak var, atıl duruyor, nerede olduğunu da biliyoruz, tek ihtiyacımız iyi bir yönetim ile bunları hayata geçirmek. Bu toplum kendi kendini doyurabilir ama siyasi krizler buna müsaade etmiyor. Türkiye’ye karşı asalak gibi görünmekten yorulduk, siyasetin Türkiye’ye yaranabilme yarışından artık utanç duyuyoruz.”

Merkezi Cezaevi’nde örgütlü Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası Genel Başkanı Güven Bengihan:

“Bina henüz resmi olarak teslim alınmadı ama imkansızlıklar nedeniyle kullanılıyor”

“Hiçbir şey değişmedi, yeni cezaevinde mahkum ve tutuklular var ama hala resmi olarak kabul olunmadı. Gardiyan alınması için münhale çıkılması bekleniyor, kaynakla ilgili bir sıkıntı var. Asansörü de Çalışma Dairesi tarafından, izne tabi olmadığı için kapatıldı.

Asansör denetim tüzüğüne uygun bulunmadı. Bina henüz resmi olarak teslim alınmadı ama imkansızlıklar nedeniyle kullanılıyor. Bunun da tek nedeni ülkedeki uzun ömürlü olmayan hükümetler.”

HÜR-İŞ Başkanı Ahmet Serdaroğlu:

“Hayat pahalılığı durmuş, alım gücü düşmüyormuş gibi hareket ediliyor”

“Hükümet belirsizliği ve siyasi istikrarsızlıkla bu şekilde önümüzü göremiyoruz. Bakanlar Kurulu da karar alamıyor. Asgari Ücret Komisyonu toplansa bile kararın, Bakanlar Kurulu tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayınlanması gerek. Yine belirsizlikle dolu bir ortama sürükleniyoruz. Hayat pahalılığı durmuş, alım gücü düşmüyormuş gibi hareket ediliyor. Zamların altında ezilen asgari ücretli hiçbir şekilde düşünülmüyor. Seçim mi olacak, hükümet mi kurulacak, bir an önce belirsizlikler ortadan kalkmalı.”