Yüksek Yönetim Denetçisi  (Ombudsman) Dairesi, Mücahit Puanı ile iki taşınmaz için başvuru yapan, puanı ile bir işletmede hak sahibi olup puanları kalmadığı halde diğer taşınmaz için puan satın almak için sürekli uzatma isteyerek, 24 yıl sonra bu taşınmaz için taşınmaz mal koçanı elde eden kişiyi haksız buldu.

 Ombudsman,  hak sahibinin birinci taşınmazı puanı ile elde ettiği halde “puanımı sattım” beyanı ile yanlış beyanda bulunarak puan satın  alma izni için başvurduğunu ve  izninin 24 yıl boyunca uzatıldığını belirterek,  Ombudsman’ın konuyla ilgili soruşturması  da sürerken, 2 Nisan’da  24 yıl sonra taşınmaz mal koçanı verilmesinin hatalı olduğunu,  hak sahipleri ve  dosyayı yürütenler hakkında soruşturma açılması gerektiğini ifade etti.

Ombudsman, ayrıca ilgili yasa uyarınca hak sahibine puan karşılığı  hem kuru arazi hem de işletme verilemeyeceğine dikkat çekerek, puan  satın alınmasıyla ilgili 6 aylık iznin  en fazla bir yıl  olması gerektiğini, oysa iznin 24 yıl boyunca uzatılmasının da yasal olmadığına işaret etti.

Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Emine Dizdarlı söz konusu malların  edinilmesiyle  ilgili raporu yayımladı.

Raporda, Süleyman Bağzıbağlı ve eşi Aysel Bağzıbağlı’ya 55/2014 sayılı Değişiklik Yasası ile Değiştirilmiş Şekliyle 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın ilgili hükümlerine aykırı işlem yapıldığı ve/veya önceden yapılan işlemlerin bilerek ve/veya bilmeyerek göz ardı edildiği ve/veya ilk kez işlem yapılmış gibi bahse konu kişilere taşınmaz mal verildiği duyumu üzerine Daire tarafından soruşturma başlatılarak rapor hazırlandığı belirtildi.

Raporda,  İskan Bakanlığının  26 Mart 1990 tarihinde Süleyman Bağzıbağlı’ya 41/1977 sayılı İskan Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası ve Mücahitler, Mukavemetçiler ve TBK. Mensupları Haksahiplik Tespit Tüzüğü kuralları altında tanzim ettiği 001775 No’lu Puan Belgesi ile 471,111 değerinde mücahit puanı verdiği belirtilerek, İskan ve Rehabilitasyon Dairesi değerlendirmesine göre Bağzıbağlı’nın  “topraklandırma” açısından hak sahibi olduğuna işaret edildi.

Aynı kişinin hem toprak dağıtımı açısından hem de iş yeri verilmesi açısından hak sahibi olamayacağı ifade edilen raporda, bu bağlamda Süleyman Bağzıbağlı’ya ilgili yasa uyarınca Pınarbaşı, Girne Bölgesi’nde bölge normu kadar 40 dönüm “kuru tarla” tahsis edildiği,  Bağzıbağlı’nın İçişleri Bakanlığı İskan ve Rehabilitasyon Dairesi nezdinde eşdeğer dosyası sahibi olmayıp Tahsisten Mülkiyet TM:6402 no’lu dosyanın sahibi olduğu ifade edildi.

Süleyman Bağzıbağlı’ya 5 Mayıs 1994 tarihinde Tahsislere Mülkiyet T. Cetveli tahtında Pınarbaşı, Girne, Kördemen mevkiinde yöre normu olarak 40 dönüm taşınmaz mal  tahsis edildiği ve  Bağzıbağlı’nın tasarrufunda bulundurduğu taşınmaz malların toplam puan değerinin 428,730 olduğu kaydedildi.

Rapora göre, Bağzıbağlı’nın 001775 No’lu Puan Belgesi tahtında 16 Aralık 1993 tarihinde 16’ncı kaynak paketinde sıra no:19638 Pafta/Harita XII.13.4.13, Blok B Parsel 164 üzerindeki Liman Hotel olarak bilinen kaynağa 83 kişi ile birlikte başvurdu ve hak sahibi oldu.

Raporda şu ifadelere yer verildi:

Sayın Bağzıbağlı,  001775 No’lu Puan Belgesi’ndeki 471,111 değerindeki Mücahit Puanı ile 16 Aralık 1993 tarihinde 16’ncı kaynak paketinde sıra no:19638 Girne’de kain Pafta/Harita XII.13.4.13, Blok B, Parsel 164 üzerindeki Liman Hotel olarak bilinen kaynağa 83 kişi ile birlikte başvuru yapmadan önce, Sayın Süleyman Bağzıbağlı’ya 471,111 Mücahit Puanına karşılık olarak Kılıçarslan Köyü’nde kain Pafta/Harita XI 62 W Parsel 55, Parsel 74, Parsel 75 ve Parsel 53/4’ün, 40 norm arazisi tahsis edilmiştir.

Bu durumda, 471,111 puanının 428,730’unun Kılıçarslan Köyü, Pafta/Harita XI 62 W Parsel 55, Parsel 74, Parsel 75 ve Parsel 53/4’ün, 40 norm arazisinin tahsisi için kullandığından, Sayın Bağzıbağlı’nın 16 Aralık 1993 tarihinde 16’ıncı kaynak paketinde sıra no:19638 Pafta/Harita XII.13.4.13 Blok B, Parsel 164 üzerindeki Liman Hotel olarak bilinen kaynağa başvurduğu zaman elinde kullanabileceği yeterli puanı yoktu ve/veya Liman Hotel için kullanabileceği puanı yoktu ve/veya topraklandırmadan hak sahibi olduğundan böyle bir kaynağa müracaat etme hakkı yoktu. Sayın Bağzıbağlı Tahsislere Mülkiyet T Cetvelinde kayıtlı taşınmaz mallar dururken elinde kullanabileceği eşdeğer puanı varmış gibi yaparak bu kaynağa başvurmuştur.”

“24 yıl uzatılması olumlu karşılandı”

Raporda, Bağzıbağlı’nın  TM:6402 no’lu dosyayı kapatmak için elinde hiç puanı kalmadığından ilk olarak 14 Eylül 1994 tarihinde puan satın almasına izin verilmesi maksadıyla Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığına bir dilekçe verdiği  1994 tarihinden 2018 tarihine kadar,  24 yıl boyunca  Bağzıbağlı’nın bu talebinin  olumlu karşılandığı belirtildi.

Raporda izin talebi ile ilgili şu bilgiler paylaşıldı:

“Sayın Bağzıbağlı 14 Eylül 1994 yılında puan satın almak talebinde bulunduğunda 41/1977 sayılı Yasa 17/1992 sayılı değişiklik yasası ile tadil edilmiş ve bu konuda 42A ve 45A maddeleri kuralları uygulamaya girmiştir.

Bir an için Sayın Bağzıbağlı’nın başvurusunun usulüne uygun yapıldığını farz etsek dahi bu madde amaçları bakımından puan satın alma izni Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu tarafından verilir ancak dilekçe sahibi söz konusu iznin verildiği tarihten başlayarak altı ay içerisinde puan satın almak mecburiyetindedir. Bu süre, makul sebebe dayanılarak 6 ay olarak bir defa daha uzatılabilir. Zaruri hallerde 6 ay sürenin uzatılabileceği Yasa’da belirtilmiş olduğundan en geç 12 ay içerisinde Sayın Bağzıbağlı’nın eksik puanlarını tamamlayıp Mal Değer Belgesi’ni İskan ve Rehabilitasyon Dairesi’ne ibraz edip Taşınmaz Mal Koçanı almak için işlemlerini tamamlamış olması gerekirdi.

Oysa Sayın Bağzıbağlı’ya verilen uzatma izni gerçekleri yansıtmayan veya doğru olmayan beyanlarla 24 yıl boyunca uzatılmış ve bunun neticesinde 2 Nisan 2018 tarihinde Taşınmaz Mal Koçan Belgesi tanzim edilmiştir. Dolayısıyla, Sayın Bağzıbağlı’nın puan satın alma işlemlerini tamamlayabilmesi için İdare tarafından 24 yıl süre tanınmıştır”.

İskan Komitesi Başkanlığı tarafından 24 yıl boyunca makul sebebe dayanılarak 1 defaya mahsus verilmesi gereken puan satın alma izinlerinin uzatılmasının  mevzuata  aykırı olduğu vurgulanarak, ”Tahsisten hak sahibi olanlara veya hak sahibi tanımına giren kişilere sadece tahsis edilen bir konut ve yöre normu kadar tarımsal kaynak veya bir konut veya küçük bir işyeri için söz konusu Yasa’nın 45A maddesindeki kuralların yerine getirilmesi halinde Taşınmaz Mal Koçanı verilebilir . İskan Komitesi 41/1977 sayılı Yasa gereği harekete geçerek T cetvelindeki kaynaklarını İTEM Yasası’nın 70’inci maddesi gereği Devlete intikal ettirmesini gerekmekteydi” denildi.

“Puanlar karşılamıyor”

Yapılan soruşturmada, Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığı’nın 18 Ekim 1994 tarihinde Süleyman Bağzıbağlı’ya puan satın alma izni vermediği veya bu talebi reddettiğinin tespit edildiği kaydedilen raporda, Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığının 21 Ekim 1994 tarihinde İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğüne bir yazı göndererek, Bağzıbağlı’nın Tahsisten Mülkiyet T-Cetveli’ndeki puanlarının Kuzeyde tasarrufunda tuttuğu malları karşılamadığı,  kesin hesaplaşma daha sonra yapılacağından fazla tutulan mallardan ilk etapta belirtilenlerin şahsın elinden alınmasına karar verilmiş olduğu ve söz konusu kaynakların şahsın tasarrufundan alınıp, eşdeğere kaynak olmak üzere listeye konulmasını talep ettiğinin görüldüğü vurgulandı.

Raporda, “ Söz konusu yazı İskan ve Rehabilitasyon Dairesi’ne sadece bir kez değil, birkaç kez gönderilmesine rağmen göz ardı edilmiştir ve/veya böyle bir talimat yokmuş gibi davranılmıştır” ifadeleri yer aldı.

“ Beyanlar gerçeği yansıtmıyor”

Raporda Bağzıbağlı’nın puan satın almak için izin talebini içeren dilekçeler incelendiğinde Bağzıbağlı’nın puanlarını izin alarak sattığı yönündeki beyanlarının gerçeği yansıtmadığı çünkü ilgili tarihte tasarrufunda bulundurduğu puanlarını 16’ncı kaynak paketinde kullandığının görüldüğü belirtildi.

Bağzıbağlı’nın, Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığına farklı nedenler ileri sürerek uzatma talebinde bulunduğu,  uzatma gerekçelerinin makul sebebe dayanmadığı,  makul sebeplerinin dilekçelerinde doğru olmadığını bildiği halde veya söz konusu puanlarını dilekçelerinde belirttiği gibi üçüncü bir kişiye satmayıp 16’ncı kaynak paketinde kullandığını bildiği halde bu şekilde yazılı ve sözlü bilgi vermeye devam ettiği belirtildi.

Raporda, “TM 6402 no’lu dosya içerisinde farklı zamanlarda farklı görevlilerin, Sayın Bağzıbağlı’nın puanlarını satmadığını, puanlarını kaynak paketinde kullandığını tespit ederek Başkanlığı uyardıkları veya bu konuda ikaz yazıları yazdıkları halde, İskan Komitesi söz konusu ikazları veya yazıları göz ardı etmiştir. Bu süreler içerisinde söz konusu taşınmaz malları Sayın Bağzıbağlı’ya verebilmek adına Yasaya aykırı yapılan eylem ve işlemler görmemezlikten gelinmiş ve/veya yazılan iptal kararları yokmuş gibi davranılmıştır” denildi.

“Delillerin verilmesini kasten engelleyen kişi suç işlemiş olur”

Dönemin İskan Komitesi Başkanı  Yonca Dayıoğlu’nun, Ombudsman  Dairesi’ne  gönderdiği 5 Eylül 2017 tarihli cevap yazısında 5 Mayıs 1994 tarihinde  Bağzıbağlı adına T Cetveli düzenlendiğini,  Bağzıbağlı’nın puanlarını sattığından bahisle konu taşınmazların koçanlarını alabilmek maksadıyla puan satın alma izni talep ettiğini ifade ettiği kaydedilen raporda, “Oysa ki, Sayın Yonca Dayıoğlu, 6402 no’lu Tahsisten Mülkiyet dosyasını incelemiş olsaydı dosya ile ilgili görevlendirilen memurların, Sayın Bağzıbağlı’nın puanlarını satmadığını, mücahit puanlarını kaynak paketinde kullandığını tespit ettiklerini ve bu hususun dikkate alınması gerektiğini yazılı olarak bildirdikleri açıkça görülmektedir. Buna rağmen, Sayın Dayıoğlu gereken dikkat ve ihtimamı göstermeyerek bu yönde yapılan bildirimleri görmedi ve/veya görmemezlikten gelerek soruşturma başlattığımızı bildiği halde işlemleri bekletmeyip tamamlamıştır” denildi.

 İskan Komitesi Başkanlığından talep edilen TM:6402 No’lu dosya içerisindeki bilgilerin ilk etapta Ombudsman Dairesi’ne  eksik bir şekilde gönderildiğinin saptandığı , tüm dosya içeriğinin Ombudsman Dairesi  tarafından  temin edildiği belirtilen raporda,  38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasasının 24’üncü maddesi tahtında yapılmakta olan bir soruşturma ile ilgili olarak delillerin verilmesini herhangi bir surette kasten engelleyen bir kişinin suç işlemiş olacağı vurgulandı.

Raporun son kısmında şu ifadeler kullanıldı:

“ 6402 No’lu Tahsisten Mülkiyet Dosyasına konu olan 40 dönüm norm arazi 2 Nisan 2018 tarihinde Sayın Bağzıbağlı’nın tapulu malı haline gelmiştir. Dairemiz tarafından bir soruşturma yürütüldüğünün bilinmesine rağmen, Dairemiz nezdindeki başvuru sonuçlanmadan dosyanın kapatılmış olması ve Sayın Bağzıbağlı’ya 24 yıl aradan sonra doğru olmayan, makul sebebe dayanmayan ve gerçeği yansıtmayan beyanlar üzerine Taşınmaz Mal Koçanı verilmesinin hatalı olduğu, bu görevi yürütmekle görevli kişilerin gereken dikkat ve ihtimamı göstermedikleri ve/veya görevlerinin gereklerini yerine getirmedikleri görülmektedir.

Bu itibarla İyi İdare Yasası tahtında kusurlu işlem ya da eylemiyle zararın doğmasına sebebiyet veren kamu personeli hakkında ve keza 41/1977 sayılı ITEM Yasası’nın 89’uncu maddesi tahtında bilerek yanlış beyanda bulunan hak sahipleri hakkında suç işleyip işlemedikleri konusunda bir soruşturmaya tabi tutulmaları gerekir.

Her iki durumda da konunun ilgili merci tarafından soruşturulması gerekir. Bu itibarla, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası’nın 22’nci maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca konuyu gerekli soruşturmanın yapılabilmesine olanak sağlamak için ilgili merci olan Polis Genel Müdürlüğü’ne iletilmesi gerekmektedir”.