Dr. Hülya Vahedi

Kalpten çıkan ana damar (aorta) ve dallarının damar duvarında iltihaplanma nedeniyle ortaya çıkan bir tür Vaskülit hastalığıdır. Nabızların alınamaması nedeniyle Nabızsızlık Hastalığı olarak da  bilinmektedir. 

İlk Takayasu arterit hastası Japonya’da Oftalmolog Dr. Mikito Takayasu tarafından yayınlanmıştır. Bu hastada görme kaybı da vardı.

En sık genç kadınlarda görülmektedir. Ortalama başlangıç yaşı 20’li, 30’lu yaşlardır.

En çok Asya ülkelerinde  (Japonya’da, Çin’de, Hindistan'da, Güneydoğu Asya’da) görülmektedir. Dünyanın diğer ülkelerinde daha seyrek görülmektedir. Türkiye’de de büyük hasta serileri bildirilmektedir. 

Hastalığın tam bir nedeni bulunamamıştır. Genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle bağışıklık sisteminde yanlış çalışma sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. 

HASTALIK BAŞLANGICI

Hastalık çok sinsi başlamaktadır. Bundan dolayı teşhiste gecikmeler olmaktadır. 

Hastalık  3 evrede ortaya çıkmaktadır;

1.evre:  Bu başlangıç evresidir. Hafif ateş, eklem ve kas ağrıları, kilo kaybı gibi genel belirtiler yapabilmektedir. Henüz damar bulguları yoktur. Bu dönemde tanı genellikle konamamaktadır.

2.evre: Bu dönemde damar iltihabı başlamaktadır ve tutulan damarın yerine göre belirtiler örneğin kolda ağrı, hassasiyet, kolda erken yorulma görülmektedir. 

3.evre: Bu dönemde fibroz dediğimiz yapışıklıklar, tutulan damarda daralma ve tıkanıklık, bazan anevrizma denilen balonlaşmalar ortaya çıkmaktadır. 

BELİRTİLER

Takayasu Arteriti'nin belirtileri nelerdir? 

.Bir kolda nabız alınamaması, ya da zayıf alınması 

.Her iki kol arasında kan basıncının farklı olması 

.Beyne giden damarlar tutulduğu zaman baş dönmesi, baş ağrısı, bayılma, epilepsi nöbeti, inme

.Göze giden damarlar tutulunca görme bozukluğu, görme kaybı

.Kalbe giden damarlar tutulunca kalp yetmezliği, iskemik kalp hastalığı, miyokardit, ani ölüm 

.Aort kapak yetmezliği 

.Böbrek damarı tutulunca yüksek tansiyon 

.Pulmoner arterde daralmaya bağlı akciğer bulguları 

.Kol ve bacaklarda ağrı, kolu kullanırken uyuşma, erken yorulma, yürürken ağrı artması nedeniyle yürümede zorluk (klaudikasio )

.Boyun bölgesinde Karotis  (Şah damarı) damarı tutulunca bu bölgede ağrı ve hassasiyet  (Karotodinia).

.Karın aortu tutulunca burdan çıkan çölyak damar denilen damarlarda daralma nedeniyle karın ağrısı ve barsaklarla ilgili şikâyetler

Hastalıkla ilgili kan testleri var mıdır;

Bu hastalığa özgü bir kan testi yoktur. Kanda kronik hastalık anemisi, sedimantasyon ve CRP yüksekliği gibi nonspesifik bulgular saptanabilmektedir. Bazan kanda hiçbir belirtiye rastlanamamaktadır. 

TEŞHİS VE TEDAVİ

Teşhis nasıl konmaktadır;

Hastalık şüphenildiğinde Anjiografi denilen ilaçlı damar filmi ile damar darlıkları, tıkanıklıkları gösterilmektedir. Son yıllarda bunun yerine MR anjio ve BT anjio denilen noninvasiv ve aynı zamanda damar duvar kalınlığını da gösteren incelemeler yapılmaktadır.

Tedavisi nasıl yapılmaktadır;

Tedavinin iyi yapılması için erken tanı çok önemlidir. Hastalığın evresine ve tutulan bölgeye göre ilaçlar düzenlenmektedir. Yüksek doz kortizon ilk birinci ilacıdır. Dirençli vakalarda bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar eklenmektedir. Yaklaşık  yüz hastanın  yirmisinde tedaviye tam yanıt alınmamaktadır ve bunlarda da yeni çıkan biyolojik tedavilere başvurulmaktadır. 

İlerlemiş evrelerde tıkanan damarın açılması için cerrahi müdahale gerekmektedir. Fakat cerrahi müdahalenin başarılı olması için önce ilaç tedavisi ile hastalığın iltihaplı evresinin geçmesi gerekmektedir. 

Hastaların muayenesi tam yapılmalıdır. Daima her iki koldan da nabız bakılmalıdır. Bacaklarda nabız ve tansiyon kontrol edilmelidir. Boyun ve üst kol bölgesinde, karında üfürüm denilen damar daralmasına bağlı belirtiler araştırılmalıdır. 

Bazan hastalar genel muayene esnasında bir kolda nabzın alınamaması veya zayıf alınması ile veya tansiyonun alınmaması ile tesadüfen tanı alabilmektedir. 

Hastalık  kronik yani uzun süren bir hastalıktır. Tedaviye rağmen hastalık tekrarlayabilmektedir. Kanda takip edilecek özel bir testi olmadığı için ve kandaki iltihap testlerinin de  her zaman damardaki  iltihabın derecesini gösterememesi  nedeniyle takip ve tedavisinde zorluklar vardır.