Kıbrıs sorununun iki ‘taraf’ı olarak bilinen Kıbrıslı Türkler ile Kıbrıslı Rumlar arasındaki uyuşmazlığın çeşitli unsurları var.
Kuşkusuz Kıbrıslı Türkler ve Rumlar birbiriyle durup dururken çatışmaya, birbirini yemeye başlamadı. Dönemin emperyalizm çıkarları Kıbrıs’ta çatışma, bölünme, parçalanma ve dolayısıyla ‘dışarıdan müdahaleye açık bir ada’yı gerektiriyordu. Milliyetçi akımların tohumları ekildi, sulandı, büyütüldü… Çeşitli komplo ve provokasyonlar da üzerine eklendi ve sonuçta yarım yüzyılı aşan bir süredir devam eden bir uyuşmazlık yaratılmış oldu.
‘Kıbrıs sorunu’ dediğimiz uyuşmazlığın bir yanı paylaşılamayan egemenlik ve toprak ise, diğer tarafı da her iki topluma ‘tarih’ diye öğretilen külliyatın ta kendisidir.
Kuşkusuz ‘resmi tarih’in içinde gerçekler, doğrular da vardır. Ancak tarihin objektivizm kuralları içinde değil, milli hamaset ve ‘ötekileştirme’ jargonuyla yazıldığı da ortada…
Kıbrıslı Türkler ile Kıbrıslı Rumlar arasında düşünsel ve psikolojik ayrışmayı ayakta tutan da hala bunlar olmalı…
**
Aslında mesele çok basittir: Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar birbirini duymuyorlar, anlamıyorlar.
Bunun en önemli nedeni ise dil!..
Türkçe konuşan Kıbrıslılar ile Rumca konuşan Kıbrıslılar birbirini anlamadıklarından, kolay provoke edilebiliyorlar.
Belki iletişimin kolaylaştığı bu dönemde artık daha zor, ama geçmişte yalan-dolan bilgilerin kamuoyuna aktarılması çok kolaydı.
Her iki toplumda da ‘savaşçı basın’ pireyi deve yapmanın yanında, olmayanı yaşanmış gibi gösterme konusunda epey deneyimliydi.
**
Kıbrıs sorununda dil uyuşmazlığının oynadığı rolün farkına varan iki örgüt, önemli bir çalışmaya imza attı.
Tarihsel Diyalog ve Araştırma Derneği ile Oslo Barış Araştırmaları Merkezi PRIO’nun Kıbrıs Merkezi tarafından “Kıbrıs Eleştirel Tarih Arşivi” oluşturuldu.
Cuma akşamı Ledra Palace’taki “Dostluk Evi”nde düzenlenen etkinlikle duyurulan arşiv, 1955 ile 1964 yılları arasında yayımlanmış Kıbrıs Türk ve Rum gazetelerindeki ‘çatışma’ haberlerini toparlayıp üç dilde çevirisini yapıyor.
Tarihçilerin, akademisyenlerin, gazetecilerin ve ilgi duyan herkesin kullanımına açık olacağı söylenen “Eleştirel Tarih Arşivi”nde, talep edilmesi durumunda istenen dökümanların dijital kopyaları alınabilecek ve çevirileri yaptırılabilecek.
Bunun anlamı şu: Bir Kıbrıslı Türk araştırmacı Kıbrıs Rum basınında 1955-1964 döneminde çıkan haber ve yazılara kolayca ulaşabileceği gibi, bunların Türkçeye veya İngilizceye çevirisini de ücretsiz elde edebilecek.
Bırakın Rumca gazeteleri, Türkçe arşivlere ulaşmanın zorluğunu ve hele çevirinin ne kadar pahalı ve meşakkatli bir hizmet olduğunu bilenler bilir!
Tarihe eleştirel bakabilmek önemli… Ama önce bakabilmek lazım… Bakabilmek için de kaynaklara ulaşmak ve o kaynakta yazılanları anlayabilmek şart…
Arşivle ilgili bilgilere internette www.ccha-ahdr.info adresinden de ulaşılabiliyor.
Sadece araştırmacıların değil, Kıbrıs sorunuyla ilgili herkesin bir defa da olsa göz atmasında fayda var.
Hem, önemli bir emek ve para harcanarak tozlu arşivlerden çıkarılmış o belgeler arasında sizi çok yakından ilgilendiren kimi sürpriz belgeler de çıkabilir!