Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali, patateste yaşanan sıkıntıya ilişkin sosyal medya hesabından açıklama yaptı, TÜK’ün Türkiye ve/veya 3. Ülkelerden İVEDİ patates tedariki için çalışmalarını sürdürdüğünü kaydetti.

 Tarım Bakanı Şahali’nin açıklaması şöyle:

PATATES HAKKINDA...

• Farklı biçimlerde ve mecralarda, belki de parça parça dile getirdiklerimizi, konunun daha iyi anlaşılabilmesi için, bir kez de bütünlüklü olarak aktarmakta yarar var.
   
• Geçtiğimi yıl ülkemizde patates üretici sayısı ile patates ekilen alanlar aynıydı, herhangi bir artış ya da eksilme yoktur, üretici üretimden kopmadı, yerinde duruyor.
   
• Sezonluk beklenen rekolte 16 bin tondu ancak yağış azlığı ve kış mevsiminin ılıman geçmesi nedeniyle rekolte 6 bin ton olarak gerçekleşti. Benzer durum Güney Kıbrıs’ta da yaşandı.
   
• Halen piyasadaki patates ilkbahar ürünü olup Kasım 2017 – Ocak 2018 döneminde ekimi yapıldı.
   
• Hasat 2018 Nisan ve Mayıs aylarında gerçekleşti.
   
• Üretici bu ürünü 1.20 ile 1.50 liraya tarlasında sattı.
   
• 2017 Kasım ayında Toprak Ürünleri Kurumu, sözleşme imzaladığı üreticilerden sadece 95 ton patates alımı yapabildi.
   
• Bu dönemde Yeşil Hat Tüzüğü hükümlerine uygun olarak Güney Kıbrıs’a satılan patates miktarı yaklaşık 539 tondur.
   
• TÜK aldığı ürünü 1. 30 ile 2.00 lira arasında değişen fiyatlarla, sofralık olan 65 Tonu 5 torbadan fazla satılmama sınırı getirerek doğrudan tüketicilere, sanayi tipi olan ve tüketiciler tarafından tercih edilmeyen 30 tonu ise parmak patates üreten sanayi firmasına sattı.
   
• Sözleşmelerde üreticilerin ürünlerini TÜK 'e satma zorunluluğu olmadığından, daha fazla alım yapmak mümkün olmadı. Genel teamül, satılmayan ürünün TÜK tarafından alınması olduğundan, satış zorluğu yaşamayan üretici, ürününü doğrudan pazarlamayı tercih etti.
   
• Bu yıl yapılacak sözleşmelerde ürününü TÜK' e satmayan üreticiler için yaptırım hükmü yer alacak.
   
•  Yine, 2019 yılında erkenci İlkbahar ürünü patates hasadı yapabilmek için yeni ithal edilecek olan tohumluk patateslerden don tutmayan bölgelere sözleşmeli patates ekimi yaptırılması planlanmaktadır.
   
• Ürün azlığı nedeniyle, toptancılar 1.20 ile 1.50 lira arasında satın aldıkları patatesleri daha yüksek bedellerle satışa sunarak, piyasadaki fiyatların oluşmasına yol açmış bulunmaktadırlar.
   
• 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası hükümlerinin yarattığı olanaksızlıklar (4,000,000.00 TL’nin altındaki ihalelere yurt dışındaki firmaların katılamaması, TÜK’ün doğrudan alım yapamaması vb.) ve TÜK’ün yeterli mali kaynağı olmadığı için, bu yüksek fiyat uygulamasına müdahalede bulunma imkanı yakalanamadı.
   
• Bu durumun telafisi için, geçen üretim sezonundaki kayıpları da dikkate alınarak, Patates Üreticileri Kooperatifi'ne Eylül ayında ithal yetkisi verildi.
   
• İlk girişimde, gereken sağlık koşullarını sağlayamadığı için, ürünler ülkeye giremedi.
   
• Bir diğer ithalat girişiminde yine sağlık koşullarına uygunluk sağlanamadığından, ürünlerin menşeine iadesine karar verildi.
   
• Patates Üreticileri Kooperatifi, ithalatı zamanında gerçekleştiremediği için, halen Kıbrıs Türk Toptancılar Birliği'ne 400 tonluk ithalat izni verilmiş bulunmaktadır.
   
• Bu arada, sonbahar ürünü patatesin hasadı başlamış ancak fiyatı, maliyetler dikkate alındığında çok yüksek seyretmektedir.
   
• Tüketicinin daha makul fiyatlarla ürüne erişimini sağlamak üzere, Toprak Ürünleri Kurumu görevlendirilmiş bulunmaktadır.

• Toprak Ürünleri Kurumu 24/2018 sayılı “Eğitim ve Sağlık Alanlarında Yapılacak Mal ve Hizmet Alımları ile Toprak Ürünleri Kurumunun Yapacağı Spot Alımlarında Kamu İhale Yasası Kuralarının, Üç Aylık Bir Süre İle Uygulanmamasına İlişkin Yasa Gücünde Kararname” kurallarına uygun olarak, alım yaparak fiyat denetimi gerçekleştirmek üzere, Türkiye'den ve/veya 3. ülkelerden ivedi patates tedariki için çalışmalarını sürdürmektedir.