Kıbrıslı Türk lider Ersin Tatar, bugün görüştüğü Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Yardımcısı Muavini Miroslav Jenca’ya Kıbrıs Türk tarafının hazırladığı 4 başlıktan oluşan önerileri sunduğunu açıkladı.

Tatar, işbirliğini öngören başlıklardan birincisinin adanın etrafındaki hidrokarbon yataklarıyla ilgili olduğunu kaydetti.  Tatar, ikinci başlıkta, tüm adanın Türkiye üzerinden AB enterkonnekte sistemine dahil olmasının öngörüldüğünü kaydetti. Üçüncü işbirliği alanı olarak güneş enerjisinin etkin olarak kullanılmasını önerdiklerini söyleyen Tatar, dördüncü işbirliği önerisinin ise Türkiye'den gelen su dahil olmak üzere, adanın tatlı su kaynaklarının kullanılmasıyla ilgili olduğunu açıkladı.

Görüşme sonrasında açıklama yapan Tatar, “Kıbrıs Türk tarafı olarak BM Genel Sekreteri Sayın Antonio Guterres aracılığıyla Rum lider Anatasiades’e iletilmek üzere hazırladığımız iş birliği önerilerimizi, bugün BM Genel Sekreteri Yardımcısı Muavini Sayın Miroslav Jenca’ya sundum. İş birliği önerilerimiz yine KKTC New York Temsilciliğimiz aracılığıyla da BM Genel Sekreteri’ne iletilmektedir” dedi.  

Kıbrıs Türk tarafı olarak, mevcut gerçekler ışığında hem Kıbrıs coğrafyası, hem küresel hem de bölgesel konjonktürü dikkate alarak, iki taraf arasında iş birliği yapılması gerektiğinin sürekli altını çizdiğini ifade eden Tatar, sağlanacak iş birliğinin de hem Kıbrıs konusunda bir uzlaşı için gereken ortamın yaratılmasına hem de bölgenin barış ve istikrarına katkıda bulunacağına vurgu yaptı.

Hidrokarbon alanında işbirliği

“Kıbrıs Türk tarafı adına sunmuş olduğum iş birliği önerilerinin ilki Kıbrıs Rum tarafının tek yanlı ve maksimalist tutumundan dolayı sürekli olarak hem bölgemizde hem de iki taraf arasında krize sebep olan ada etrafındaki hidrokarbon kaynaklarına dairdir” diyen Tatar sözlerini şöyle sürdürdü:

“Biz Kıbrıs Türk tarafı olarak krizlerin çözümü için hep diplomasi yolunu seçtik. Bu anlayışla iki Tarafa da ait olduğu ilgili tüm kesimlerce kabul edilen hidrokarbon kaynaklarına ilişkin iş birliği irademizin teyidi olarak Rum liderliğine yeni bir öneri yapmış bulunuyorum. Hatırlanacağı üzere 2011, 2012 ve nihayetinde 13 Temmuz 2019 tarihinde konuya dair iş birliği önerilerimiz masaya konmuştu. Halen masada olan bu önerilerimizin genel kuralını, iki Tarafa da ait olan ada etrafındaki doğal kaynakların araştırılması, çıkarılması, kullanılması ve pazarlanması da dahil yönetilmesine ilişkin olarak, eşit sayıda ve eşitlik temelinde, BM gözetiminde, iki Tarafın yetkili makamlarından temsilcilerin katılımıyla kurulacak bir komiteyle bu kaynaklara dair iki rızayla ortak karar alınması mekanizması oluşturmaktır.  Bugün verdiğimiz önerimizde, bir açılım daha yaparak bahse konu iş birliği mekanizmanın kurulmasını müteakip, süreç içerisinde bir safhada halihazırda iki Tarafın ayrı ayrı sözleşme imzaladığı şirketlerin de yetkilendirilerek bu mekanizmaya dahil edilebileceğini söylüyoruz. Bu önemli açılım, Rum tarafının ileri sürmekte olduğu kaygı ve gerekçeleri de ortadan kaldırmaktadır. Mektubumda Kıbrıs Türk Tarafı olarak, hem iki Taraf arasındaki ilişkileri olumsuz etkilemeye devam eden hem de bölgemizde istikrarsızlık sebeplerinden biri haline dönüşen bu krizin fırsata çevrilmesi için hazır olduğumu ve önerimizi bir an önce hayata geçirilmesi konusunda kararlı olduğumu en net ifadelerle anlattım.”

AB enterkonnekte sistemine dahil olma

Tatar, ikinci olarak, Avrupa Birliği (AB) enterkonnekte sistemine Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlanma yoluyla dahil olmayı önerdiğini ifade etti. Halihazırda iki tarafın elektrik sistemlerinin birbirine bağlı olduğunu ve tarafların ihtiyaç duyulması halinde birbirine elektrik verebildiğini hatırlatan Tatar, yine de iki tarafta da artan enerji arzından dolayı yaşanan zorlukları aşmak konusunda AB sistemine dahil olmanın en etkin yöntem olarak ortaya çıktığını vurguladı.

Tatar, “KKTC olarak Türkiye Cumhuriyeti’yle enterkonnekte çalışmaları yapmaktayız. Rum tarafının da buna yönelik ayrı çalışmaları bulunmaktadır. Hem bağlantı yatırımı hem de bakım açısından değerlendirildiğinde, iki tarafın çıkarına olabilecek ve en erken zamanda devreye girebilecek sistem Türkiye üzerinden sağlanacak sistemdir. Böylesine bir iş birliği yeşil enerjiye geçiş için de önemli bir imkan yaratacaktır” dedi.

Güneş enerjisinin etkin olarak kullanılması

Üçüncü iş birliği alanı olarak, yeşil enerjiye geçiş konusunda güneş enerjisinin etkin şekilde kullanılmasını önerdiğini kaydeden Tatar, bu bağlamda kurulması öngörülen ortak komite aracılığıyla, hem iki tarafa hem de adanın geneline güneş enerjisinden maksimum fayda sağlamak hedefiyle birlikte çalışılabileceğini belirtti.

Tatlı su kaynaklarının kullanımı ve geliştirilmesi

Tatar, dördüncü işbirliği önerisinin ise tatlı su kaynaklarıyla ilgili olduğunu anlattı.  Tatar, “iki tarafın yetkili kurumları tarafından görevlendirilecek uzman personelin eşit sayıda oluşturacağı ve Kıbrıs Adasının her iki tarafında bulunan tatlı su kaynaklarının rasyonel kullanımı ve geliştirilmesine yönelik çalışma yapmak üzere bir komite kurulmasına hazır olduğumuzu ifade ettim. Anavatan Türkiye’den asrın projesi kapsamında ülkemize ulaştırılan suyun da bu iş birliği kapsamında ele alınabileceğini de önerdim.” dedi.

İki işbirliği önerisi daha sunulacak

Tatar, BM Genel Sekreterine Kıbrıs Türk tarafının çok yakın zamanda “düzensiz göç” ve “Kıbrıs Adasının mayınlardan arındırılmasına” ilişkin iki ilave iş birliği önerisi sunacağını da ilettiğini söyledi.

Tatar sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kıbrıs Türk tarafı bu önerileriyle eşitlik temelinde hem iki tarafa, hem Kıbrıs Adasına hem de bölgemize fayda sağlayacak iş birliği alanları konusunda Rum muhataplarıyla birlikte çalışma iradesine sahip olduğunu sözde değil özde de göstermiştir. Bu kararlılığımı, müktesep haklarımız olan egemen eşitlik ve eşit uluslararası statümüz korunarak ileriye götürmeye hazır olduğumu da ifade ettim. Eğer hem adamıza hem de bölgemizin barış, istikrar ve refahına katkı sağlanmak isteniyorsa, başta Rum tarafından olmak üzere, ilgili tüm taraflardan bu iş birliği önerilerimizi hayata geçirilmesi konusunda olumlu tutum bekliyoruz.

Anastasiadis’in bu önerilerimize açık fikirli ve olumlu bakması yönünde teşvik edilmesini de Sayın BM Genel Sekreteri’nden rica ettim. Şimdi top Rum tarafındadır. Sayın Anastasiadis’e çağrım şudur; adamızın ve bölgemizin geleceği için olumlu adım atılmasına biz hazırız, gelin bu önemli konularda birlikte çalışalım ve hem Halklarımıza hem de bölgemize, önerdiğim bu iş birliği alanında birlikte çalışarak katkıda bulunalım.”  

“Kıbrıs Türk Tarafı, Anavatan Türkiye Cumhuriyeti’nin de tam desteğiyle yapıcı ve pro-aktif siyasetinin ve iradesinin somut bir örneğini daha iş birliği önerileriyle masaya koymuştur” diyen Tatar, “Ben uzlaşıdan ve diplomasiden yana bir Lider olarak, faydasının yaşamın her alanında hissedileceği bu iş birliği önerilerimizin bir an önce hayata geçirilmesi konusundaki kararlılığımı bir kez daha yinelemek istiyorum” ifadelerini kullandı.

“Eşit egemenlik” konusunda tutumumuz aynı

Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis’in bugün Morislav Jenca ile yaptığı görüşme sonrasında Kıbrıslı Rum Hükümet Sözcüsü Marios Pelekanos’un yine iki kesimli iki toplumlu federasyon temelinde bir çözümden bahsettiğine değinen Tatar, Jenca’nın kendisi ile yaptığı görüşmede ise böyle bir konunun gündeme gelmediğini aktardı. Tatar, Jenca’ya Kıbrıs Türk tarafının “eşit egemenlik” talebinden vazgeçmediğini ilettiklerini belirtti.