Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler…
Sevgül Uludağ

[email protected]

***  Bazı “kayıplar”ın gömülü olduğu Tekke Bahçesi’nde Kayıplar Komitesi’nin kazı yapabilmesi için İçişleri Bakanlığı’nda toplanan Şehitlikler ve Anıtlar Komisyonu olumlu karar üretti… Şimdi Bakanlar Kurulu’nun kararı bekleniyor…

Bazı “kayıplar”ın gömülü olduğu Tekke Bahçesi’nde Kayıplar Komitesi’nin kazı yapabilmesi için İçişleri Bakanlığı’nda dün toplanan Şehitlikler ve Anıtlar Komisyonu olumlu bir karar üreterek, kazının önündeki engelleri kaldırırken, konu Bakanlar Kurulu’nun kararına kaldı.

Şehitlikler ve Anıtlar Komisyonu, yıllar önce bu alanda kazı başlatan Kayıplar Komitesi’nin kazısını durdurmuş ve kazı yapılmasına engel çıkarmıştı.
Tekke Bahçesi’nde gömülü olduğu bilinen pek çok “kayıp” Kıbrıslıtürk ve Kıbrıslırum bulunuyor… Kıbrıslıtürk “kayıplar”, 1964 yılında Ayvasıl Kıbrıslıtürk mezarlığı dışında toplu mezarlara gömülü olarak bulunup ailelere herhangi bir bilgi verilmeden dönemin Kıbrıslıtürk makamları tarafından Tekke Bahçesi’nde o günlerde oluşturulmuş mezarlığa defnedilmişlerdi. 1963-64 döneminde bu bölgeye bazı “kayıp” Kıbrıslırumlar’ın da defnedilmiş olduğu yönünde tanıklıklar bulunmaktaydı.
Tekke Bahçesi’nde bazı “kayıp” Kıbrıslıtürkler’le Kıbrıslırumlar’ın gömülü olduğu konusunu Kıbrıs medyasında ilk kez YENİDÜZEN’de bu sayfalarımızda dokuz yıl önce, 2007’de gündeme getirmiş ve Ayvasıl’daki toplu mezarların kazısında Kıbrıs Türk Hekimler Birliği adına bulunan Dt. Hüsrev Dağseven’le geniş bir röportaj ve bu alanda gömülü olabilecek olan “kayıplar”ın yakınlarıyla röportajlar yayımlamıştık. Çeşitli yerlerde öldürülen ve Lefkoşa Genel Hastanesi morgunda toplanan 21 “kayıp” Kıbrıslıtürk’ün listesi, dönemin Kıbrıslırum yetkilileri tarafından 4 Ocak 1964 tarihinde Kıbrıslıtürk makamlara ulaştırılmış ve bu naaşların hastanedeki morgtan alınması talep edilmişti. Biz bu listeyi de bu sayfalarda yayımlamıştık.  Dönemin Kıbrıslıtürk makamları bu naaşları morgtan almamışlar, bir süre sonra Kıbrıslırum yetkililer burada bulunan “kayıp” Kıbrıslıtürkler’i, Ayvasıl Kıbrıslıtürk mezarlığı dışına, toplu mezarlara gömmüşlerdi. Bir süre sonra Kıbrıslıtürk makamlar İngiliz askeri koruması altında bu toplu mezarları açarak buradan çıkardıkları naaşları, aileleri haberdar etmeksizin ve ailelere herhangi bir bilgi vermeksizin “Ayvasıl Şehidi” adı altında Tekke Bahçesi’ne alel acele defnetmişlerdi.
Yayınlarımız sonucu yakınlarının Tekke Bahçesi’nde defnedilmiş olabileceğini öğrenen “kayıp” yakını Kıbrıslıtürkler harekete geçmişler ve pek çok kez Kayıplar Komitesi’nden ve siyasi yetkililerden Tekke Bahçesi’nde “meçhul” ve “Ayvasıl” yazılı, üstünde kimlik emaresi bulunmayan mezarların kazılmasını talep etmişler ancak herhangi bir sonuç elde edememişlerdi.
Kayıplar Komitesi’nin Kıbrıslıtürk üyesi Gülden Plümer Küçük de ailelere ve diğer yetkililere Tekke Bahçesi’nin kazılması gerektiğini anlatmaya çalışsa da, onun çabaları da sonuç vermemişti.
Cumhurbaşkanlığı’na Mustafa Akıncı’nın seçilmesiyle birlikte, aileler bir kez daha Akıncı nezdinde girişimlerde bulunmuşlar ve Cumhurbaşkanlığı’nın bazı yetkilileriyle görüşerek Tekke Bahçesi’nde kazı yapılmasını talep etmişlerdi. Aileler ayrıca başka makamlar ve başka yetkililerle de, İçişleri Bakanlığı’yla da, Şehitlikler ve Anıtlar Komisyonu’yla da tekrar görüşmeler yapmışlar, televizyonlar ve gazetelerde Tekke Bahçesi’nin kazılması talebini iletmişlerdi.
Bakanlar Kurulu kararıyla Muratağa-Atlılar-Sandallar Şehitlikleri’nde Kayıplar Komitesi’nin kazı yapması için izin verilince, aileler bu çabalarını arttırmışlar ve “Muratağa da şehitlik, Tekke Bahçesi de şehitlik… Arada ne fark var?” diyerek tepkilerini dile getirmişler ve Tekke Bahçesi’nde kazı yapılması yönünde baskı unsuru oluşturmaya devam etmişlerdi.
Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve yakın çalışma arkadaşlarının Tekke Bahçesi’nin kazılması konusuna sıcak bakması anlaşılan bu kez sonuç verdi ve Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan girişimler de bu kararın üretilmesinde etkili oldu.
1991 yılında Şehitlikler ve Anıtlar Yasası nezdinde oluşturulan Şehitlikler ve Anıtlar Komisyonu, beş temsilciden oluşuyor. İçişleri Bakanlığı, Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı, Sosyal Hizmetler Dairesi, şehitliğin sınırları içerisinde bulunduğu belediye ve Şehit Aileleri ve Malul Gaziler Derneği’nden birer temsilci bu komisyonu oluşturuyor. Geçmişte Kayıplar Komitesi’nin Tekke Bahçesi’nde meçhul mezarlarda başlattığı kazıyı aynı gün içerisinde durduran bu komisyon, şimdi “insafa geldi” ve burada kazı yapılmasına olanak sağlamak üzere “yeşil ışık” yaktı. Şimdi konunun Bakanlar Kurulu’nun önüne giderek burada da bir karar üretilmesi gerekecek ki Tekke Bahçesi’nde kazılar başlatılabilsin.
1963 yılında “kayıp” edilen yakınlarını bekleyen “kayıp” aileleri bu karara çok memnun oldular. Kayıplar Komitesi’nin Kıbrıslıtürk yetkilileri de karar için memnuniyet ifade ettiler.
Tekke Bahçesi’nde bazı “kayıplar”ın gömülü olduğunu yıllar önce bize anlatarak bu “kirli sır”rı açığa çıkaran okurlarımıza, bu konuda bize konuşan ve elindeki tüm bilgileri hiç çekinmeden paylaşan Dt. Hüsrev Dağseven’e, bu süreçte desteğini esirgemeyen herkese sonsuz teşekkürler… Bu konu gündemine getirildiği zaman “kayıp” yakınlarının acılarına kayıtsız kalmayarak girişim başlatan ve bunu sonuca ulaştırabilmek amacıyla adım atan Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’ya, Halil Sadrazam’a, bu konuya destek veren Kayıplar Komitesi Kıbrıslıtürk Üyesi Gülden Plümer Küçük ve Kıbrıslıtürk Üye Yardımcısı Mine Balman’a sonsuz teşekkürler… Umarız Bakanlar Kurulu da bir an önce gerekli kararı üretir ve Kayıplar Komitesi’nin burada herhangi bir biçimde engellenmeksizin kazı ve araştırma yapmasının önünü açar…

Sevgül Uludağ Tel: 00 90 542 853 8436  CYTA 00 357 99 966518