Tekke Bahçesi’nde Bakanlar Kurulu kararıyla yürütülen kazılar şimdilik tamamlandı… Hüseyin Osman Sakallı,  20 Temmuz 1974’te Doğruyol çarpışmalarında öldürülen kardeşi Mustafa Halil Sakallı ile arkadaşı Selim Mustafa Mavili’yi kendi elleriyle Tekke Bahçesi’nde aynı mezara gömdüğünü, kardeşinin mezarının Tekke Bahçesi’nde olduğunu anlatmış ve bu mezarın kazılmasını talep etmişti…

Tekke Bahçesi’nde Bakanlar Kurulu kararıyla yürütülen kazılar şimdilik tamamlandı… Ve tek bir mezara toplam yedi kişinin defnedilmiş olduğu, bazı mezarların da boş olduğu ortaya çıktı.

Bakanlar Kurulu’nun Şubat 2020’nin ilk haftasında almış olduğu karar ve yayımladığı iki emirname çerçevesinde, Cumhurbaşkanlığı tarafından Kayıplar Komitesi Kıbrıslıtürk Üye Ofisi’nin desteğiyle yürütülen çalışmalar çerçevesinde, arkeologlar Tekke Bahçesi’nde haftasonları kazılar yürüterek toplam yedi mezar kazmış bulunuyorlar ve şimdilik bu kazılar tamamlanmış bulunuyor.

Bu kazılardan birisi Ecvet Yusuf’un adının yazılı olduğu mezarda yürütülmüş ve içerisinde bir veya daha fazla sayıda kişinin gömülü olduğu ortaya çıkmıştı ancak DNA sonuçları belki bu şahıs ya da şahısların kim olduğunu öğrenmemize yol açacak… Kayıplar Komitesi arkeologlarının ve Kazılar Koordinatörü Arkeolog Demet Karşılı’nın tümüyle gönüllü olarak haftasonları yürüttükleri kazılarda kazılan bir mezarda ise yedi kişinin defnedilmiş olduğu ortaya çıktı, kazılan bazı mezarlar ise boş çıktı…

Bu konuda sosyal medya sayfasından bir paylaşımda bulunan Şehit Aileleri ve Malul Gaziler Derneği Genel Başkanı Gürsel Benan, “Tekke Bahçesi Şehitliği’nde yapılan kazılarda bir mezardan beş, bir mezardan yedi, bir mezardan bir, diğer üç mezar boş çıkmıştır. Bundan sonra açılacak olan mezarlarda ne ile karşılaşacağımızı bilmiyoruz… Yazık, çok yazık… Bu ülkede şehitlere verilen değer bu olmamalıdır” diyerek, bazı şehit ailelerinin DNA örneği vermeleri için çağrıda bulundu.

SAKALLI: “KENDİ ELLERİMLE DEFNETTİYDİM…”

Bundan iki yıl önce Ocak 2018’de Hüseyin Osman Sakallı bizi arayarak, Tekke Bahçesi’ndeki mezarlara kendi eliyle kardeşini ve kardeşinin arkadaşını defnetmiş olduğunu, daha sonra o günlerde oraya tekrar gittiğinde bu mezarı bulamadığını, üzerinde isim yazmadığını belirterek, bizden ve Kayıplar Komitesi yetkililerinden yardım istemişti. Biz de onu derhal Kayıplar Komitesi’yle temasa geçirerek, Tekke Bahçesi şehitliğinde bu mezar yerini işaret etmesi için Kazılar Koordinatörü Arkeolog Demet Karşılı’yla buluşması ve ayrıca Kayıplar Komitesi’ne DNA örneği vermesi için harekete geçmiştik. Arıca Hüseyin Osman Sakallı’yla yapmış olduğumuz ayrıntılı röportajı da bu sayfalarda yayımlamıştık… O, bu mezarın kazılmasını talep ediyordu… Biz de sayfalarımızda onun bu çağrısına yer vermiştik… Hüseyin Osman Sakallı,  20 Temmuz 1974’te Doğruyol çarpışmalarında öldürülen kardeşi Mustafa Halil Sakallı ile arkadaşı Selim Mustafa Mavili’yi kendi elleriyle Tekke Bahçesi’nde aynı mezara gömdüğünü, kardeşinin mezarının Tekke Bahçesi’nde olduğunu anlatmış ve bu mezarın kazılmasını talep etmişti…

Tekke Bahçesi’nde yürütülen son kazılar, Hüseyin Osman Sakallı’nın ne kadar haklı olduğunu ortaya çıkardı ve tek bir mezardan yedi kişi çıkarıldı.

Daha önce de bir başka mezardan toplam beş kişi çıkarılmıştı ve bunlar arasında Ecvet Yusuf da bulunuyordu…

Şimdi tek bir mezarda bulunan yedi şahsın kimliklendirilmesi için DNA süreci başlatılmış bulunuyor… DNA süreci sonunda bu yedi kişinin kimler olduğu anlaşılacak…

CENAZE TÖRENLERİ YAPILACAK…

Şehit Aileleri ve Malul Gaziler Derneği Genel Başkanı Gürsel Benan’dan edindiğimiz bilgilere göre, Ecvet Yusuf’la aynı mezara defnedilmiş olan dört Kıbrıslıtürk, önümüzdeki günlerde yeniden Tekke Bahçesi şehitliğine defnedilecek. 28 Şubat 2020 Cuma sabahı Kadir Mehmet ve Ali Mehmet Kırma, askeri törenle defnedilecek. Saat 09.30’da Küçük Kaymaklı Camisi’nde cenaze namazı kılındıktan sonra saat 10.00’da Tekke Bahçesi Şehitliği’nde askeri törenle defin gerçekleştirilecek.

29 Şubat 2020 Cumartesi günü ise Yüksel Ahmet Dereli ve Hüseyin Ali Arabacı, sivil törenle Tekke Bahçesi Şehitliği’ne defnedilecek. Yine saat 09.30’da cenaze namazı Küçük Kaymaklı Camisi’nde kılınacak ve saat 10.00’da da Tekke Bahçesi Şehitliği’nde defin töreni yer alacak…

BU SÜRECE KATKIDA BULUNAN HERKESİ KUTLUYORUZ…

Tekke Bahçesi’ndeki kazılarda yer alan Kayıplar Komitesi Kazılar Koordinatörü arkeolog Demet Karşılı önderliğindeki tüm arkeologlarımızı, şirocularımızı ve diğer çalışanları göstermiş oldukları özverili çabalar nedeniyle ve bu işi hiçbir karşılık beklemeksizin gönüllü ve insani bir görev olarak yürütmüş oldukları için kutluyoruz…  Kayıplar Komitesi Kıbrıslıtürk Üye Ofisi adına Cumhurbaşkanlığı’na bu süreçte destek veren Gülden Plümer Küçük ve Mine Balman’ı da kutluyoruz… Aynı şekilde Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Tekke konusunda yoğun çaba harcamış olan danışmanı Halil Sadrazam ve bu işe emek vermiş olan herkesi kutluyoruz…

Tekke Bahçesi’nde ister çoklu, ister tek olarak defnedilmiş olsunlar, burada yakını olan tüm ailelerin acılarını paylaşıyoruz… Bu konuda bize konuşmuş ve bilgi vermiş olan, kazı kararının alınabilmesi için büyük katkılarda bulunan tüm okurlarımıza yürekten teşekkür ediyoruz…

Tekke Bahçesi’nde daha kazılması gereken pek çok mezar bulunmaktadır… Umarız bu süreç devam ettirilir ve her şey açıklığa kavuşturulup, insanların bir mezara ziyarete gittikleri zaman, kimi ziyaret ettiklerinden emin olacakları bir mezarlık/şehitlik oluşturulur nihayetinde. Bunun için de bu kazıların devamının getirilmesi gerekmektedir.

İKİ EMİRNAMEDE NELER VARDI?

Lefkoşa’da Tekke Bahçesi Şehitliği’ndeki mezarların açılması ve şehitlerin yeniden defnedilmesine ilişkin iki emirname 7 Şubat 2020 tarihinde yürürlüğe girmişti… Bu konuda TAK Ajansı’nın haberinde şöyle deniliyordu:

“Bakanlar Kurulu’nca onaylanan Fasıl 257 Kamu Sağlığı (Defin ve Mezardan Çıkarma) Yasası uyarınca hazırlanan iki emirname, Resmi Gazete’de yayımlandı.“Tekke Bahçesi Şehitliğindeki Mezarların Açılması ve Tekrar Defnedilmesine İlişkin Emirname”yle şehitlikteki bazı mezarlarda tespit edilen farklı isimlere ait kalıntıların doğru şekilde isimlendirilerek kendi adlarını taşıyan mezarlara defnedilmesi amaçlanıyor. Birinci emirnamenin amacı Resmi Gazete’de şöyle ifade edildi:“Bu Emirname; Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Kayıp Şahıslar Komitesi Kıbrıslı Türk Üye Ofisi tarafından gelen talep üzerine; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tekke Bahçesi Şehitliğinde (Mezarlığında) Bakanlar Kurulu tarafından daha önce alınan TE (K-I) 309-2019 sayı ve 5.03.2019 tarihli kararuyanıca Hüseyin Ali Arabacı adına bulunan mezar açılmış ve içerisinden; Hüseyin Ali Arabacı, Ecvet Yusuf, Yüksel Ahmet Dereli, Kadir Mehmet ve Ali Mehmet Kırma'ya ait olduğu tespit edilen iskelet ve/veya kemikler bulunmuştur. Ancak; bahse konu kişilerin adında mevcut mezarlar bulunmaktadır. Hüseyin Ali Arabacı açılan kendi mezarına defnedilmesi, diğer dört kişinin ise; defnedilebilmeleri için adlarına bulunan mezarların açılması ve açılan mezarların boş olması durumunda bu kişilerin adlarına bulunan mezarlara defnedilmesi; ayrıca mezarların boş olmaması durumunda bulunan iskelet ve/veya kemikler için kimliklendirme çalışmalarının başlatılarak yeniden defnedilmeleri ile ilgili kuralları amaçlamakta ve kapsamaktadır. 

İKİNCİ EMİRNAME

İkinci emirnamenin amacı ise şöyle:“Bu Emirname; Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Kayıp Şahıslar Komitesi Kıbrıslı Türk Üye Ofisi tarafından gelen talep üzerine; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tekke Bahçesi Şehitliğindeki Şehitliğinde (Mezarlığında) Fasıl 257 Kamu Sağlığı (Defin ve Mezardan Çıkarma) Yasası'nın 3'üncü maddesi uyarınca; Bakanlar Kurulu tarafından daha önce alınan TE(K-I) 307-2019 sayı ve 5.03.2019 tarihli karar uyarınca İbrahim Ramadan adına bulunan mezar açılmış ve yan mezar olan Ali Mehmet/ Ali Mehmet Kırma adındaki mezardan kemik taşması sonucu yapılan DNA sonucunda Selim Mustafa Mavili’yeait olduğu tespit edilen kalıntılar bulunmuştur. Ancak; Selim Mustafa Mavili adında ve Ali Mehmet/Ali Mehmet Kırma adında başka mevcut mezarlar bulunmaktadır. Selim Mustafa Mavili ve Ali Mehmet/Ali Mehmet Kırma adlarına bulunan mezarların açılması ve açılan mezarların boş olması durumunda bu kişilerin adlarına bulunan mezarlara defnedilmesi, ayrıca mezarların boş olmaması durumunda ise; bulunan iskelet ve/veya kemikler için kimliklendirme çalışmalarının başlatılarak yeniden defnedilmeleri ile ilgili kuralları amaçlamakta ve kapsamaktadır.”

MEZARLAR AÇILIRKEN KİMLER HAZIR BULUNACAK?

Emirnamelerde, mezarların açılması ve yeniden defin sırasında, hazır bulunması gereken kişiler de belirtildi. Buna göre bir savcı, polis, Kayıp Şahıslar Komitesi Kıbrıslı Türk Üye Ofisi yetkilileri, araç ve gereçleri tedarik etmek üzere belediye yetkilileri, mezarlık sorumluları, herhangi bir bulaşıcı hastalığı önlemek amacıyla dezenfekte yapmak için Sağlık Bakanlığı’ndan sağlık ekibi, Din İşleri Dairesi’nin görevlendireceği bir din adamı da işlemler sırasında hazır bulunacak.”