Serap ŞAHİN

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası yılın son faiz kararını açıklamasının ardından gözler Türk Lirası’nın döviz karşısındaki tepkisine çevrildi. Faiz artışına rağmen TL değer kazanmazken, 2024 yılında benzer bir tabloyla karşılaşılacağının sinyali verildi.

Politika faizindeki yükselişe rağmen ‘beklenenin olmamasını’ YENİDÜZEN’e değerlendiren ekonomistler; 2024 yılının zorlu geçeceğine vurgu yaparak, enflasyonun dövizin üstünde yükseldiğine dikkat çektiler.

Ekonomist, Yrd. Doç. Dr. Ayşem Çelebi uzmanların 2024 yılının zorlu geçeceği yönünde görüşleri olduğuna işaret etti, enflasyondaki eğilimin kademeli olarak aşağı yönlü hareket etmeye ve para biriminin istikrara kavuşma beklentisi olduğunu belirtti.

Dövizin artmasına paralel olarak enflasyonun arttığına dikkat çeken Ekonomist, Prof. Dr. Mustafa Besim, uygulanan yanlış politikalardan dolayı enflasyonun dövizden daha fazla arttığını söyledi, dövizdeki artışın yüzde 70-80 civarında olmadığını ama enflasyonun olduğunu belirtti.

Kurlarının yükselme nedeninin enflasyon, cari açık ve güvensizlik olduğuna dikkat çeken Ekonomist Mahmut Sezinler ise 2024 Türkiye yerel seçimlerinde izlenecek politikanın çok önemli olduğuna işaret ederek “Çok büyük ihtimalle yine gevşek para politikası izlenecek ve döviz kurunu yukarıya çekecek” şeklinde konuştu.

EKONOMİSTLER NE DEDİ?

Ekonomist, Yrd. Doç. Dr. Ayşem Çelebi

“2024 ekonomik açıdan zorlu geçecek”

“Türkiye Merkez bankasının para politikasında rasyonele dönülmesi yönünde atılan adımlar, faizlerin artırılması ve yüksek düzeylere çıkılmasını engellemek amacıyla bütçe açıklarının kontrol altına alınmasına yönelik kararlar Türkiye’nin risk primini belirgin biçimde azaltmıştır” diyen Ekonomist Ayşem Çelebi, Merkez Bankası’nın bu sebeple aylık kur artışlarını o ayın enflasyonunun altında tutabildiğini ancak fakat düşük seviyelere çekilemediğini kaydetti.

İsrail-Hamas savaşının enerji fiyatlarını yükseltmesi beklenildiğini ancak düşüş gözlemlendiğine dikkat çeken Çelebi, “Öte yandan Türk lirasının döviz cinsinden değer kazanmasının faiz artışlarına beklenen cevabı verememesinin sebebi, diğer ülkelerin büyük merkez bankalarının faiz kararlarından kaynaklanmaktadır” dedi. Fed’in ve ECB’nin faiz artırım süreçlerinin sona geldiğine işaret eden Ayşem Çelebi, “Yeni tartışma konusu, politika faizlerini ne zaman düşürmeye başlayacakları” dedi. Faiz artışlarının ekonomik aktivite üzerindeki etkisinin gecikmeli olarak görüleceğinden, uzmanların 2024 yılının zorlu geçeceği yönünde görüşleri olduğunu kaydetti. Zorluklara rağmen enflasyondaki eğilimin kademeli olarak aşağı yönlü hareket etmeye ve para biriminin istikrara kavuşma beklentisi olduğunu belirten Ayşem Çelebi, “2024 dünya genelinde ekonomik açıdan zorlu bir ortama sahne olacak gibi görünüyor” dedi.

“Dövizin Türk lirası karşısında yükselişi devam edecek”

Dövizin 1 yılda geldiği noktayı özetleyen Ayşem Çelebi, “Dolar yıla 18.70 lira seviyesinden başlarken yılsonuna doğru 29 lirayı aştı. Dolar böylece yılbaşından bu yana yüzde 55 kazandırdı. Euro yıla 20.01 liradan başlarken yılsonuna doğru 32 lira seviyelerine yükseldi. Euro’daki getiri ise yılbaşından bu yana yüzde 59 oldu” şeklinde konuştu. Ayşem Çelebi sözlerine şöyle devam etti:

“Risk alma iştahının yüksek olduğu zamanlarda doların zayıf kaldığını bunun sebebinin ise küresel fonların önemli bir bölümünün sermayesinin dolar endeksi olması ve diğer ülke varlıklarını satın alabilmek için bu fonlar dolar satıp ilgili ülke para birimlerinde talebi artırtıdığını gözlemliyoruz.

Benim görüşüm de şimdiki gelişmelere dayalı olarak 2024 yılında döviz kurlarının Türk lirası karşısında yükseliş trendinin devam edeceğini fakat önümüzdeki yıl ABD para biriminin görece düşük bir performansa sahne olacağını ve diğer gelişmiş ülke paralarına karşı yüzde 7-10 kadar değer kaybedebileceği varsayımı olduğunu söyleyebiliriz.”

Ekonomist, DAÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Besim

“Son 1 yılda dövizdeki artış yüzde 70-80 olmadı ama enflasyon oldu”

Türkiye’deki seçimlerden sonra para politikalarının ve dövizle ilgili politikaların rahatladığını, merkez bankası faiz oranlarının yüzde 8’lerden yüzde 42,5’a kadar yükseldiğini belirten Ekonomist Mustafa Besim, faiz yükselirken dövizin de çok baskılı olduğunu ve onun da gevşediği yorumunda bulundu. Dolar’ın 23-24’lerden 29’a yükseldiğine işaret eden Besim, “Bence hala daha dövizin artması için yol vardır ama toplamda önümüzdeki yıl dövizde gerçekleşecek artış enflasyonun altında kalacaktır” ifadelerini kullandı. Dövizin artmasına paralel olarak enflasyonun arttığına dikkat çeken Besim, “Son zamanlarda yanlış politikalardan dolayı enflasyon dövizden daha fazla artmaya başladı. Son 1 yılda dövizdeki artış yüzde 70-80 olmadı ama enflasyon oldu” şeklinde konuştu. Döviz yükselişini “normali kadar artmadı” şeklinde yorumlayan ekonomist Besim, “En büyük mesele eskiden kur artışı enflasyona neden oluyordu. Şimdi enflasyon kurun üzerinde artıyor” dedi.

“Önümüzdeki dönemde döviz yükselecek ama çok yükselmeyecek”

Yeni dönemde dövizin yükseleceğini ancak çok yükselmeyeceğine dikkat çeken Besim, “Artacak ama çok da aşırı artmayacak. Faiz artırımı ile enflasyonu kontrol altına almaya çalışıyorlar ama gidilecek daha çok yol var. 2024 için Türkiye enflasyon beklentisini yüzde 33’den 36 olarak düzeltti. Toplamda bakıldığında yüzde 42’nin altında kalıyor. Türkiye’nin şu anki sorunu ilk 6 ay enflasyon Türkiye’de yüksek olacak. Türkiye’nin bunu halletmesi gerekiyordu” şeklinde konuştu. İlk 6 ay yaşanacak enflasyonun olumsuz etkilerinin çok olacağına işaret eden Besim, “Sene başı harçlarda yapılacak artışlar, asgari ücretin artması bunlar enflasyona olumsuz etki yapacak ve Türkiye’de enflasyon ilk 6 ayda yüksek olacak. İkinci 6 ayda gerilemesi bekleniyor” dedi.

Besim sözlerine şöyle devam etti:

“Faiz artıyor ama döviz de artıyor, normalde artmaması lazım ama Türkiye ekonomisi hala daha güçlü yapısını oluşturmuş değil. Rezervleri hala daha çok güçlü değildir. Eksikliği hala daha vardır. İyileşmeye doğru gidiyor ama çok kötü bozulduğu için rezervlerin durumu zaman alır. Bu rezervler güçlenmeden özellikle uluslararası yatırımcı Türkiye ekonomisi ile ilgili güven duymadan ve Türkiye yatırıma başlamadan kur artmaya devam edecektir.”

Ekonomist Mahmut Sezinler

“Kurların yükselmesinin nedeni enflasyon, cari açık ve güvensizlik”

“Kurların yükselmesi tamamen enflasyon ve cari açık kaynaklıdır. Bunun yanında güvensizlik” diyen Ekonomist Mahmut Sezinler, 2024 Türkiye yerel seçimlerinde izlenecek politikanın çok önemli olduğuna işaret ederek “Çok büyük ihtimalle yine gevşek para politikası izlenecek ve döviz kurunu yukarıya çekecek” şeklinde konuştu.

“Döviz 2024’de artmaya devam edecek”

Türkiye’deki seçimlerden sonra ekonomik politikalarda u dönüşü yaşandığına işaret eden Sezinler, enflasyonun da yavaş yavaş kontrol altına alınacağı mesajı verilmiş olmasına rağmen olmadığını ve tüketici fiyatları enflasyonunun 4 civarlarına çıkarak 2023 yılı enflasyonunun da yüzde 70’lere dayandığını kaydetti. “Piyasanın bu yeni politikaya da beklentileri kırılmış oldu ve endişeler başladı” diyen Sezinler, dövizde kısmen artış olmasına rağmen döviz piyasasının talep yönünde çok canlı hareket ettiğini söyledi. Türkiye Merkez Bankası’nın piyasaya müdahalelerde bulunduğunun altını çizen Sezinler, “Müdahalede bulunmasaydı döviz artışları daha da yüksek boyutlarda olacaktı” dedi.

Enflasyon ve cari açığın yüksek seyretmesinin Türk Lirası’nın değer kaybına yol açtığına vurgu yapan Sezinler, bu sürecin 2024 yılı içerisinde de devam edeceğini belirtti.

2024 enflasyon hedefinin revize edilmiş olmasına rağmen yüksek olduğuna dikkat çeken Mahmut Sezinler, Türkiye’nin en yüksek enflasyon yaşayan ülkelerden bir tanesi olduğunu söyledi.

İzlenen para politikalarına karşı güvensizliğin sürdüğünü kaydeden Sezinler, “Cari açık da buna eklenince kurların 2024 yılında da kısmen dahi olsa artmaya devam edeceğinin göstergesi oldu” ifadesini kullandı.