Esnaf Zanaatkarlar ve Üreticiler Pazarlama Kooperatifi (EZKOOP) Başkanı Hürrem Tulga, Avrupa Adalet Divanı (ABAD) kararlarından sonra ilk kez işlenmiş bir ürünün AB’ye gümrüksüz  satıldığını açıkladı.

EZKOOP Başkanı Hürrem Tulga ve Genel Sekreteri Ersun Aytaç Yeşil Hat Tüzüğü altında Kıbrıs'ın güneyine gümrükten muaf ilk kez işlenmiş bir ürün satışının gerçekleşmesi üzerine TAK’a açıklamada bulundu.

Tulga, bugün ilk kez gümrükten muaf EZKOOP’un “Taşdeğirmen” markasıyla Güney Kıbrıs’a zeytinyağı ihracatı yaptıklarını belirtti ve “ABAD kararlarından sonra ilk kez işlenmiş bir ürün AB’ye gümrüksüz ihraç etmiş olduk” ifadelerini kullandı.

Yeşil Hatta yapılan son düzenlemelerden önce ham meyve ve sebze dışında  balın Güney Kıbrıs’a geçirilen tek işlenmiş gıda ürünü olduğuna işaret eden Tulga, “Yeşil Hatta yapılan son düzenlemelerle AB ülkelerine gönderilecek ürünler için gümrük muafiyeti kazanılmış oldu” dedi.

Gümrük muafiyeti

1994 Avrupa Adalet Divanı kararlarıyla Adanın Kuzeyi aleyhine alınan kararla birlikte Kuzey Kıbrıs’a üçüncü ülke muamelesi yapılmaya başlandığını belirten Tulga, “Bu bizim rekabet gücümüzü çok zayıflatmıştı. AB ülkelerine ürün göndermede sıkıntı sağlık analizleri yanında gümrük vergisidir. Uygulanan yüzde 16 vergi ciddi bir maliyet artışı yaratıyor. Londra pazarında çok sıkıntı yaşıyoruz. Zeytin yağında gümrük vergisi çok yüksek. Bir litreye 1 Pound (Stg) vergi alınıyor. 21 TL’den bahsediyoruz. İtalya, Yunanistan ve İspanya ile rekabet etmek zorunda olduğumuzu unutmamamız gerekiyor” dedi.

Tulga, “Bu gelişme bize gösterdi ki dünyada herhangi bir toplumdan farkımız yok. Yapmak istersek olur. Söz konusu ürünler aranan özellikli ürünlerdir, henüz hazır piyasalara dahi ulaşmadık, Avrupa Birliği ülkelerindeki firmaların yanında Güney’den şirketlerden de talepler geliyor” şeklinde konuştu.

Türkiye üzerinden ihracat yapılması ile ilgili de Tulga, “Türkiye üzerinden de ihracat yapmanın yollarını denedik, ama böyle yapınca araya bir aracı daha girmiş oluyor. Onun için direk olarak pazarlamak zorundayız” şeklinde konuştu.

AB ülkelerine narenciye ihraç edilememesinin sebebiyle ilgili olarak da Tulga, “Organizasyon yapmadık, çalışmadık” dedi.

Bir dönem 8,5 milyon bitkisel ürün ihracatı yapıldığının anımsatılması üzerine Tulga, Arap ülkelerine gönderilen süt ürünleri dışında döviz getirici bitkisel ürün ihracatının yok denecek kadar az olduğunu, narenciye ihracatının ise TL üzerinden yapıldığının altını çizdi.

Harup, zeytin ve üzüm üretimi ile ilgili olarak ise Tulga, Kooperatifin çalışmalarıyla üretimin hızlandığını, ancak Yeşil Hat kapsamının genişletilmesi kararıyla da büyük bir artış beklediklerini, İskele bölgesinde son iki yılda 60 bin zeytin ağacı ekildiğini belirtti.

Hürrem Tulga, harnup ve zeytin üretiminin iç tüketimin üzerinde olduğunu, rahatlıkla ihracata elverişli olduğunu ancak üzüm üretiminin yeterli olmadığını belirtti.

Tulga, “Zeytinyağı ve pekmez için analizlerini Güney Kıbrıs’ta, uluslararası akreditasyonu bulunan  laboratuvarlarda yaptırıyoruz, analiz yaptırma olanağı olmasa Yeşil Haz tüzüğünü zorlayamazdık. Ancak, bu gibi laboratuvarlardan alınan analiz sonuçlarıyla Avrupa ülkelerine ihraç edebiliyoruz” ifadelerini kullandı.

Aytaç: "Esas hedef hayvansal olmayan tüm işlenmiş bitkisel ürünlerin ihracatını yapabilmektir”

ABAD kararlarıyla gelen sağlık belgesi sorununa da uluslararası akreditasyonu bulunan laboratuvarlardan alınacak belge ile çözüm getirildiğini ifade eden EZKOOP Genel Sekreteri Ersun Aytaç, 2019 ve 2020’de uluslararası akreditasyonu olan laboratuvardan, pestisit olmadığını ve asit oranının standart olduğu gösteren analiz sonucu ile birlikte Mağusa limanından Avustralya ve İngiltere’ye zeytinyağı ihracatı yaptıklarını kaydetti.  

AB ülkelerine ihracat için gerekli olan koşullara da değinen Aytaç, ambalaj ve kalite standartlarının yakalanması gerektiğini, EZKOOP’un halihazırda ihraç ettiği ürünlerde bu konuda herhangi bir sıkıntı yaşamadıklarını ifade etti.

Aytaç, zeytin ve zeytin yağında, ambalaj kurallarının bulunduğunu, zeytinyağındaki asidin standardının yakalanması gerektiği ve pestisit kalıntısı olmadığını gösteren laboratuvar raporu almak gerektiğini; harnup ve harnup ürünlerinde de şeker oranı, pestisit kalıntısı ve  nasıl sıkım işleminden geçtiğine bakıldığını, soğuk sıkım olması gerektiğini; üzüm ve üzüm ürününde (Zivaniya’da) da zehirlenmeye neden olan (üzüm sapçıklarından çıkan) etil alkol ve pestisit bulunmaması gerektiğini belirtti.

Aytaç, “Esas hedef hayvansal olmayan tüm işlenmiş bitkisel ürünlerin ihracatını yapabilmektir” dedi.

Kooperatifin, ürünlerin pazarlanması, denetlenmesi ve teknik hizmet sunduğunu belirten Aytaç, mühendislerin talimatları doğrultusunda yapılan zeytin üretimine Kooperatifin alım garantisi de verdiğini söyledi.

Güneye ilk zeytinyağı ihracatı yapıldı

Haber:İbrahim Diran  Fotoğraf: Hüseyin Sayıl (TAK)