Korona kısıtlamaları küresel demokraside önemli gerilemeye yol açtı. 2021 Demokrasi Endeksinde Türkiye ise bir sıra yükselerek 167 ülke arasından 103'üncü oldu.

İngiliz araştırma ve analiz şirketi Economist Intelligence Unit'in (EIU) hazırladığı 2021 Demokrasi Endeksi'ne göre dünyada demokrasideki gerileme 2021'de de sürerek yeni bir olumsuz rekor kırdı.

Raporda pandemi sürecinde hükümetlerin uygulamaya koyduğu kapanma önlemleri ve seyahat kısıtlamalarına işaret edilerek sivil hakların gelişmiş demokrasilerde de otoriter rejimlerde de askıya alındığı, pandeminin iki yıldır demokrasideki gerilemenin başlıca kaynağı olduğu belirtildi.

Türkiye 103'üncü oldu

Dünya ülkelerinin "tam demokrasiler", "kusurlu demokrasiler", "melez rejimler" ve "otoriter rejimler" olarak sınıflandırıldığı endekste Türkiye bu yıl da "melez rejim" kategorisinde değerlendirildi.

2020'ye göre bir basamak yükselerek 167 ülke arasında 103'üncü sırada yer alan Türkiye'nin demokrasi endeksi ise, 10 tam puan üzerinden 4,35 olarak puanlandı. Endeks değerlendirmelerinde seçim süreçleri ve çoğulculuk, hükümetin işleyişi, siyasi katılım, demokratik siyasi kültür ve sivil özgürlükler olmak üzere beş ölçüt temel alındı.

En demokratik ülke Norveç

Endekse göre dünya nüfusunun üçte birinden fazlası otoriter rejimlerde yaşarken tam demokrasilerde yaşayanların oranı yüzde 6,4'e geriledi. On tam puan üzerinden değerlendirilen küresel demokrasi endeksi 2020'de 5,37 iken 2021'de 5,28'e düşerek şimdiye kadarki en düşük seviyesine geriledi.

Dünyanın en demokratik ülkeleri 9,75 puanlık skorla Norveç, 9,37'lik skorla Yeni Zelanda ve 9,27'lik skorla Finlandiya olurken endekste son sırayı 0,32'lik skorla Afganistan aldı. Afganistan'dan sonra demokrasi açısından en kötü durumdaki ülkeler 1,02'lik skorla Mynamar ve 1,08'lik skorla Kuzey Kore olarak sıralandı.

Korona kısıtlamaları

Raporda korona pandemisine karşı getirilen kısıtlamaların, küresel demokrasideki keskin düşüşte önemli rol oynadığı belirtildi.

Pek çok vatandaşın acil durum önlemleri ve devlet erkinin genişletilmesine tolerans gösterdiği, ancak kapanma ve aşı zorunluluğu gibi politikaları destekleyenlerle devlet müdahalesi ve bireysel özgürlüklerin kısıtlanmasına karşı çıkanlar arasında kutuplaşma yaşandığı kaydedildi. 2021 yılı başlarında en az 86 ülkede pandemi bağlantılı protesto gösterilerinin düzenlendiğine işaret edilen raporda, kısıtlamalara karşı protestoların yıl sonuna doğru aşı karşıtı hareketle birleştiği ve dünya çapında ivme kazandığı belirtildi.

"Batı modeli önündeki en önemli sınama Çin olacak"

Raporda, gelişmiş demokrasilerde vatandaşların mevcut sistemden duydukları hoşnutsuzluğun arttığına işaret edilirken 2022 yılı ve ötesinde Batı modeli demokrasilerin önündeki en önemli meydan okumanın Çin'den geleceği değerlendirmesinde bulunuldu.

Kırk yıllık hızlı ekonomik büyüme süreci sonrasında Çin'in dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline geldiğine işaret edilen raporda, Çin'in on yıl içinde ABD'yi geçerek birinci sıraya yerleşeceği öngörüsünde bulunuldu.