Esra AYGIN

İsviçre’nin Crans Montana kentinde Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum tarafları, ve garantör devletler Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık’ın katılımı ile yeniden toplanan Kıbrıs konferansında Türkiye, çözümün ilk gününde önemli miktarda askerin çekilmesi ve geriye kalan askerlerin çekilmesinin federal Kıbrıs’ın işleyişine bağlı olarak takvimlendirilmesi önerisini getirdi.

İlk gün itibarıyla çekilecek asker sayısı ve takvimin ise, açıkta kalan diğer konularda yaşanacak ilerlemelere bağlı olarak ve onlarla birlikte müzakere edilecek.

Türkiye ayrıca, Kıbrıslı Türklerin siyasi eşitliğinin garanti altına alınması halinde, yani dönüşümlü başkanlığın kabul edilmesi durumunda, güvenlik ve garantiler konusunda daha ileri öneriler getirebileceği mesajını da net şekilde verdi.

Kıbrıs Türk tarafı ve Türkiye’nin konferansın ikinci gününde Kıbrıs Rum tarafı ve Yunanistan’ın bu öneri karşısında adım atmasını bekleyeceği belirtiliyor.

Görüşmelere yakın bir kaynak, Rum tarafı ve Yunanistan’ın ‘0 asker’ ısrarında bulunması durumunda sürecin tıkanabileceğini, ancak yapıcı bir adım atması durumunda müzakerelerin önünün tamamen açılacağını ifade etti.

Türkiye’nin AB’den beklentileri

Türkiye’nin, Kıbrıs’ta güvenlik ve garantiler başlığında yapıcı bir tutum sergilemek karşılığında AB’den, Gümrük Birliği anlaşmasının kapsamının genişletilmesi, vize serbestisi ve mülteciler ile ilgili anlaşmanın iyileştirilmesi gibi pratik bazı beklentileri var.

Bunun dışında Türkiye, birleşik federal Kıbrıs’ta Türk ve Yunan vatandaşlarına eşitlikçi muamelenin de teminat altına alınmasını talep ediyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Jean Claude Junker TC Cumhurbaşkanı Erdoğan'a bu beklentilerin ancak Kıbrıs'ta yapıcı adımlar sonucunda mümkün olabileceğini bizzat iletmişti.

BM Crans-Montana’dan en az çerçeve anlaşma bekliyor

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide dün yaptığı basın açıklamasında, BM’nin Crans-Montana’dan kapsamlı bir anlaşma veya en azından bir çerçeve anlaşma çıkması durumunda konferansı başarılı olarak nitelendireceğini belirtti.

Görüşmelere yakın kaynaklar, çerçeve anlaşmanın, dönüşümlü başkanlık da dahil yönetim ve güç paylaşımını, toprak düzenlemelerine tabi ve tabi olmayacak bölgeler için iki ayrı mülkiyet rejimini, haritanın son halini, ve güvenlik ve garantiler ile ilgili karşılıklı kabul edilmiş bir formülü içermesi gerektiğini ifade ediyor.

Crans-Montana’dan böyle bir çerçeve anlaşma çıkması durumunda, önümüzdeki aylarda Kıbrıs Türk toplumunun bankalar ile ilgili inceleme de dahil Euro’ya geçişinin hazırlanması ve Anayasanın yazılması gibi çalışmaların tamamlanması, ve sonbaharda Cenevre’de kapsamlı çözüm anlaşmasının imzalanması planlanıyor.

Taraflara 3 soru

Öte yandan BM tartışmaları yönlendirebilmek için taraflara 3 soru yöneltti. Yarın bu 3 soruya tarafların yanıt vermesi bekleniyor.

1) Garanti antlaşmasının akıbeti ne olmalı

2) Herhangi bir anlaşma nasıl uygulanmalı ve uygulamanın izlenmesi nasıl yapılmalı

3) Yeni sistem hem KT hem KR endişelerini nasıl karşılayacak?