Türkiye'deki emek mücadelesinin sembol meydanlarından Taksim meydanı, 15 yıla yakın süredir, AKP iktidarının yasakları nedeniyle işçi bayramlarına ev sahipliği yapamıyor.

Her yıl iktidarın zaferiyle sonuçlanan Taksim ve 1 Mayıs tartışması bu yıl bir kez daha yaşanıyor. Ancak yerel seçimlerde aldığı oy oranıyla iktidara göz kırpan CHP'nin yeni yönetimi, bu yılki 1 Mayıs'ın Taksim'de kutlanması konusunda ısrarcı...

Türkiye İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'nın, 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamalarına ilişkin basın toplantısında 1 Mayıs'ın İstanbul Taksim'de kutlanmasına izin verilmeyeceğini açıklamasına tepkiler sürüyor.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) sözcüsü Deniz Yücel, CHP Genel Merkezinde düzenlediği basın toplantısında hükümetin Taksim Meydanı ile ilgili karanını sert sözlerle eleştirdi.

"31 Mart yerel seçimlerinin birinci partisi olarak açık çağrımızdır" diye seslenen Yücel, "Emekçilerin elini havada bırakmayın. Taksim Meydanı'nı 1 Mayıs'a açmaktan korkmayın" dedi. CHP sözcüsü, "Biz Taksim'den vazgeçmiyoruz" diye konuştu.

AKP'nin Taksim Meydanına "alerjisi" olduğunu ifade eden Yücel, "Taksim Meydanı AKP iktidarı için bir travma. Ne zaman bir topluluk Taksim Meydanında gösteri hakkını kullansa bunu kendi bütünlüklerine bir saldırı olarak görüyorlar. Taksim Meydanında toplanan herkes sanırsınız ki AKP iktidarını devirmeye yeminli. Oysa Taksim Meydanı hak arayan herkesin istediğinde çıkıp hakkını aradığı bir yer ve AKP de hak arayanların can güvenliğini sağlamak zorunda olan bir iktidar" diye konuştu.

Taksim'in sembolik önemi

1 Mayıs'ın sol için ideolojik olarak tarihsel bir önemi bulunuyor. Her yıl 1 Mayıs'ta sadece işçiler değil, aydınlar, sanatçılar, öğrenciler, kadınlar ve toplumun farklı kesimleri emek ve demokrasi mücadelesinde birleşiyor.

Taksim Meydanı ise demokrasi ve emek mücadelesi hafızasıyla toplumun belleğinde yer edinen önemli mekanlardan biri. Meydan'ın sol hareket ve emekçiler için sembolik bir anlamı var.

Türkiye'nin ilk geniş katılımlı 1 Mayıs kutlamaları 1976'da Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) öncülüğünde bu Meydan'da yapıldı. Bir sonraki yıl da Türkiye tarihinin en kanlı katliamlarından biri 1 Mayıs 1977'de Taksim'de yaşandı.

Kanlı 1 Mayıs ve sıkıyönetim

O tarihte sol ve işçi hareketi çok güçlüydü ve giderek güçleniyordu. 1 Mayıs 1977'de Taksim Meydanı'ndaki kutlamalara yaklaşık 500 bin kişi katılmıştı. Meydana bakan Sular İdaresi binası ve bugünkü The Marmara Oteli üzerinden açılan ateş sonrası 37 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Failleri bulunamadı. Her yıl 1 Mayıs'ta yaşamını yitirenler için Kazancı yokuşu başına karanfiller bırakılıyor. Şişhane ve Kadıköy'de de anma yapılıyor.

Sendika temsilcilerine göre bu katliam, Türkiye'yi 12 Eylül karanlığına ve darbe koşullarına götüren önemli bir dönüm noktası oldu.

Kanlı 1 Mayıs'ın ardından 1978'de daha kalabalık bir 1 Mayıs kutlaması yapılsa da ardından sıkıyönetim koşulları geldi. 12 Eylül darbesiyle birlikte Taksim Meydanı'nda 1 Mayıs etkinlikleri yasaklandı. 2007 yılında gözaltılara rağmen Taksim'e çıkıldı.

"Güç kullanılarak" durduruldular

2010 yılında ise AKP hükümeti, Taksim'i yeniden 1 Mayıs kutlamasına açtı. Ancak 1 Mayıs burada üç yıl üst üste coşkuyla ve hiçbir sorun yaşanmadan kutlansa da bu uzun sürmedi. 2013'ten itibaren yasaklar yeniden devreye girdi.

Dönemin İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, 1 Mayıs'ta miting yapmak için Taksim Meydanı'na gidenlerin "güç kullanılarak" durdurulacağını açıkladı. Öyle de oldu. Taksim için Beşiktaş, Şişli, Tarlabaşı tarafından yola çıkan, aralarında DİSK, Türk-İş, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve farklı siyasi partilerin olduğu kortejler polisin sert müdahalesiyle karşılaşırken çok sayıda kişi yaralandı, 72 kişi ise gözaltına alındı. DİSK'in Şişli binası da gaz bombalarının hedefi oldu.

Sendikalar ve meslek odaları, 2014 ve 2015 yıllarında da 1 Mayıs İşçi Bayramı'nı Taksim Meydanı'nda kutlama kararı nedeniyle polis müdahalesi ve gözaltılarla karşılaştı.  Yasak kararı Anayasa Mahkemesi'ne taşındı.