Türkiye’ de, geçtiğimiz hafta, merakla beklenen 2023 yılı Orta Vadeli Programı (OVP) açıklandı.Bugünkü yazımda, bu programın içeriği ile ilgili özet bilgileri ve KKTC’ de  OVP veya başka herhangi bir plan, program olmamasını sizlerle paylaşacağım.

Ülkeler,3 yıllık dönemlerde izlenecek ekonomik politikalar ve öngörülen makro ekonomik hedefleri içeren bir belge olan Orta Vadeli Program (OVP) hazırlıyor.

OVP’lerde temel amaçlar ve ana sektörleri kapsayan politikalar ile GSYH büyümesi, enflasyon, bütçe dengesi, dış ticaret, ödemeler dengesi, işsizlik gibi temel makro ekonomik göstergelere ilişkin hedefler yer alıyor.

3 yıllık olarak kurgulanan OVP’ler,ikinci ve üçüncü yıllara ilişkin hedef ve politikalar, yıllık uygulamaların sonuçları ve ülke ekonomisindeki değişmeler dikkate alınarak, her yıl revize ediliyor.

Türkiye’nin bu  yılki OVP'nda,  2024-2026 dönemine lişikin temel amaçlar, tahminler, yapısal reform tahminler de yer alıyor.

OVP'nin temel amaçları şöyle sıralanıyor. Deprem  yaralarının sarılması, makro istikrarın sağlanması, enflasyonun tek haneye inmesi, büyüme ve istihdamın devamı ve sosyal adaletin sağlanması.

OVP'de üç temel politika aracı bulunuyor. Bunlar, mali disiplinin sağlanması, para politikası ve yapısal dönüşümlerdir.

Bu yıl, kişi başı gelirin 12 bin 415 dolar, program sonunda da yaklaşık 14,500 dolar  olması bekleniyor. Ekonomik büyüme’ nin, 2023'te yüzde 4,,4, 2026'da yüzde 5 olması öngörülüyor.

Her yıl istihdamda 900 bin artış beklenirken, Program sonunda enflasyon ve İşsizliği yüzde 10’ nun altına indirmek hedefleniyor.

2023 OVP'de yer alan politika ve önlemler ise şunlardır. Dalgalı döviz kuru rejimi sürdürülecek.Enflasyonu düşürmek için hedeflenen politikalara devam edilecek. Enflasyon dengelerini bozan tüketim artışları önlenecek. Reel sektöre uygun maliyetli finansman imkanı sağlanacak.

Konut arzı hızla artırılarak dar gelirli vatandaşların konuta erişim imkanı artırılacak.Türk Lirası cinsi yatırım araçlarının cazibesi artırılacak.Kredi kartı kullanımı, tüketim talebini dengeleyecek şekilde yeniden düzenlenecek.Kur korumalı mevduatın, mevduatlar içindeki payı azaltılacak.

OVP'de, büyüme, işsizlik, enflasyon, bütçe açığı, kişi başına milli gelir, cari açık, ihracat, ithalat ve turizm gelirleri nin 3 yıllık hedef ve tahminleri de yer aldı .

OVP’ nin  beklentileri karşılaması önemlidir. Gerçekçi olup, her kesime güven vermelidir.Raflarda kalmamalı, uygulamaya geçmelidir. Önemli olan, OVP’ de gösterilen hedeflerin gerçekleşmesidir.Son yıllarda, Türkiye’ de OVP’ da konulan temel makro ekonomik hedeflerin bir çoğunun gerçekleşmediğini görüyoruz.

OVP, yapısal reformları ortaya koymalı, belirsizlikleri azaltmalı, öngörülebilir olmalıdır. Uygulanacak politikalar birbiriyle uyumlu ve tutarlı olmalıdır. Kaynakların, verimli alanlara tahsis edilmesi sağlanmalıdır. Örnek teşkil etmesi açısından, Kamuda tasarruf ve verimlilik öncelikli olmalıdır.

Yapısal reformların başında, Merkez Bankasının bağımsız olması, Kamu İhale Yasası’ nın saydam ve rekabete açık olması ile yargı bağımsızlığı gelmektedir.Bunlar sağlandığı taktirde, ülkeye yabancı sermaye ve yatırımcı gelebilir.

KKTC’ de ise 4 yıldır, Hükümetler OVP hazırlamıyor.Bu durum, ülkemiz için büyük eksikliktir.En son OVP, 2019 yılında Dörtlü koalisyon döneminde hazırlanmıştı.Elbette, ondan önceki yıllarda da OVP’ ler hazırlanmıştı.

Hükümet’ in yapması gereken en önemli  icraatlarından biri de, kendisine yol haritası olacak, ekonomik plan veya program yapmak olmalıdır.Maalesef, son  4 yıldır KKTC’ yi yöneten Hükümet’ lerin hiçbiri, ülkenin ekonomik ve sosyal hayatına yön verecek  orta vadeli program yapmamıştır.

Orta vadeli programı olmayan bir Hükümet, okyanusta, pusulası olmayan bir gemiden farksızdır ve gideceği yer meçhuldur.Ülkemizde yaşanan birçok sorunun, plan ve programı olmayan bir Hükümet tarafından çözülmesi pek mümkün görülmemektedir.

Yapılacak OVP, ülke ekonomisinin gelecek yıllarda istikrarlı bir şekilde büyümesi ve halkın refahının artırılması hedeflerine ulaşmak için, gerekli atılımları yapmak üzere tasarlanmalıdır.

OVP’nin temel amacı,fiyat istikrarı, üretim ve verimlilik odaklı, döviz kazandırıcı gelirleri geliştirmek, bütçe disiplini ve dengesini sağlamak, işsizliği azaltmak, enflasyonu düşürmek ve böylece makroekonomik ve finansal istikrarı güçlendirmek olmalıdır.

OVP sayesinde piyasalar önlerindeki 3 yılı görmekte, Hükümetler de disiplin içinde hedef ve politikalarını uygulamaktadırlar. Bizde ise, OVP olmadığı için ne piyasalar önünü görmekte, ne de Hükümetler, disiplin içinde bir yol haritasına göre gitmektedir.

Hükümet,  Bakan ve bürokrat değişimleri yerine, pahalılık ve enflasyonla mücadele,  bütçe disiplini, sürdürülebilir ekonomik büyüme, yoksullukla mücadele, eğitim, sağlık ve elektrik sorunlarını çözecek  politikaları öncelik olarak görmeli ve bunları hazırlayacağı OVP ‘ de açıklamalıdır.