Cumhurbaşkanlığı seçimi yaklaştı. Adaylar ortaya çıktı. Artık resmi propaganda dönemi başladı. Ancak pandemi dolayısıyla bu seçim, bunan önceki seçimlere benzemiyor.

YSK 19 numaralı duyurusu ile  seçim propagandasının başlangıç gününü 15 Eylül 2020 olarak açıkladı. YSK aynı duyurusunda covid-19 pandemisi nedeniyle oy pusulası örnekleri dahil el ilanı ve matbuat dağıtılmasını yasakladı.

YSK 20 no’lu duyurusuyla da pandemi dolayısıyla adayların kitle toplantısı, miting vb. yığınsal etkinlik düzenlemesini de yasakladı.

Bu şartlarda adayların seçmenle buluşması, ya da seçmene ulaşması kısıtlanmış oldu.

Pandemi dolayısıyla YSK’nın aldığı kararlar haklı ve yerindedir. Çünkü seçim, seçim propaganda süreci ve adayların seçmenle buluşması önemlidir. Ama her şeyden önce insan sağlığı gelir. Sağlı olmadan hiçbir şeyin önemi yoktur.

Bu durumda seçimin gerçekten demokratik olabilmesi, karar verici olarak seçmenin doğru tercih yapabilmesi adayların TV programlarındaki performanslarına, ya da sosyal medya alanındaki başarılarına bağlı olur.

Kuşkusuz seçmenin önceden başka başka gailelerle bağlanması, ya da kimi önyargılarla aldığı kararları da unutmamak gerekir.

Seçmenin gerçekten hiçbir etki altında kalmadan demokratik ve özgür iradesiyle sandığa giderek oyunu istediği, ikna olduğu adaya verebilmesi için adayları karşılıklı TV tartışma programlarında izlemesi gerekir.

Demokratik ülkelerde adaylar böylesi programlardan kaçınamaz. Katılımın zorunlu olup olmadığın bilmiyorum ama hemen bütün demokratik ülkelerde böylesi tartışmalar yapılır ve seçmen büyük oranda adayları bu programlardaki performansı ile değerlendirir.

Örneğin Kasım ayı başında yapılacak ABD başkanlık seçimi için liderler 3 defa karşılıklı tartışma programına katılacak. Tarihleri de şimdiden belirlenmiş ve ilan edilmiştir.

1990’lı yıllara kadar bizde de hemen her seçim öncesi BRT böylesi programlara ev sahipliği yapardı. Ancak 1990’lı yıllardan sonra dönemin UBP lideri Eroğlu bu programlara katılmamaya başladı. Sonra da bunu gelenek haline getirdi. Ardından da bu programlar rafa kaldırıldı. Çünkü ondan sonraki UBP başkanları da bu programlara katılmamaya başladı.

Pandemi koşullarında devam eden bu seçim sürecinde YSK’nın bu konuya müdahale etmesi gerekir diye düşünüyorum. Bildiğim kadarıyla BRT önümüzdeki günlerde yine adayların katılımıyla iki program planladı.

Ancak şu ana kadar adayların katılıp, katılmayacağı konusunda bir bilgi alamadım. Umarım adaylar bu programlara katılır ve seçmene tercih yapmasında kolaylık sağlar.

Bunun yanında ben YSK’nın pandemi koşullarını dikkate alarak ve koyduğu yasakları da düşünerek seçmene tercihte kolaylık sağlamak için adayların bu tür karşılıklı tartışma programlarından kaçınmasına fırsat vermez.

Adayların bu programlara katılımının sağlanması konusunda YSK’nın yasal yetkisi var mı bilmiyorum.

Anayasa’nın 69 uncu maddesinin 2 inci fıkrası “Seçimlerin ve halkoylamalarının başlamasından bitimine kadar, seçimin ve halkoylamasının düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim ve halkoylaması süresince ve seçimden ve halkoylamasından sonra seçim ve halkoylaması konuları ile ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Cumhurbaşkanı ile milletvekillerinin seçim tutanaklarını kabul etme görevi, yargıçlardan oluşan Yüksek Seçim Kurulunundur” demektedir.

Ayrıca “Kamu ve Özel Radyo Televizyonların Kuruluş ve Yayınları” yasasının 34 üncü maddesi “Seçim dönemlerindeki yayınlar, Seçim ve Halk Oylaması Yasası uyarınca Yüksek Seçim Kuruluna verilen yetkiler çerçevesinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenir” diyor.

Anayasa ve yayınlarla ilgili yasa maddelerini yorumsuz olarak aktardım. Bu yasa maddelerine bir kez daha bakmakta fayda var. Ben YSK’nın bu yönde yeterli yetkisinin olduğunu düşünüyorum.

Ama her şeyden önce adayların seçmene saygı gereği bu tartışma programlarına katılımının bu pandemi koşullarında olmazsa olmaz olduğunu düşünüyorum.