Fehime ALASYA

Naylon poşetlerin ocak ayının başından bu yana ücretli hale getirilmesiyle kullanım yüzde 75 oranında düştü. Naylon poşet kullanımının yüzde 75 oranında azaldığını dile getiren Süpermarket İşletmecileri Platformu Başkanı ve Sözcüsü Tanser Nizam, uygulama sayesinde naylon poşetlerin gerçek değerine ulaştığını anlatırken, market işletmecileri de bu durumdan oldukça memnun. 

Konuya ilişkin YENİDÜZEN’e konuşan tüm kesimler, daha az plastik kullanımı ve daha temiz bir çevre amacıyla yürürlüğe konulan bu uygulamada yeterli bilincin yayılmasıyla naylon kullanımının daha da düşeceğinden yana hemfikir.

Ocak ayı itibariyle yürürlüğe giren tüzükle ada genelinde ücretsiz olarak dağıtılan naylon poşetler, tanesi 25 kuruşa satılmaya başlanmıştı.

Marketlerde satılan poşetlerden kilo başı 7 TL’nin Maliye’ye aktarıldığını belirten Çevre Dairesi Müdürü Abdullah Aktolgalı, bu sayede oluşacak fonla çevre projeleri için yatırım yapılacağını belirtirken, Maliye Bakanlığı Müsteşarı Özdemir Kalkanlı ise bu gelir akışının tüzükte belirtildiği gibi iki ay içerisinde başlayacağını kaydetti.      

Vatandaş markete poşetiyle gidiyor

Naylon poşet kullanımının çok ciddi ölçüde düştüğünden yana hemfikir olan market işletmecileri, vatandaşın artık markete kendi poşetleri ile gittiğini anlattı.

Naylon poşetlerin satılmaya başladığı günden bu yana ellerindeki stoku bitiremediklerini belirten market işletmecileri, talebin düşmesinden oldukça memnun.

Poşet kullanımındaki düşüşün yüzde 70’lerin üzerinde olduğu yönünde bilgi aktaran işletmeciler ise artık çevre dostu poşetlere yönelmiş durumda.

Gelir, genel bütçeye aktarılacak, Çevre Dairesi tarafından kullanılacak

Dairede bu yönde fon oluşturulmadığını anlatan Çevre Dairesi Müdürü Abdullah Aktolgalı, kaynağın Maliye Bakanlığı’nda toplanacağını, proje üretip, projeleri Maliye’ye aktarılan bu kaynaklar sayesinde hayata geçireceklerini belirtti.

Maliye Bakanlığı Müsteşarı Özdemir Kalkanlı ise tüm fonların genel bütçeye dâhil edilmesi yönündeki çalışmalar ışığında naylon poşet kullanımındaki bütçenin de genel bütçeye dahil edileceği, buradan Çevre Dairesi’nin çeşitli projeleri için kullanılacağını ifade etti.

Açıklamada ayrıca, ocak ayında naylon poşet satışlarından oluşan gelirin, mart ayı sonunda maliyenin kasasına gireceği de kaydedildi. 

Naylon poşetlerin ücretlendirilmesiyle kullanımın yüzde 75 düştüğüne dikkat çeken Süpermarket İşletmecileri Platformu Başkanı ve Sözcüsü Tanser Nizam, uygulamadan memnuniyet dile getirirken, market işletmecileri de bu bilincin kısa sürede yayıldığın ifade etti.

Süpermarket İşletmecileri Platformu Başkanı ve Sözcüsü Tanser Nizam:  

“Tüketim yüzde75 civarında azaldı”

Naylon poşet kullanımının çok ciddi oranda azaldığını örneklerle anlatan Süpermarket İşletmecileri Platformu Başkanı ve Sözcüsü Tanser Nizam, “Artık çöplerde yüzlerce poşet görmüyoruz, poşet kullanım gerçek değerini buldu, amacına ulaştı” dedi.

Naylon poşet satışının düşüşünü rakamlarla anlatan Nizam, market bütçesinde naylon poşet kullanımı için geçmiş aylarda 26 bin TL gider öderken, bu uygulama geçtikten sonra 3 bin TL ödediklerini kaydetti.

Nizam açıklamasında şu ayrıntılara değindi:

“Bu yasa Avrupa ülkelerinde 15 yıldır, güney Kıbrıs’ta ise yaklaşık 1 yıldır geçerli. Bizde bu uygulama oldukça geç oldu. İnsanlar poşetleri bedava sanıyordu ama değildi, zaten bu fiyatlar market giderlerinde vardı. Nasıl ki elektrik gideri ürünlere konuyordu bu poşetler de konuydu. İnsanlar bunu zaten dolaylı olarak ödüyordu. Bez çantalar, organik çantalar yaptırdık, 3 bin tanesini de bedava verdik, bazı marketler ilk etapta bunu yaptı, bazıları ise direk sattı.”   

“Bu yasa çok yerinde ve geç kalınmış bir yasa”

“Tüketim yüzde75 civarında azaldı. Güneyde yüzde 65’lerdeydi. Sokaklarda artık rüzgârın etkisiyle uçuşan poşet göremez olduk.
İnsanlar artık poşetlerini getiriyor. Bu kirlilik çok güzel önlendi.
Artık çöplerde yüzlerce poşet görmüyoruz, poşet kullanım gerçek değerini buldu, amacına ulaştı.
Son 1 ayda 26 milyar poşet parası öderken şimdi de 3milyar ödüyorum.
Çanta dağıtmışsa büyük oranda kullanım düştü.”

“Özellikle 40 yaş üzeri kadınlar ve erkekler bu projeyi çok benimsedi”

“Halkımız dünyanın en çağdaş halklarından biridir yeter ki iyi yönlendirilsin, bu uygulamaya halk çok olumlu yaklaştı. Olumsuz yaklaşanlar da oldu tabi ama onlara da tepki gösterenler bu uygulamayı savunanlar oldu.  Biz konuşmadan müşteri müşteriyi susturdu. Halkın önemli bir kısmı bu bilinçtedir, özellikle 40 yaş üzeri kadınlar ve erkekler bu projeyi çok benimsedi. Özellikle bu kesim artık kendi çantasıyla geliyor.”

“Bu oranın yükselmesi için efor sarf edilmeli”

“Bu oranın yükselmesi için çevreciler, alanında uzman kişiler büyük efor sarf etmeli. Sebze reyonlarına da bu kullanım azaltılmalı.
Sıkıntılar var ama bu oran çok güzel orandır. Bu paralar geri dönüşüme harcanırsa, uçup gitmezse çok daha güzel işler olacak.
Bu 25 kuruşun 8 kuruşu Çevre Dairesi’ndeki bir fona gidiyor. Bu naylonların kilosunda 7 TL devlete para gidiyor ve bu para diğer çevre sorunu yaratan pet şişe gibi projelerinde kullanılmak üzere toplanıyor.”

MARKET İŞLETMECİLERİ NE DÜŞÜNÜYOR?

Ogün Hamzaoğulları (Köseoğlu Süpermarket):
“Bir buçuk aydır aynı stok elimizde, kullanım çok düştü”

“Naylon poşet kullanımında çok ciddi bir düşüş var, bu güzel bir gelişme. Önceden 15 günde naylon stokumuzu bitiriyorduk, şimdi bir buçuk aydır aynı stok elimizde mevcut diyebilirim, kullanım çok düştü, insanlar artık cebinde kendi çantası ile markete geliyor. Bazı insanlar ise çata satın alsa dahi o çantayı defalarca kullanıyor, eskisi gibi bir kez kullanıp çöpe atmıyor. Bu olayın çevre ve sağlıkla ilgili olduğu daha fazla anlatılmalı, insanlar daha fazla bilinçlendirilmeli. Bu sayede kullanım daha da düşecektir. Kamu spotu, reklamlar, panolar ile bu bilinç daha çok yayılmalı, bu yönde çalışmalar yapılmalı. Biraz daha zamana ihtiyaç var diye düşünüyorum ama büyük oranda naylon poşet satın alımı düştü, eskiden ücretsiz 10 poşet alan şimdi sadece 2 poşet satın alıyor. Eskiden deterjan ile gıdalar aynı çantaya konulmazken şimdi tümü bir yerde toplanıyor. Kullanım düştü fakat bazı insanlar bu kez de sebze reyonundaki poşetlere yöneldi. Onları alıp kullanıyorlar. Bu bağlamda bilincin yayılması gerçekten önemli.”  

Deniz İmer (Lemar Süpermarket):     
“Amaç plastik kullanımını azaltmak, bu bilinç yayılmalı”

“Zaten yıllardır bu uygulama için uğraşıyorduk, naylon poşet kullanımının zararlarını anlatıyorduk. Kullanım ciddi oranda düştü. Naylon poşetler yerine doğa dostu poşetleri satışa sunduk, üç günde stok tükendi, çok talep oldu. İnsanlar üçer üçer alıyor, arabasında, evde iş yerinde tutuyor ve naylona para ödemiyor.

Uygulama geçince sadece ilk birkaç gün sıkıntı yaşadık, tepki gösterenler oldu ama sonrasında kolay uyum sağladık. Bu bilinç yayılmalı, bizler bunun için çok fazla uğraştık. Burada amaç plastik kullanımını azaltmak, zararlarından korunmak, bunu anlatmamız gerek. Bizler bunu anlattıkça tepkiler de hemen düştü.”

Kerime Buğdacı (Metropol Süpermarket):
“İnsanların çoğu naylon poşet satın almıyor, çevre dostu çantalar kullanıyorlar”

“Naylon poşet kullanımı çok büyük oranda düştü. Artık insanların çoğu naylon poşet satın almıyor, onun yerine çevre dostu çantalardan alıp, sürekli onu kullanıyorlar. Zaten müşterilerimizin birçoğu bu beklenti içerisindeydi, ‘ne zaman bu poşetler yasaklanacak?’ diye soran çok vardı, bu bağlamda çok tepki toplamadık, insanlar bu konuda çok bilinçli.”