Bütçe görüşmeleri sırasında gündeme oturan ‘Örtülü Ödenek’ konusu mis gibi popülizm, yani halk dalkavukluğu, yani ucuz siyaset kokuyor.

Konuyu gündem yapıp eleştirilerde bulunanlar da CB Akıncı’nın ve mevcut hükümetin muhalifleri… Geçmişteki seçim kampanyalarında Akıncı ve şimdiki hükümet partileri ‘örtülü ödenek’ konusunda günün cumhurbaşkanını ve hükümet üyelerini ödeneği kullanma biçimi ve niteliği açısından eleştirmişti. Şimdi sıra eleştirilmekte… Ama hem eleştiriler, hem de eleştirilere tepki ve yanıtlar popülizm odaklı…

Özellikle uluslararası gündemleri olan devletler, ülke yönetiminin tepesinde olan kişiye, uluslararası bilgi toplama ve lobi yapma amaçları için ‘Örtülü Ödenek’ diye nitelenen bir harcama kalemini devlet bütçesinden ayırır. “Dünyanın her devletinde bu vardır” demek abartıdır; ihtiyaç duyan ülkelerde ve ihtiyaç süresince vardır. Yani, örneğin, Malta’nın dünya gündemi ile sıkıntısı yoksa böyle bir harcama kalemi bütçesinde yer almaz; Malta’nın dünya gündeminde yapmak istediği lobi faaliyeti varsa, örtülü ödenek bir ihtiyaç olabilir.

KKTC CB için örtülü ödenek bir ihtiyaçtır, bunu hayatın gerçeği olarak kabullenmek gerek. Mesele, bu ödeneğin amacına uygun bir disiplin ve etikle kullanılmasıdır; yani ve örneğin CB gittiği düğünde geline taktığı altını bu ödenekten almamalıdır. Yardım ve hayır amaçlı kullanmak duygusal olarak doğru bulunabilir ancak bu ‘duygusallık’ kişiden kişiye değişebileceğine göre, bunu da hoşgörü ile karşılamak doğru olmayacaktır. Partizanca harcamak, medyada aktif ‘gazeteci’ beslemek, ‘oy satın almak’ için kullanmak ve kendine zati eşya almak bu ödeneğin kapsama alanı dışındadır. Eleştiriler de çoğunlukla seçimler döneminde muhatabı yermek için yapılmakta, örtülü ödeneğin amacı dışında kullanıldığına ve suiistimaller olduğuna dair söylemler fora edilmektedir. Eleştirenler, popülizmin en koyusundan söylemlerle, kendileri makama gelirse örtüyü kaldıracağı iddiasında bulunur ama makamda olunca örtü kalkmaz, sadece “ben amacına uygun kullanıyorum” denir. Kullanan popülist, eleştiren popülist; roller değişse de rol aynı… Kimin kime gülecek yüzü kalır?!.

Cumhurbaşkanı makamının örtülü ödeneği, başbakan ve bazı bakanların bütçesinde görünen ‘Hane halkına yardım’ ve ‘Dernek ve kuruluşlara yardım’ kalemleri ile de karıştırıldı… Bu ödenekler örtülü değil, kayıtlı olur; ihtiyaç sahibinden durumunu anlatan yazılı başvuru alınır, başbakan veya ilgili bakan da uygun görür ve onaylarsa, ödenek çıkarılır, imza karşılığı verilir ve bakanlığın kayıtlarına girer, Sayıştay bilgisine de gider. Buradaki amaç, mali sıkıntıda olan bir kişiye, aileye, dernek veya kuruluşa bir defalık ve miktarı da birkaç bin TL’yi geçmeyen anlık bir yardımda bulunmak, muhatabı soluklandırmaktır. Bunun dışında popülist amaçla kullanmak da mümkün, bu da ödeneği kullananın tıynetine kalmış bir durum… Amacı dışında kullanıldığı eleştirileri veri tabanına dayanıyorsa doğru ve haklı söylemdir; veri yerine evham tabanına dayanıyorsa, popülizmdir… “Ben makama gelince yapmayacağım” demek, popülizmdir, oy avcılığı yöntemidir; makama gelince de amacı dışında kullanmak siyasi sahtekarlıktır.

Makama gelince eleştirel tavırlarını sürdürenler var, “Ben kullanmayacağım, hele ki amacı dışında kullanırsam bana şöyle yapın” falan diyenler de popülizm yapmaktadır. Kullanmayacaksa, bakanlığının bütçesi kendi bakanlığında hazırlanırken böyle bir kalemi bütçesine koymaz, koyarsa meblağı da çok az koyar. Tutun ki kendi iradesi dışında bu ödenek bütçeye girdi, bütçeyi bakanlar kurulundan meclis komitesine gönderirken bu kalemleri iptal eder, olmadı meclis komitesinde iptal ettirir veya içini boşaltır. Hiç birini yapmayıp, yüksek değerler üzerinden ahkam kesmek ve muhaliflerle dalaşmak da popülizmdir, halk dalkavukluğudur, ucuz siyasettir. Eleştiriler karşısında bu bütçe kalemini maliyeye iade edeceğini söylemek popülizmdir, yani halk dalkavukluğudur, yani ucuz siyasettir; iade edeceğin kalemi bütçeni hazırlarken niye iptal etmedin, niye bir de meblağ koydun ve meclise gönderdin?!.    

Bu hükümet ‘yeniden yapılanma ve açıklık’ hükümetidir; ‘yeniden yapılanma’ bağlamında geleneksel bütçelerde bulunan ‘hane halkına yardım’ ve ‘ dernek ve kuruluşlara yardım’ kalemleri iptal edilmeliydi; edilmediyse ‘açıklık’ bağlamında, üç aylık dönemlerde kullanıma açılan bu bütçe kalemlerinin harcaması ile ilgili yönetmelik yapılıp, harcamalar her üç ayın sonunda kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Öyle bütçeye koyup, sonra da “ben kullanmayacağım, iade edeceğim” deyip başkalarını töhmet altına sokan popülist ve ucuz siyaset söylemleri ile prim yapmaya kalkışmak doğru değildir.

Ucuz etin yahnisi tatsız olur…