Fehime ALASYA

Uluslararası seyahatlerde kullanılacak ve Avrupa’da Haziran ayı sonunda hayata geçirileceği ifade edilen ‘Aşı portalı’na yönelik Kıbrıs’ın kuzeyine henüz netlik yok.

Kıbrıs Cumhuriyeti de dahil AB üyesi 16 ülkenin Aşı Portalı uygulamasına geçmeden önce teknik testleri Haziran ayında yapmaya başlayacağını kaydeden İki Toplumlu Sağlık Teknik Komitesi Üyesi Jale Refik Rogers, buna karşın kuzeyde herhangi bir çalışma olmadığını ifade etti.

Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi’nden Burcu Barın, Avrupa’da da bu sürecin yeni olduğunu ifade ederek, yarın konuyla ilgili çeşitli temaslarda bulunacaklarını ifade etti. Sürecin önümüzdeki günlerde netleşeceğine dikkat çekti.

Sağlık Bakanlığı, ‘Aşı portalı’na ilişkin çalışmaların bakanlığın gündeminde olduğunu, bu bağlamda önümüzdeki günlerde online toplantılar düzenleneceği belirtilirken, İki Toplumlu Sağlık Teknik Komitesi üst düzey kaynaklardan elde edilen bilgide; “henüz birçok uygulamada netlik olmadığı, bu nedenle zamana ihtiyaç duyulduğu dile getirilerek, kişilerin COVID-19 durumunu, aşı durumunu gösteren bazı bilgilerin takibinin söz konusu aşı sertifikalarla yapılacağı, bunun için gerekli şartların henüz net olarak ortaya konmadığı belirtildi.

Küresel salgın devam ettiği sürece uluslar arası seyahatlerde şartların her zaman değişken ve esnek olabileceğine dikkat çekildi.

Kıbrıs Cumhuriyeti Genel Sağlık Sistemi Üyesi Kıbrıslı Türk Doktor Okan Dağlı ise yurt dışına özellikle de Avrupa ülkesine seyahat edecek kişilerin Aşı Sertifikası’na ihtiyaç duyacağının altını çizerek, bunun için gerekli temasların bir an önce yapılması gerektiğine vurgu yaptı.

“Verilen aşı kartı sertifika anlamına geliyor”

Avrupa Aşı Portalı’nın henüz Avrupa Birliği’nde de neticelenmediği, çalışmaların sürdüğü, bu konuda dünyanın birçok ülkesinde belirsizlikler olduğu ifade edildi. Aşı portalı konusunda ortada olan belirsizliğe karşın, kişilerin şu an sadece aşı kartı belgesini yanında bulundurması gerektiği kaydedildi.

Kıbrıs’ın kuzeyinde aşı yapılırken verilen aşı kartının ‘sertifika’ anlamına geldiği ifade edilirken, yurt dışına özellikle de Avrupa ülkesine seyahat edecek kişilerin Aşı Sertifikası’na ihtiyacı olup olmayacağına ilişkin ise dünyada genel olarak bir belirsizlik olduğu bilgisi verildi.

AB’den gelen aşılar Kıbrıs Cumhuriyeti adı altında Avrupa aşı portalına bildiriliyor

AB’den gelen ve Kıbrıs’ın kuzeyinde de yapılan Pfizer/BioNTech ve AstraZeneca aşılarının önce güneye, oradan ise Avrupa aşı portalına bildirildiği, bunun Kıbrıs Cumhuriyeti adı altında yapıldığı kaydedildi.

Avrupa Birliği’nden gelen aşılar için Kıbrıs’ın kuzeyinde özel bir uygulama yapılmadığı, Sinovac aşılarında kullanılan aşı kartlarının diğer aşılar için de kullanıldığını, güneyde de benzer sistemin uygulandığı belirtildi.

Kıbrıs Cumhuriyeti Genel Sağlık Sistemi Üyesi Kıbrıslı Türk Doktor Okan Dağlı:

“Temaslar yapılıp vatandaşların hayatı kolaylaştırılmalı”

Avrupa’da bazı ülkelerin aşı portalı için çalışmaya başladığını kaydeden Kıbrıs Cumhuriyeti Genel Sağlık Sistemi Üyesi Kıbrıslı Türk Doktor Okan Dağlı, Haziran sonunda bunun hayata geçirileceğini belirtti. Buna karşın kuzeyde doyurucu açıklamalar olmadığını belirtti.

Hem yurt dışına çıkacak olan hem de Kıbrıs’ın güneyine geçecek olan Kıbrıslı Türklerin, hayatının kolaylaştırılması gerektiğine değinen Dağlı,  bunun için gerek güney gerekse AB ile temas kurulması gerektiğini belirtti.

“Kıbrıs’ın kuzeyinde yapılan aşılar Avrupa aşı portalına bildiriliyor mu, güneye geçerken veya yurt dışına çıkarken çift Sinovac aşılı olanlar, kabul edilecek mi?” gibi sorulara ilgililerin cevap vermesi gerektiğine değinen Dağlı, “Güney EMA’dan onay almış aşıları kabul edeceğini açıkladı fakat Sinovac bunun dışında olan bir aşıdır. Bununla ilgili bir girişim yapıldı mı açıklanmalı.” şeklinde konuştu.

Kıbrıs’ın kuzeyinde büyük ölçüde kullanılan Sinovac aşısının Avrupa’da ki bazı ülkelerde de yapıldığını dile getiren Dağlı, bu nedenle toptan retçi olunmayacağı öngörüsünde bulundu. Dağlı, bu konuda dünya genelinde henüz net bilgiler bulunmadığını belirtti.

“Kurallar çok katı olmayacak ama her ülke bu kuralları kendi belirleyecek”

Dağlı, söz konusu aşı portalında, kişinin PCR testi, aşı bilgisi veya antikor testleri gibi bazı verilerinin olması gerekeceğini anlattı, “Kurallar çok katı olmayacak ama her ülke bu kuralları kendi belirleyecek. Örneğin Macaristan bazı mekanlara girilmesiyle ilgili şartlar koşacak. Şu ülkeye giremezsiniz deneceğini düşünmüyorum.” yorumunu yaptı.

“Ülkeler arası giriş çıkışlar çok katı olmayacak”

Kişilerin COVID-19 bilgilerinin olduğu bir aşı karnesi olacağın ve ülkeler arası giriş çıkışların çok katı olmayacağı öngörüsünü paylaşan Dağlı, uygulamayla ilgili bazı örneklendirmeler üzerinden yorumda bulundu. Dağlı, “Örneğin Macaristan’da seyahat ederken aşı portalındaki bazı detaylar nedeniyle tiyatroya giremeyeceksiniz denilecek ama Belçika’da bu detayla tiyatroya girilebilecek sınırlar çok kesin ve net olmadan hareket edilecek” dedi.

Her bir bireyin şahsi COVID-19 karnesi olacağını, bu karnelerin de muhtemelen dijital ortamda muhafaza edileceği düşüncesinde olan Dağlı,  yurt dışına özellikle de Avrupa ülkesine seyahat edecek kişilerin Aşı Sertifikası’na ihtiyaç duyacağının altını çizdi.

Dağlı, “Kişi COVID-19 rahatsızlığı geçirdin mi? Aşını yaptın mı? Antikoru var mı, hangi aşı yapıldı, aşı tekrarı takibi oldu mu gibi bazı bilgilerin görülmesi mutlaka istenecektir ama Sinovac aşısı konusunda toptan retçi bir tavır izlenmeyeceğini tahmin ediyorum.” dedi.

İki Toplumlu Sağlık Teknik Komitesi Üyesi Jale Refik Rogers:

“Kıbrıs Cumhuriyeti de dahil AB üyesi 16 ülke Aşı Portalı uygulamasına geçmeden önce teknik testleri yapmaya başlayacak ama bizde herhangi bir çalışma yok”

Avrupa Aşı Portalı’nın Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında da hala tartışılan, netleşmemiş bir konu olduğuna değinen İki Toplumlu Sağlık Teknik Komitesi Üyesi Jale Refik Rogers, “Hala tam olarak koşullar ve eylem planı netleşmiş görülmemekle birlikte, bu koşulların ülkeden ülkeye değişiklik gösterebileceği görülmektedir” dedi.

Rogers, öte yandan Yakında, Avrupa Birliği üyesi 16 ülkenin Kıbrıs Cumhuriyeti de dahil, Aşı Portalı uygulamasına geçmeden önce teknik testleri yapmaya başlayacağını, ülkelerin dijital sistemlerinin bağlanacağı ağın 1 Haziran’da aktif olarak çalışmaya başlamasının beklendiğini anlatarak, ülkemizde bu konu ile ilgili herhangi bir çalışma olmadığını kaydetti.

Avrupa Birliği’ndeki bu sürecin hükümet tarafından yakından takip edilmesi ve ülkemizden Avrupa Birliği ülkelerine gidecek veya oradan gelecek kişilerle ilgili şartların ve gerekli altyapının oluşturulması gerektiğine değinen Rogers, özetle şunları dile getirdi:

“Bazı üye ülkeler bu sistemi desteklerken, bazıları ise şüphe ile yaklaşmaktadır.  Aşılı kişilerin koronavirüsü hala bulaştırabileceği veya aşıların varyantlar üzerindeki etkisinin tam olarak bilinmemesi bazı üye ülkeler tarafından soru işaretlerinin artmasına yol açmaktadır.  Avrupa Birliği bu Dijital yeşil sertifikanın hem aşı olanları, hem Covid19 geçirmiş olanları, hem de negatif PCR sunabilecek kişileri kapsayacağını açıklayarak aşı yaptırmayanların herhangi bir ayırımcılığa maruz kalmayacağını açıklamıştır.

Ancak, hala tam olarak koşullar ve eylem planı netleşmiş görülmemekle birlikte, bu koşulların ülkeden ülkeye değişiklik gösterebileceği görülmektedir.  Örneğin, EMA tarafından onaylanmış aşılara ek olarak  bu kapsam dışında kalan aşılar ile aşılanmış kişilerin ülkeye kabulü üye ülkelerin tercihine bırakılmıştır. Yakında, Avrupa Birliği üyesi 16 ülke (Kıbrıs Cumhuriyeti de dahil) uygulamaya geçmeden önce teknik testleri yapmaya başlayacak. Ülkelerin dijital sistemlerinin bağlanacağı ağın 1 Haziran’da aktif olarak çalışmaya başlaması bekleniyor. Ama aynı zamanda Avrupa Birliği ülkelerinin birçoğunun kendi ayrı sistemlerini oluşturduğunu da görmekteyiz.  Ülkemizde bu konu ile ilgili herhangi bir çalışma bilgimde değildir.  Avrupa Birliği’nden hibe edilen aşılarla ilgili ayrı bir veri tabanı da bildiğim kadarı ile yoktur.  Ancak, aşı olan herkese bir aşı kartı verilmektedir.  Avrupa Birliği’ndeki bu sürecin hükümet tarafından yakından takip edilmesi ve ülkemizden Avrupa Birliği ülkelerine gidecek veya oradan gelecek kişilerle ilgili şartların ve gerekli altyapının oluşturulması gerekmektedir.”