Umudu Öldürmeyin

Biri bize “süreci havaya uçurmak için uğraşın” dese bu kadar iyi yapamazdık herhâlde!

Bazıları aynı fikirde değil. Halen umut görüyorlar. Hiçbir sürecin düz bir çizgede gitmediğini savunuyorlar. Dururken, hız alınabilmesi için sağlam bir şok geçirilmesi gerektiğini belirtiyorlar. Keşke durumlar öyle olsaydı. Korkarım ip çok fazla gerilmiş durumdadır.    

Gazeteci olarak, benim işim Kıbrıslı Rumların tüm bu olan bitene ilişkin ne düşündüklerini yazmaktır.  Her şeyden önce, barış içerisinde bir arada yaşamanın bu yurdun çıkarına olacağını ben yazmasam da parmaklarım kendiliğinden yazar. Barış ise görüşmelerin sürdürülmesi dışında hiçbir yolla gelmez.

*  *  *  *

Camın şimdi kırılmadığını herkes anlamıştır. Bir yandan Kıbrıslı Türk lider oldukça önemli saydığı siyasi eşitlik konusuna ilişkin tartışmanın başlamamasından ötürü hayal kırıklığı hissettiğini söylerken; öte yandan Kıbrıslı Rum lider de yeni konular arasında sıkışıp kaldığını hissettiğini ifade ediyordu. Kıbrıs Rum toplumuna kabul ettirmekte sorun yaşayacağından bu konuları müzakere etmekte zorlanıyor. Türk yurttaşlarına dört temel özgürlük konusu bu konulardan biridir. 

Meclisin, okullarda enosis plebisitinin yıl dönümünde bir genelge okunması kararı alması belki de bardağı taşıran son damlaydı. Bu karar tarih olarak da işlerine geldi. Bir yandan, Türkiye’nin Nisan’daki referandumu öncesine denk geldi. Diğer yandan Kıbrıs Rum tarafına da cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde amaçları yeniden belirleme fırsatı verdi. Bu yazdıklarım benim olayları okuyuşumdur.   

*  *  *  *

Olaylarla ilgili olarak, Kıbrıs Türk toplumunun tepkileri Kıbrıslı Rumları yaraladı. Aynen enosis plebisitine ilişkin tartışmalı kararın Kıbrıslı Türkleri yaraladığı gibi…
İlk aşamada, bu tepki Kıbrıslı Rumların çok büyük bir kesimi tarafından haklı bulunmuştu. Meclisin kararının yanlış olduğunda uzlaşmışlar ve gerek lehte oy veren partileri gerekse çekimser kalan DİSİ’yi hatta ilk baştaki rahat tavrından ötürü Cumhurbaşkanı’nı eleştirmişlerdi.  

Türk Dışişleri Bakanı’nın ziyaretine kadar böyle gitti. Türk Dışişleri Bakanı yüksek makamdan şartlar koştu, işi diyaloğun sürmesi için Kıbrıs Rum tarafının meseleyi nasıl ele alacağını işaret etmeye kadar vardırdı. 

Her Kıbrıslı Rum soruyor: Türk Dışişleri Bakanı’nın doğrudan müdahalesinden çıkarmamız gereken mesaj nedir? Geçmişte kalan ve Yunanistan ile ilgili geçmişte kalmış bir hedefe değinen bir harekete tüm Kıbrıs Türk toplumu haklı olarak sert bir tepki gösterirken; Kıbrıs Rum toplumu Türkiye’nin şimdiki zamanda yaptığı açık müdahaleye nasıl tepki verecek? Bir başka Kıbrıslı Rum kaygısını aktarayım: Yani, olası bir çözümden sonra da Kıbrıslı Rumlarla herhangi bir konu ile ilgili anlaşmazlık çıkar çıkmaz her defasında Türkiye’nin üst düzey bir yetkilisi gelip bizi korkutacak mı?    

*  *  *  *

Kıbrıslı Türk liderin diyaloğun sürmesine ilişkin ortaya koyduğu iki şart, Kıbrıslı Rumlara göre yerine getirilmiş durumdadır. Nikos Anastasiadis, ilk başta konuyu önemsemese de, daha sonra isabetli bir şekilde cesurca ortaya çıkıp Meclisin kararını hatalı olarak nitelendirdi. Ayrıca, karar ile ilgili olarak “talihsiz, gereksiz ve popülist” kavramlarını kullandı. DİSİ ise düzeltme hamlesi yaparak Meclise bir yasa tasarısı sundu. Bu tasarıda, tarihi olaylar ile ilgili kutlamalar yapılması ve genelge okunmasına yönelik kararların Meclis tarafından alınmaması, Eğitim Bakanlığınca alınması önerildi. Bu; bu yasa tasarısının geçmesi halinde; Eğitim Bakanlığının kutlamalar ve genelge okunması ile ilgili olarak ileride alınacak veya hâlihazırda alınmış kararları yeniden değerlendirebileceği manasına gelir.

Düzeltme sürecine ilişkin kurumsal bağlamda hızlı bir şekilde ortaya konan işlemlerin ısrarla görmezden gelinmesi ve yüksek tonda ortaya konan Türk teşvikleri, Kıbrıs Rum tarafınca onur kırıcı olarak addediliyor. Kabul edilemeyeceği kesindir.    

*  *  *  *

Burada bir yerde, Kıbrıs toplumu açısından kesin olan bir olguyu kaydetmek isterim: Meclis içerisinde veya dışında, Yunanistan ile enosis isteyen bir siyasi hareket yoktur. Ayrıca enosis isteyen herhangi bir kurum, kuruluş, Sivil Toplum Kuruluşu, vatandaş topluluğu da yoktur. Bunlarla birlikte bugün böyle bir amacın gerçekleşebilmesinin mümkün olduğuna inanan Kıbrıslı Rum da yoktur. ELAM bile inanmıyor ve bunu açık açık ortaya koyuyor! Evet, geçmiş dönemlerde Kıbrıslı Rumların hedefiydi. Fakat artık tarihtir, geçmiştir. Tarih!  

Bu noktada bir sorunsala değineyim: Kıbrıs Türk tarafında, şu anda Türkiye’ye ilhakı hedef koymuş olan parti, vatandaş topluluğu, Sivil Toplum Örgütü, siyasi hareket veya Kıbrıslı Türk var mıdır? Kıbrıslı Rumlar arasında bu soruya olumlu yanıt verecek olanlar vardır. Kim bilir, belki de bu yanıtı veren tüm Kıbrıslı Rumlar yanılıyorlar!      

Liderlikler güçlükler içindir. Yeterince yaraladık ve yaralandık. Bu tarih çözüm perspektifinin katledilmesine sebebiyet vermesin. 

--------------------------
YENİDÜZEN için yazılan Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili
--------------------------

Μη δολοφονείτε την ελπίδα

Αν μας έλεγε κάποιος: «Εργαστείτε με στόχο να τιναχθεί η διαδικασία στον αέρα», μπορεί να μην τα καταφέρναμε τόσο καλά! Κάποιοι διαφωνούν. Βλέπουν ακόμα ελπίδα. Υποστηρίζουν ότι καμιά διαδικασία δεν κινείται σε ευθεία γραμμή. Ότι η στασιμότητα για να πάρει ώθηση, χρειάζεται ένα ισχυρό σοκ. Μακάρι να είναι έτσι τα πράγματα, αλλά φοβάμαι ότι το σκοινί έχει τεντωθεί πάρα πολύ.

Δουλειά μου ως δημοσιογράφος είναι να γράψω τι σκέφτονται οι Ε/κ για όλο αυτό. Πριν από όλα μου είναι αδύνατο όμως να συγκρατήσω τα δάκτυλα από το πληκτρολόγιο να μην γράψουν ότι το συμφέρον αυτού του τόπου δεν είναι άλλο από την ειρηνική συμβίωση. Και αυτή δεν έρχεται με κανένα άλλο τρόπο παρά μέσα από τη συνέχιση των συνομιλιών. 

*  *  *  *

Αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι το γυαλί δεν ράγισε τώρα. Από τη μια ο Τ/κ ηγέτης νιώθει απογοήτευση γιατί η συζήτηση δεν λέει να ξεκινήσει για την πολιτική ισότητα, ένα εκ των θεμάτων το οποίο θεωρεί εξαιρετικής σημασίας. Από την άλλη, ο Ε/κ ηγέτης, νιώθει να στριμώχνεται μέσα από την κατάθεση νέων θεμάτων, τα οποία δυσκολεύεται να διαπραγματευτεί,  λόγω του ότι θα έχει πρόβλημα στην αποδοχή τους από την ε/κ κοινότητα, όπως είναι οι τέσσερις βασικές ελευθερίες για τους Τούρκους υπηκόους.

Η απόφαση της Βουλής για την ανάγνωση εγκυκλίου στα σχολεία σε επετείους του ενωτικού δημοψηφίσματος ήταν μάλλον η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, η οποία βόλεψε χρονικά, καθώς συμπίπτει με την προετοιμασία της Τουρκίας για το δημοψήφισμα τον Απρίλιο, αλλά και δίνει την ευκαιρία ανασυγκρότησης στόχων στην ε/κ πλευρά εν όψει προεδρικών εκλογών.  Αυτή είναι η δική μου ανάγνωση.

*  *  *  *

Επί των γεγονότων, οι αντιδράσεις στην τ/κ κοινότητα όπως διαδραματίστηκαν πλήγωσαν τους Ε/κ όσο πλήγωσε τους Τ/κ η επίμαχη απόφαση της Βουλής με φόντο την επέτειο του ενωτικού δημοψηφίσματος.
Στην αρχική της φάση, η αντίδραση δικαιολογήθηκε από μια μεγάλη μερίδα Ε/κ, που συμφωνούν ότι η απόφαση της Βουλής είναι λανθασμένη και επέκριναν τόσο τα κόμματα που την ψήφισαν, όσο και τον ΔΗΣΥ που τήρησε αποχή, αλλά και τον Πρόεδρο για την χαλαρή αρχικά αντίδραση.

Μέχρι που φτάσαμε στην επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος έθεσε σε ψηλούς τόνους όρους, υποδεικνύοντας πώς θα χειριστεί την κατάσταση η Ε/κ πλευρά για να συνεχιστεί ο διάλογος.

Ο κάθε Ε/κ ερωτά: Τι μήνυμα πρέπει να λάβουμε από την ευθεία παρέμβαση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών; Όταν ολόκληρη η τ/κ κοινότητα δικαίως διαμαρτυρήθηκε εντονότατα για μια πράξη που παρέπεμπε σε παρελθόντα στόχο σε σχέση με την Ελλάδα, πώς πρέπει να αντιδράσει η ε/κ κοινότητα απέναντι στην παρέμβαση της Τουρκίας σε ενεστώτα χρόνο; Μεταφέρω άλλη μια ε/κ επιφύλαξη: Δηλαδή μετά από ενδεχόμενη λύση, κάθε φορά που παρατηρείται θέμα διαφωνίας με τους Ε/κ, θα έρχεται αξιωματούχος από την Τουρκία να μας τρομάζει;

*  *  *  *

Οι δύο προϋποθέσεις που έθεσε ο Τ/κ ηγέτης για να συνεχιστεί ο διάλογος, θεωρείται από τους Ε/κ ότι έχουν υλοποιηθεί. Μετά την αρχική υποβάθμιση του θέματος από τον Νίκο Αναστασιάδη, επανήλθε δηλώνοντας ευθαρσώς ότι η απόφαση της Βουλής ήταν λανθασμένη, χαρακτηρίζοντάς την μεταξύ άλλων «ατυχέστατη, αναίτια και λαϊκίστικη». Ο δε ΔΗΣΥ προχώρησε σε κίνηση διόρθωσης, με κατάθεση πρότασης νόμου στη Βουλή, με την εισήγηση οι αποφάσεις για εορτασμούς και αναγνώσεις εγκυκλίων για ιστορικά γεγονότα να μην λαμβάνονται από τη Βουλή, αλλά από το υπουργείο Παιδείας. Αυτό σημαίνει πως εφόσον περάσει αυτή η πρόταση νόμου, πέραν των μελλοντικών αποφάσεων, το υπουργείο Παιδείας, θα μπορεί να αναθεωρήσει και όποια άλλη απόφαση έχει ήδη ληφθεί σχετικά με εορτασμούς ή ανάγνωση εγκυκλίων.  

Η επιμονή να παραγνωριστούν οι θεσμικές διαδικασίες προς επίσπευση της διαδικασίας διόρθωσης και μάλιστα με τουρκικές παραινέσεις σε υψηλούς τόνους, θεωρείται από την ε/κ πλευρά ως καταρράκωση αξιοπρέπειας και είναι δεδομένο ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.

*  *  *  *

Κάπου εδώ, θα ήθελα να σημειώσω κάτι, το οποίο για την Ε/κ κοινότητα είναι δεδομένο: Δεν υπάρχει πολιτικός χώρος, ομάδα εντός ή εκτός Βουλής ή οποιασδήποτε άλλης μορφής σύνδεσμος, οργανισμός, ΜΚΟ, ομάδα πολιτών, ο οποίος να επιθυμεί ένωση με την Ελλάδα. Επίσης δεν υπάρχει Ε/κ ο οποίος να πιστεύει σήμερα ότι είναι εφικτός ένας τέτοιος στόχος. Ούτε το ΕΛΑΜ και το δηλώνει δημόσια! Ήταν, ναι, στόχος των Ε/κ σε προηγούμενες εποχές. Είναι όμως πια ιστορία. Ιστορία! Την οποία κάποιοι επιθυμούν να θυμούνται, είτε με συνθήματα, είτε με γραφικές διατυπώσεις μνημόνευσης σε κάθε επέτειο. Συνεπώς, η απόφαση της Βουλής, λανθασμένη, αχρείαστη, αναίτια και άτοπη, δεν συνιστά πραγματική απειλή.  

Εδώ θέτω ένα ερώτημα: Στην τ/κ πλευρά υπάρχουν κόμματα, ομάδες πολιτών, πολιτικοί χώροι και Τ/κ οι οποίοι πιστεύουν ότι στόχος μπορεί να είναι η προσάρτηση στην Τουρκία; Η εκτίμηση ανάμεσα στους Ε/κ είναι πως η απάντηση είναι θετική. Μπορεί να κάνουν όλοι λάθος!

Οι ηγεσίες είναι για τα δύσκολα. Πληγώσαμε και πληγωθήκαμε αρκετά. Ας μην καταστεί αυτή η ιστορία η αιτία να δολοφονήσουμε την προοπτική λύσης.