Fehime ALASYA

Yaklaşık 30 yıldır Burhan Ltd. adlı aile işletmesinde görev yapan Cenk Soykut, Burhan Ltd. bünyesindeki atölyelerde hem üretim yapıyor hem de eski eşyaların tamiratı ve tadil etmesiyle yeniden günümüze taşıyor.

Üretimin zorluklarına direnebilen, adaya kök salan bazı işletmelerden biri olan Burhan Ltd, restorasyon, reprodüksiyon, tasarım ve projeleriyle müşterilerine hizmet veriyor... İç ve dış mekan mobilya ve aksesuarları, kimi zaman geçmişten günümüze hayat buluyor, kimi zaman ise yep yeni üretimlerle Burhan Ltd. de hayat buluyor.

“Bu adanın üretime ihtiyacı var, her evin üretime ihtiyacı olduğu gibi her toplumun da üretime ihtiyacı vardır. Siz her gün bir evde hazır yemek pişirebiliyor musunuz? Evde yemek pişirmeden böyle bir ay geçer mi?”

Üretimin önemine günlük hayattan örnekler vererek değinen Burhan Ltd. direktörlerinden Cenk Soykut, toplumun üretime ihtiyacı olduğunun altını çizerek, memuriyetin özendirilmemsi gerektiğini ifade etti. Soykut, “Çalışma saatleri, halkın ihtiyacını karşılaması için yetmiyor, bu saatler çok yetersiz. Özel sektörde ise en az 45 saat mesai saatleriyle başlıyorsunuz. Memuriyeti özendirme, adil olmayan bir sistem, insanları memur olmaya teşvik edip üretimden koparıyor. Bu yanlış bir politikanın devamıdır. Bu adanın üretime ihtiyacı var, her evin üretime ihtiyacı olduğu gibi her toplumun da üretime ihtiyacı vardır. Siz her gün bir evde hazır yemek pişirebiliyor musunuz? Evde yemek pişirmeden böyle bir ay geçer mi?” dedi.  

“Kargo ve ücretlerimizde çok büyük sıkıntılar var”

İhracat konusunda dert yanan Soykut, ülkedeki kargo ve ücretlerinde de büyük sıkıntılar olduğunu dile getirdi. Soykut, “Yurt dışına ürün göndermiyoruz, ihracat yapmıyoruz ama müşterilerimiz alıp götürüyor. Onlar da bin bir güçlükle götürüyor. İhracatımız pratik olarak çok çalışmıyor. Kargo ve ücretlerimizde çok büyük sıkıntılar var bu yüzden insanlar alışveriş yapmaktan korkuyor”

Mağazasında ithal ürünlerin de bulunduğunu söyleyen Cenk Soykut, “Ağaç fukarası olduğumuz için özellikle küçük ahşap aksesuar üretiminde çok sınırlı kalıyor ve ithal ediyoruz” dedi. 

“Üretimden uzaklaştırıldık”

Toplumun üretimden uzaklaştırıldığını belirten Soykut, turizm sektöründe, hediyelik eşya kaleminin de büyük oranda yer alabileceğini kaydetti. Küçük küçük örnekler veren Soykut, toplumda her kesime görev düştüğünü dile getirdi.

Soykut, konuya ilişkin şunları dile getirdi;

“Kültür fukarası değiliz, üretimden uzaklaştırıldık ve unuttuk. Bilakis kültür zenginiyiz.

Turizm gelirinin önemli bir kalemi de yerel hediyelik eşyaların turistlere dağılımıdır. Küçük ev işletmelerinden çıkıp, daha geniş bir atölye ile olmayan bir şeyleri yapmak gerekiyor. Turizm geliri patronlara, oradan halkına dağılıyor. Bir zincirin halkası gibi... Gelen turist de küçük büyük bir şeyler almaya hazırdır. Esas topluma direk dağılacak olan budur.

Ülkedeki yatırımcılar da artık yabancıdır, o yüzden gelir yurt dışına gidiyor.

Hediyelik eşya sektörünü inceleyince çok da kayda değer, büyük ve önemli hediyelik eşya sektörü olduğunu söyleyemeyiz.

“Siyasilerin takdimlerinde bile sadece ipek Kozası işi veya Lefkara işi veriliyor. Tabi insanlar üretimden kopunca onların da takdim için çok seçeneği olmuyor. En basiti harup çekirdeğini kullanarak hediyelik eşya yapabiliriz. Zeytinden bir şeyler yapılabilir… Çeşit türlü ürünlerle bunu yapabiliriz, sınırlı kalmamalıyız”

“Siyasilerin takdimlerinde bile sadece ipek Kozası işi veya Lefkara işi veriliyor”

HASTER gibi dernekler turizm sektöründeki bu kaleme öncülük ediyordu...

Siyasilerin takdimlerinde bile sadece ipek Kozası işi veya Lefkara işi veriliyor. Tabi insanlar üretimden kopunca onların da takdim için çok seçeneği olmuyor. En basiti harup çekirdeğini kullanarak hediyelik eşya yapabiliriz. Zeytinden bir şeyler yapılabilir… Çeşit türlü ürünlerle bunu yapabiliriz, sınırlı kalmamalıyız.

Örneğin bir yere seyahate gittiniz, köy pazarında bile yirmi çeşit hellim satılıyor. Çünkü devlet tüm sütü ben alırım diyor. Tüm sütü kadının elinden alıp onu üretimden koparıyor. Belki de süt kadında kalsaydı onlarca çeşit peynir ve hellim ortaya çıkacaktı.

Toplumsal travmaların da üretimden koparılmamızın üzerinde çok büyük bir etkisi var.

 Yıllardır üretim sektöründe hizmet veren Burhan Ltd. Direktörü Cenk Soykut, üretmenin önemine değindi, üretirken de geri dönüşüm ve restore gibi konuları detaylandırarak, birçok alanda çeşitli çalışmalar yapılabilineceğine dikkat çekti

“Yaratıcılık kendi başına gelen bir durum değildir, bazen görmek de gerekiyor…” 

İş yaşamındaki bir anısını anlatan Soykut, çarpıcı noktalara değiniyor;

“Kullanımdan düşmüş ürünlere, kullanım alanı yaratıp yeniden eve sokma çalışması, etnografik ve kültürel materyaller bu şekilde değerlendirildi. Adamızdaki bir diğer büyük eksiklik de tarihi evler ve konakların sınırlı kalmasıdır. Ben restoreciyim ve seyahat etmeyi de çok severim. Numune ev gibi yerlere gidip incelemeler yapıyorum. Adamızda bu Saçaklı Ev veya Derviş Paşa Konağı ile sınırlı kalmamalıydı... Kişiliklerimiz gibi eşyalarımızda da çok enteresan bir mozaik oluştu. Yurt dışından gelen eşyalar ile de bu kombin harmanlaştı. Bunların değerini bilmeliyiz.

Bugüne kadar olan iş hayatımda beni etkileyen bir olayı sizinle paylaşmak isterim.

İş dünyamızda bir siyasetçi, bize ‘ben eskileri değerlendireceğim’ dedi ve deposunu açtı. O depoda en az 50 yıllık eşyalar vardı. Onları geri kazanmak istediğini söyledi. Bunu yapan bir devlet görevlisiydi ve bize bünyesindeki deponun kapılarını açtı. Çok sevinmiştim. Bu bakış açısını taşıyan bir yetkili olduğu için… O depoda bir tarihi ayna vardı, bunun yanında birçok eşya… Hepsini değerlendirdi, restore etti. Oradan çıkan bir ayna vardı beni büyüledi. Aynanın tahmini 100 yaşında olduğunu söyledim, bana geçmişte öyle aletlerin olmadığını söyledi ve gelişen teknoloji aletleri ile neden yapamadığımız sordu. Yaratıcılık kendi başına gelen bir durum değildir, bazen görmek de gerekiyor…”