Fehime ALASYA

Yoğun yağışlar sonucu Gönyeli Barajı tamamen doldu, Kanlıköy Gölet’indeki doluluk oranı ise yüzde 74’e ulaştı, gözler her iki noktanın da doğrudan etkilediği Lefkoşa bölgesine çevrildi, uzmanlar ve yetkililer "sel" tehlikesine işaret etti.
Bölgede geniş güvenlik önlemi alındığını dile getiren yetkililer, olası sel felaketine karşı çalışmaların sürdüğünü ifade ederken, yağışların şiddetini arttırmasıyla Lefkoşa’nın sular altında kalabileceğine vurgu yaptı.  
Tüm bunların yanında Meteoroloji Dairesi ise yağışların bu hafta boyunca süreceğini açıklarken, yağmur şiddetiyle ilgili kesin bilginin tarih yaklaştıkça netleşebileceğini kaydetti.  
Kanlıköy Gölet’inin yarıdan fazlasının, Gönyeli Barajı’nın ise tamamıyla dolması, tedirginlik yarattı. YENİDÜZEN’e konuşan yetkililer ve uzmanlar yaşanabilecek sel felaketi ve su baskınlarına karşı yapılan çalışmalarla ilgili bilgi aktardı, önlem alınması gerektiğini belirterek göletlerdeki doluluk durumun önemine değindi.

Su İşleri Dairesi Müdürü Nazife Yılmaz:  “Çok fazla yağış olursa neler yaşanır bilemiyoruz…”

Gönyeli Barajı ve Kanlıköy Gölet’i ile ilgili bilgi aktaran Su İşleri Dairesi Müdürü Nazife Yılmaz, sel ve su baskını felaketlerine karşın yapılan çalışmaları anlattı. An itibariyle büyük sıkıntı yaratan bir durum olmadığına değinen Yılmaz, göletlerin su tutma kapasitesi ve dere yataklarının iyileştirilmesi için çalışmaların sürdüğünü anlattı.
Yılmaz, açıklamasında şunlara dikkat çekti: “Gönyeli Barajı’nın 454 bin metreküplük kapasitesi var, belli bir kısmı çamur malzeme ile doluydu. Her 3 ayda bir ölçüm yapıyorduk fakat fazla yağışlardan kaynaklı ve bu çamurlardan dolayı baraj şu an tamamen dolu. Kanlıköy Gölet’i de Lefkoşa’yı etkileyen bir gölettir ve bu gölet de Aralık ayı ölçümlerinde doluluğu yüzde 74’e ulaştı.
Gönyeli Barajı sezon uygun olduğu anda temizlenecek. Bu sayede su tutma kapasitesi daha fazla arttırılacak.
Her sabah iki adamımız oraya gidip kontrol ediyor, sürekli takip halindeyiz. Devamlı olarak dere ile olan bağlantılarını kontrol ediyoruz, şimdilik büyük sıkıntı yaşatan durum yok.
Ama dere yataklarının kesit alanlarına müdahale edilen yerler, izinsiz imarlardan kaynaklı müdahaleler var, bunlarla ilgili belediyelerle iletişim kurduk. Bu derelerin önünün açık olması, akışın sağlanması gerek. Dere akışını engelleyici faktörler söz konusudur.
Barajın altından sürekli kontrollü boşaltım yapıyoruz. Çok fazla yağış olursa neler yaşanır bilemiyoruz, biz de meteoroloji raporlarını takip ediyoruz. Araçlarımız hazırda bekletiliyor.
Etraf kuru ise yağan yağışı yer altı kaynakları, toprak çekiyor, gelen yağışı tutuyor fakat bazı bölgelerde toprak suya doygun, yüzey akışı şeklinde görülüyor.”

Meteoroloji Müdürü Raif Buran:

“Yağışlar devam edecek”

Bir haftalık hava durumunu YENİDÜZEN’e değerlendiren Meteoroloji Müdürü Raif Buran 13 Ocak'a dek sel veya su baskını yaratacak bir hava beklenmediğini aktardı. Buran, 16 Ocak'a dek sürecek olan yağışlı havanın ne kadar etkili olabileceğinin ise yaklaşan zaman diliminde netleşeceğini söyledi. 
Buran, yağışlı havanın bu hafta boyunca süreceğini aktardı.
Buran, hava durumuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bugün sabah saatlerine dek bölgede yağış bekleniyor, iç kesimlerde etkili bir yağış beklemiyoruz. 9 Ocak'ta hava yine parçalı bulutlu olacak, yağış yok. 10 Ocak'ta ise zaman zaman yağmurlu ama sel veya su baskını yaratacak bir hava beklemiyoruz, 11 ve 12 Ocak'ta da yağış yok, 13 Ocak'tan itibaren yağışlı hava kütlesi bölgemizi etkileyecek. 14, 15 ve 16 Ocak'ta da yağış devam edecek. Bu tarihlerin yağış değerlendirmesi ne kadar etkili olacak gün yaklaştıkça yapılacak.
Görünürde, 1 haftalık periyotta sel su baskını yaratacak bir yağış beklemiyoruz. Sonrasını da yeni veliler üzerinden konuşabiliriz. 10 Ocak'tan itibaren de hava sıcaklığı 13-16 derece dolaylarında olmasını bekliyoruz.”   

ODTÜ Kuzey Kıbrıs, Hidroloji ve Su Kaynakları Laboratuarı Koordinatörü, İnşaat Mühendisliği Programı Bölüm Başkanı, Yrd. Doç. Dr. Bertuğ Akıntuğ:

“Lefkoşa risk altında”

Gönyeli Barajı ve Kanlıköy Gölet’inin Lefkoşa’yı iki koldan etkilediğine dikkat çeken ODTÜ Hidroloji ve Su Kaynakları Laboratuarı Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Bertuğ Akıntuğ, normal şartlarda koruyucu olan bu göletlerin, doluluk oranıyla tehlike yarattığını ifade etti.
“Dolu oldukları için koruma özelliklerini yitirmiş durumdadırlar” diyen Akıntuğ, sel felaketindeki yağışların yeniden yaşanması durumunda Lefkoşa’nın su altında kalma ihtimalinin çok yüksek olduğunu kaydetti.
Akıntuğ, “Yakın zamanda da durumun önemine değinmiştim, Lefkoşa bence risk altında, Kanlıköy Gölet’i ve Gönyeli Barajı da dolu veya doluya yakın, bu durumda her iki noktadan da gelen iki kol Lefkoşa’yı doğrudan koruyan noktalardır. Dolu oldukları için koruma özelliklerini yitirmiş durumdadırlar. Kış mevsimi bitene dek sel felaketindeki yağışlar gelecek olursa Lefkoşa’nın su altında kalma ihtimali çok yüksektir. Benim önerim kısa vadeli önerim, şiddetli yağışların gelişini meteorolojinin uyarması, alarmda olunması, risk masasının hazır olması ve olası taşkınla dere yakınındaki insanların derhal boşaltılması gerekiyor. Gece, gündüz fark etmeden insanlar hemen bölgeden uzaklaştırılmalı.”  dedi.

Merkez Kaymakamı Ahmet Arslan:

“Yağışlar geçen seferki oranın üzerinde olursa sıkıntı yaşayacağız”

Olağan seyrinde yağış alımına hazır olduklarını belirten Merkez Kaymakamı Ahmet Arslan, en son yaşanan yağışların üzerinde bir durum meydana gelmesi halinde sıkıntı yaşayacaklarını ifade etti. 
Arslan, açıklamasında şunları anlattı:
“Ülkedeki ciddi yağışlar var. Görünen o ki bu yıl kış aylarında ciddi yağış alacağız, metreküp olarak ülke kapasitesinin üzerinde yağmur alıyoruz bu yüzden yerleşim yerlerinde sorunlar yaşıyoruz. Dünyanın en gelişmiş ülkelerinde dahi bu olabiliyor, engelleyemiyoruz.
Geçmiş yağışlarda hangi noktalarda sorunlar var gördük. Bunları görüp o noktalara yatırımlar yapıyoruz. Hepsi hesaplandı, kaymakamlıklar, belediye ve itfaiyelerle çalışıyor.
Her bölge harekete geçtik.  
2019 bütçesinden kaynak hazırlanarak çalışmalar yapılacak. Ciklos önceliğinde birçok yol kenarında kanal açılımı yapılacak. Su basan ana yollarla ilgili çalışmalarımız olacak. Kullanılmayan ova yollarının kar aylarlı tespiti yapılıyor, barajların dolması, akarlarla derere ulaşabilmesi için çeşitli çalışmalar yapılıyor.
Geçen yağışların benzeri olsa yine ayı felaket olabilir ama bu sefer daha hazırlıklıyız.
Felaket yaşayan o bölgeler için birçok çalışma yaptık. Uçurumların yanına set duvarlar yapıp mahalle güvenliklerini sağlamak gerek. Bazı bölgelerde başkanlar çalışıyor.

“Taşma halinde kapak ayarlamaları yapılacaktır”

“Lefkoşa bölgesinde belli noktaların dere yataklarının temizlenmesi ve genişletilmesiyle ilgili çalışmalar hala sürüyor. Sıkışıklıkla taşmalar olmaması için bunlar yapılıyor.
Raporlarla çalışıyoruz, Su Dairesi de konulara hâkim, onların çalışmaları da var.
Gönyeli Barajı'nın kapasitesi şu an yüzde 84 oranında dolu. Taşması halinde kapak ayarlamaları yapılacaktır, yolunu, güzergâhını açık tutarak derelere tahliye edip akmasını sağlayacağız.
Lefkoşa için tüm bunlara hazırız ama bunlar olağan durumlar için geçerli. Sanayi bölgesi ve bunun gibi bazı yerleşim yerlerinde sıkıntılar tabi ki olacak…
Geçen seferki yağışın aynısı olursa Lefkoşa’da sıkıntı olmaz ama üzerinde bir yağış olursa sıkıntı yaşayacağız. Tüm olay yağışın kısa süredeki kilogramına bağlı. Ne kadar hazır olursak olalım yüksek yağış oranı alırsak sıkıntı yaşıyoruz.
Yer altı kaynaklarımız dolu, suyu çekme olayı yavaş, tahliyemiz zor. Bu yılki yağmurlar nedeniyle yer altı kaynakları da dolu o yüzden suların tahliyesinde sıkıntı yaşıyoruz.”

Lefkoşa’nın risk altında olduğunu söyleyen uzmanlar, Gönyeli Barajı ile Kanlıköy Gölet’inin doluluk oranlarına dikkat çekerek, yağışların bundan sonra Lefkoşa’da sel ve su baskınlarına yol açabileceğini belirtti.